Viện KSND tối cao mới đây ban hành hướng dẫn Viện KSND cấp dưới, lưu ý 13 nội dung trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp đối với án ma túy.
 |
Nguyễn Xuân Quý (đứng đầu) tổ chức đường dây ma túy trong khi đang điều trị tại Bệnh viện Tâm thần T.Ư 1. Tháng 8.2022, Quý bị tuyên án tử hình. |
kiến trần |
Không bỏ lọt, không làm oan
Hướng dẫn của Viện KSND tối cao nêu rõ, Viện VKSND các cấp cần kiểm sát chặt chẽ căn cứ pháp luật và điều kiện cần thiết khi cơ quan điều tra quyết định áp dụng biện pháp bắt, tạm giữ, tạm giam; nhất là bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp.
Viện KSND phải yêu cầu cơ quan điều tra khẩn trương xác minh, phân loại xử lý kịp thời; hủy bỏ biện pháp ngăn chặn đang áp dụng, trả tự do ngay cho người bị tạm giữ khi căn cứ tạm giữ không còn hoặc xét thấy không cần thiết phải tiếp tục áp dụng biện pháp tạm giữ.
Mục đích là không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội nhưng cũng hạn chế đến mức thấp nhất tỷ lệ bắt, tạm giữ, gia hạn tạm giữ sau đó không thể xử lý hình sự.
Theo Viện KSND tối cao, trong các vụ án ma túy, yêu cầu điều tra không chỉ tập trung duy nhất vào việc làm rõ hành vi phạm tội của bị can và những người liên quan mà phải chú ý đến nhiều vấn đề khác. Trong đó, cần làm rõ nguồn tài sản liên quan đến hoạt động tội phạm hoặc bị can có thực hiện thêm hành vi phạm tội về rửa tiền hay không.
Đặc biệt, Viện KSND tối cao lưu ý các trường hợp giả bệnh lý tâm thần nhằm trốn tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Khi giải quyết vụ án ma túy lớn, liên tỉnh hoặc có yếu tố nước ngoài, kiểm sát viên cần chú ý tội phạm sử dụng các nền tảng mạng xã hội, mạng ngầm để thỏa thuận giao dịch hoặc dùng tiền kỹ thuật số (tiền điện tử) ẩn danh để thanh toán.
Những vụ án này sẽ có tài liệu điện tử, chứng cứ điện tử..., việc thu giữ, bảo quản, khai thác cần công nghệ, thiết bị chuyên dụng. Để đáp ứng, kiểm sát viên phải có trình độ kiến thức, hiểu biết nhằm phối hợp tốt với cơ quan điều tra.
Nguyên tắc suy đoán vô tội
Vẫn theo hướng dẫn, giám định tang vật, vật chứng thu giữ để khẳng định chất ma túy là yêu cầu bắt buộc đối với vụ việc và đối tượng liên quan đến ma túy.
Vì vậy, Viện KSND phải đôn đốc cơ quan điều tra thực hiện ngay việc trích mẫu, trưng cầu giám định để có kết quả trả lời trước khi hết thời hạn tạm giữ đối tượng (9 ngày); đồng thời kiểm soát chặt chẽ nội dung quyết định trưng cầu giám định, kết luận giám định.
“Trường hợp cần thiết có thể yêu cầu trưng cầu giám định bổ sung hoặc giám định lại; tuyệt đối không được tự ý luận giải, cắt xén hoặc lựa chọn những nội dung theo ý chủ quan của mình để sử dụng làm căn cứ giải quyết vụ án, vụ việc”, hướng dẫn nhấn mạnh.
Thêm vào đó, hầu hết các bị can phạm tội về ma túy đều bị áp dụng biện pháp ngăn chặn là tạm giam tại cơ sở giam giữ, việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh là hoạt động bắt buộc phải được thực hiện khi điều tra viên tiến hành hỏi cung bị can. Kiểm sát viên phải yêu cầu cơ quan điều tra tuyệt đối tuân thủ, tùy vào điều kiện thực tế để quyết định thực hiện việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.
Đáng chú ý, Viện KSND tối cao đề cập tới trường hợp người đang bị tạm giữ, bị khởi tố bị can không thừa nhận hành vi phạm tội, kêu oan. Tình huống này, kiểm sát viên phải tham gia cùng điều tra viên hoặc trực tiếp lấy lời khai để làm rõ các nội dung trong hồ sơ phục vụ việc đánh giá các tài liệu chứng cứ đã thu thập; yêu cầu cơ quan điều tra nếu thuận lợi thì chủ động sớm tạo điều kiện để người bào chữa có thể tham dự ngay việc lấy lời khai.
Tương tự, khi hỏi cung bị can, kiểm sát viên phải đặc biệt lưu ý trường hợp bị can có đơn khiếu nại hoặc tố cáo điều tra viên vi phạm pháp luật, thiếu khách quan trong hoạt động điều tra thu thập chứng cứ hoặc bị can có lúc nhận tội, có lúc không nhận tội. “Tuyệt đối tuân thủ nguyên tắc suy đoán vô tội”, hướng dẫn nêu.
Bình luận (0)