Viện KSND tối cao trả lời cử tri về án tạm đình chỉ điều tra

Viện KSND tối cao vừa có văn bản trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Đồng Nai gửi tới Quốc hội sau kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV. Kiến nghị do Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội chuyển đến.

ẢNH: TUYẾN PHAN

Cử tri phản ánh Thông tư liên tịch số 01/2020/TTLT-VKSTC - TANDTC-BCA-BQP-BNN&PTNT-BTC-BTP về phối hợp thực hiện một số điều của bộ luật Tố tụng hình sự về quản lý, giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ.

Khoản 7 điều 6 thông tư này quy định khi vụ án tạm đình chỉ điều tra thì cơ quan có thẩm quyền điều tra chỉ áp dụng các biện pháp để giải quyết lý do tạm đình chỉ. Ví dụ như truy tìm bị can bị truy nã, theo dõi, đôn đốc thực hiện yêu cầu...

Nhưng thực tế, nhiều vụ án tạm đình chỉ điều tra đã phát sinh các tình tiết, tài liệu, chứng cứ mới nhưng không liên quan đến căn cứ tạm đình chỉ.

Nếu cho rằng bản chất của tạm đình chỉ là phải tạm dừng toàn bộ hoạt động điều tra thu thập chứng cứ tài liệu và chỉ áp dụng được áp dụng các biện pháp giải quyết lý do tạm đình chỉ thì quá cứng nhắc, thiếu linh hoạt.

Quy định như vậy cũng gây khó khăn cho các cơ quan có thẩm quyền tố tụng khi không thể phục hồi điều tra (do căn cứ tạm đình chỉ vẫn còn) để hợp thức hóa các biện pháp điều tra thu thập chứng cứ.

Cử tri cho rằng nên có các quy định mang tính dự phòng, linh động cho cơ quan có thẩm quyền điều tra, viện kiểm sát; cho phép các cơ quan được phép thực hiện một số hoạt động điều tra.

Ví dụ như lấy lời khai, khám xét, tạm giữ, thu thập tài liệu đồ vật, dữ liệu điện tử, trưng cầu giám định, định giá tài sản trong những trường hợp cần thiết (vật chứng có thể bị hư hỏng, mất mát, không còn giá trị; người làm chứng có thể chết...).

Nếu quy định như trên sẽ đảm bảo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án được thu thập đầy đủ.

Trả lời cử tri, Viện KSND tối cao cho hay, theo quy định của bộ luật Tố tụng hình sự, tạm đình chỉ được hiểu là tạm dừng các hoạt động tố tụng khi có căn cứ theo quy định. Như vậy, khi tạm đình chỉ điều tra vụ án thì các hoạt động điều tra thu thập tài liệu, chứng cứ cũng phải tạm dừng (không được thực hiện) trừ các hoạt động, biện pháp giải quyết lý do tạm đình chỉ.

Thông tư liên tịch 01/2020 là văn bản dưới luật, quy định về việc phối hợp thực hiện một số điều của bộ luật Tố tụng hình sự về quản lý, giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ; do đó không thể có các điều, khoản trái với quy định của bộ luật Tố tụng hình sự và quy định của pháp luật.

Viện KSND tối cao cho rằng, đề xuất của cử tri về việc cho phép các cơ quan được thực hiện một số hoạt động điều tra khi đã tạm đình chỉ điều tra là không đúng với quy định pháp luật và không thực hiện được.

Quy định như vậy là vi phạm các nguyên tắc của bộ luật Tố tụng hình sự. Các hoạt động điều tra sẽ vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, tài liệu, chứng cứ được thu thập cũng không có giá trị trong giải quyết vụ án.

Hơn nữa, nếu quy định như đề xuất thì trong thực tiễn khi thực hiện sẽ dễ tạo ra sự tùy tiện, tiêu cực... vi phạm các quyền, lợi ích của người khác có liên quan đến vụ án.