Vĩnh An dựng lại đình làng

Dấu xưa

Giờ, người dân thôn Vĩnh An, xã Phổ Khánh (TX.Đức Phổ, Quảng Ngãi) thỏa nỗi ước mong sau bao năm chờ đợi. Đó là họ đã xây dựng lại ngôi đình làng trên nền đất xưa.

TRANG THY

Theo nhiều bậc cao niên, đình Vĩnh An được dựng trên thửa đất khá rộng cách nay chừng 300 năm trước. Đình thờ những bậc tiền nhân có công khai khẩn xóm làng, giúp dân mở mang ruộng đất để canh tác. Thời chống Pháp, đình bị hư hại, chỉ còn nền đất cao hơn xung quanh.

Kháng chiến chống Mỹ, nơi đây là điểm tranh chấp ác liệt giữa ta và địch nhưng cả hai bên đều tôn trọng luật bất thành văn, kính trọng những bậc tiền nhân được thờ trong đình. Đấy là khi bên nào có người chết thì mang đến giữa sân đình trước khi đưa về mai táng, bên kia không được cản trở.

"Tôi có hai ông cậu vợ quê ở Phổ Cường xuống đánh ở đây rồi hy sinh. Mọi người khiêng tới đặt tại sân đình rồi trên đó xuống đem về an táng", ông Nguyễn Văn Tây, Trưởng thôn Vĩnh An, cho biết.

TRANG THY

Đất nước thanh bình, cán bộ và nhân dân chung tay khắc phục hậu quả chiến tranh. Họ cần mẫn cày xới trên đất gò đồi và ở những thửa ruộng bạc màu. Dẫu cơ cực nhưng họ vẫn ưu tiên việc học hành của con trẻ. Mọi người cùng nhau lên núi cắt tranh, chặt tre dựng ngôi trường trên nền đất đình làng Vĩnh An. Khi đào bới lớp nền, họ phát hiện nhiều hũ, lọ cùng chén, đĩa từ thời xa xưa bị bể vùi trong lớp đất nâu.

"Hồi nhỏ tôi cũng học ở trường đình. Ngày đó, học sinh chia làm 3 buổi: sáng, trưa và chiều. Khi múc đất xây dựng lại đình cũng còn nhiều hũ, lọ cùng chén đĩa bể lắm. Vậy nên nhiều người nói ngôi đình ở đây đã xây dựng trên dưới ba trăm năm chứ không phải ít", ông Tây tâm sự.

Phía sau đình có 3 cây gạo khá cao lớn, vòng thân cỡ hai người ôm. Cụ Phạm Thị Quá (81 tuổi, nhà gần đình) cho biết: Theo nhiều bậc cao niên thì cây gạo có từ lâu lắm rồi, dễ đến hàng trăm năm trước.

Cây vẫn hiên ngang đứng vững sau bao nhiêu mưa gió dập vùi, bom rơi đạn nổ, bồi đắp thêm hồn cốt của làng và làm bâng khuâng cõi lòng những người con xa xứ. Mùa xuân, từng chùm hoa gạo nở đỏ rực như những đốm lửa giữa trời xanh. Hạ về, bầy chim dồng dộc cần mẫn đan tổ nối với những ngọn cây khẳng khiu, phất phơ trước gió. Lũ chim bay lượn ríu rít hót ca như thả những thanh âm trong trẻo hòa cùng tiếng gió xào xạc nơi làng quê.

"Lúc thấy chim dồng dộc làm tổ lũ trẻ chúng tôi thích lắm nhưng không đứa nào dám bắt. Bởi vì nghe người lớn nói đình rất linh thiêng nên sợ bị quở phạt, chỉ dám bắt chim làm tổ trên cây cối bên ngoài về nuôi thôi", ông Tây nhớ lại.

TRANG THY

Tri ân tiền nhân

Khi chưa xây dựng lại đình, cụ Quá cùng người dân trong thôn góp tiền mua sắm lễ vật rồi sửa soạn mâm cỗ dâng cúng tiền nhân khai khẩn xóm làng. Theo lệ xưa, họ cúng vào ngày 10 tháng 3 âm lịch, trùng với giỗ tổ Hùng Vương. "Khi tôi vận động góp tiền cúng đình thì nhiều người hưởng ứng vì ai cũng nhớ công ơn của người xưa", cụ cho biết.

Xây dựng lại đình xưa là ước nguyện của nhân dân Vĩnh An và những người con xa quê. Chính quyền xã Phổ Khánh cùng thôn Vĩnh An vận động họ nhất tề ủng hộ đóng góp kinh phí 3 tỉ đồng. Chính quyền và người dân đồng tâm xây dựng đình thờ, nhà thờ Bác Hồ và Mẹ Việt Nam anh hùng cùng anh hùng liệt sĩ, nhà hội họp, tường rào, cổng ngõ...

Giữa năm 2018, những người con sinh sống phương xa trở về quê hương cùng dân làng tề tựu dưới mái đình vừa được xây mới. Gương mặt mọi người rạng ngời niềm vui vì nguyện ước bấy lâu nay thành hiện thực. Năm 2022, những người con của quê hương Phổ Khánh tiếp tục hỗ trợ gần 900 triệu đồng để nâng cấp, sửa chữa đình làng Vĩnh An và tặng quà cho gia đình chính sách.

TRANG THY

Hiện nay đình khá khang trang, tọa lạc giữa làng quê yên bình. Bên trong đình, gian giữa thờ tượng Quan Thánh Đế Quân do một người con quê hương sinh sống phương xa hiến tặng. Hai bên tả hữu thờ tiền hiền và hậu hiền, những người có công khai khẩn, giúp dân ổn định cuộc sống trên vùng đất mới thuở xa xưa. "Giờ xây lại được đình bà con vui lắm. Đây là nơi dân trong thôn cùng con em ở xa trở về thường đến thắp hương tưởng nhớ tiền nhân", ông Tây cho biết.

Tri ân tiền nhân là truyền thống muôn đời của con dân đất Việt. Người dân làng Vĩnh An tự nguyện đóng góp tiền của xây dựng lại đình, chung tay lo cúng tế để ghi nhớ công đức của người xưa.