Vô sinh thứ phát

Trong câu hỏi gửi về Báo Thanh Niên, một bạn đọc cho biết: “Vợ chồng tôi đã sinh con đầu lòng 12 tuổi. Từ 3 năm trước vợ chồng tôi mong muốn sinh thêm con nhưng bản thân tôi không có thai. Như vậy có phải là vô sinh thứ phát không? Tôi nên đi khám tại bệnh viện nào để được chẩn đoán đúng?”.

Các cặp vợ chồng nếu thấy có những dấu hiệu bất thường nên đi khám để tìm nguyên nhân và được can thiệp sớm

shutterstock

Về băn khoăn này, PGS-TS Trần Danh Cường, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản T.Ư (Hà Nội), trả lời: “Với thông tin như bạn nêu thì chưa đủ để khẳng định vô sinh thứ phát, trừ khi người phụ nữ không có thai và khi đi khám, kết quả thăm dò thấy bị tắc vòi tử cung, hay có vấn đề trong buồng tử cung, thấy phóng noãn của mình bị rối loạn, hoặc thấy buồng trứng có vấn đề thì mới kết luận được là vô sinh thứ phát”.

Bác sĩ (BS) Trần Danh Cường khuyên: “Vợ chồng bạn nên đi khám ở các bệnh viện có các cơ sở làm thăm dò về hiếm muộn, chứ không đi khám phụ khoa thông thường để được xác định chính xác về nguyên nhân”.

Theo BS Cường, những bệnh viện lớn trong hệ thống sản nhi hiện có các cơ sở để thăm dò về hiếm muộn. Ở đó, các cặp đôi muốn sinh con sẽ được hướng dẫn; có thể chỉ cần theo dõi 1 chu kỳ kinh thôi, xem ngày phóng noãn để chỉ định làm thêm một số xét nghiệm. “Thậm chí, có trường hợp người phụ nữ chống viêm thôi cũng có thể có thai”, BS Cường chia sẻ.

Lưu ý về khoảng cách sinh

Với kinh nghiệm chuyên ngành sản khoa, BS Cường lưu ý: Với người đã từng sinh con thì khả năng có thai tiếp theo là có và hầu như không bị cản trở gì. Tuy nhiên, giữa các lần có thai thì lại là câu chuyện khác. Khoảng cách giữa các lần có thai được khuyên trong khoảng độ 5 năm là đẹp nhất. Để thời gian dài quá thì có thể gặp những trường hợp trục trặc.

BS Cường cũng cho hay: “Khi chúng ta sử dụng những biện pháp tránh thai quá nhiều, quá lâu thì sẽ dẫn đến một số ức chế. Ví dụ, người phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai kéo dài, thì chắc chắn sẽ gây ra ức chế phóng noãn, và đương nhiên khi bỏ sử dụng thì chưa thể trở lại bình thường có thai ngay sau một thời gian”.

Nguyên nhân vô sinh thứ phát

Cũng với tình huống thực tế đã gặp trong quá trình điều trị về hiếm muộn, TS-BS Lê Hoàng, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết nếu hai vợ chồng từng sinh con, sau đó có quan hệ thường xuyên, không dùng biện pháp tránh thai suốt 1 năm mà không có con thì lúc đó mới có thể chẩn đoán vô sinh thứ phát.

Theo BS Hoàng, hiện tượng vô sinh thứ phát có nhiều nguyên nhân. Ở nam giới có sự suy giảm chất lượng và số lượng tinh trùng do quá trình sinh hoạt, người đàn ông thức khuya nhiều, làm trong môi trường nóng, đặc biệt thói quen uống rượu, hút thuốc lá rất ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Ở nữ giới, việc dùng thuốc tránh thai không đúng chỉ định, vệ sinh không tốt dẫn đến viêm nhiễm sinh dục, viêm nhiễm cổ tử cung, viêm ngược lên buồng tử cung, vòi tử cung tắc nghẽn, có thể là nguyên nhân vô sinh thứ phát; hoặc có các can thiệp vào buồng tử cung như nạo hút thai cũng có thể là nguyên nhân.

Vì vậy, để phòng tránh các nguyên nhân trên, đối với những phụ nữ muốn “kế hoạch”, tránh mang thai một thời gian để sau đó tiếp tục sinh con, nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa sản để được hướng dẫn biện pháp tránh thai phù hợp. Ngoài ra, cần giữ vệ sinh sạch sẽ, quan hệ tình dục an toàn, tránh nguy cơ viêm nhiễm. “Sau 1 năm “thả” mà không mang thai, cả hai vợ chồng nên đi khám để xác định nguyên nhân, can thiệp, chữa trị”, BS Lê Hoàng lưu ý.

Theo một nghiên cứu của Bệnh viện Phụ sản T.Ư và Bệnh viện Đại học Y Hà Nội công bố năm 2019, tỷ lệ vô sinh ở các cặp vợ chồng trẻ khoảng 7,7%. Trong đó, vô sinh nguyên phát là 3,9% và vô sinh thứ phát là 3,8%. Vô sinh nguyên phát là quan hệ tình dục quá 1 năm, không áp dụng các biện pháp tránh thai mà không có thai lần nào. Vô sinh thứ phát là đã từng mang thai nhưng sau đó không thể có thai lần nữa. Hiện các xét nghiệm về vô sinh, hiếm muộn được thực hiện thường quy. Các cặp vợ chồng nếu thấy có những dấu hiệu bất thường (quan hệ tình dục thường xuyên mà không dùng các biện pháp tránh thai trong thời gian từ 6 tháng đến 1 năm mà vẫn chưa có con…) nên đi khám để tìm ra nguyên nhân và được can thiệp sớm. (Nguồn: Bộ Y tế)