Vụ kiện Biển Đông bước vào hiệp hai

Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Philippines, phiên xét xử về nội dung vụ kiện tại Tòa Trọng tài thường trực (PCA) sẽ diễn ra tại The Hague (Hà Lan) từ ngày 24 - 30.11. Theo tờ Tempo ngày 23.11, trong phát biểu đưa ra trước ngày xét xử, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III đã tái khẳng định quyết tâm theo đuổi đến cùng vụ kiện yêu sách chủ quyền “đường 9 đoạn” mà Bắc Kinh vẽ ra nhằm phục vụ mưu đồ thâu tóm gần như toàn bộ Biển Đông. Nhà lãnh đạo Philippines tiếp tục thúc giục Trung Quốc tuân thủ pháp luật cũng như phán quyết của PCA. “Khi tiến trình phân xử tiếp tục đi đến kết luận hợp lý, chúng tôi hy vọng Trung Quốc sẽ giữ lời và tôn trọng tinh thần thượng tôn pháp luật. Thế giới đang theo dõi và kỳ vọng Bắc Kinh sẽ hành xử như một quốc gia hàng đầu có trách nhiệm”, tờ báo dẫn lời ông Aquino nhấn mạnh.

Trước đó, tờ The Philippine Star đưa tin chính phủ Philippines tỏ ra lạc quan rằng họ sẽ trình bày những luận cứ rất vững chắc trước PCA. Ông Edwin Lacierda, phát ngôn viên của Tổng thống Philippines, tuyên bố ngày 22.11: “Chúng tôi đã nghiên cứu các tuyên bố của mình theo UNCLOS. Chúng tôi đã nhìn thấy phản hồi đầu tiên của tòa liên quan đến thẩm quyền xét xử. Các luật sư của chúng tôi đã chuẩn bị cho điều này”. Cũng theo quan chức trên, chính phủ Philippines đã “đoán trước mọi khía cạnh” và hy vọng các bồi thẩm đoàn có thể đưa ra một phán quyết phù hợp cho Philippines.

Phiên xét xử diễn ra chỉ vài tuần sau khi Philippines giành chiến thắng trong “hiệp một” của vụ kiện ở The Hague. Theo trang tin Rappler, trong tuyên bố đưa ra ngày 29.10, PCA khẳng định cơ quan này sẽ tiến hành xét xử đơn kiện của Philippines, đồng thời bác bỏ lập luận của phía Trung Quốc cho rằng tòa này không đủ thẩm quyền xét xử. Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Đông Á vừa kết thúc ở Malaysia, ông Aquino bày tỏ hy vọng phán quyết của PCA “sẽ đóng góp vào những đường hướng mà Manila sẽ thực thi”, đặc biệt liên quan đến việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) cũng như nhanh chóng hoàn tất một Bộ quy tắc ứng xử (COC).

Tuy nhiên, Bắc Kinh nhiều lần tuyên bố không tham gia tiến trình phân xử tại PCA và khẳng định sẽ tiếp tục bồi đắp, xây đảo nhân tạo trên Biển Đông, bất chấp luật pháp quốc tế và DOC. Trong một tuyên bố đưa ra mới đây, Ngoại trưởng Vương Nghị cho rằng vụ Philippines kiện Trung Quốc ra PCA là “một nút thắt” cản trở việc cải thiện và phát triển quan hệ song phương, đồng thời khẳng định chính Manila phải là bên gỡ nút thắt đó.