“Vua” tương ớt tại Mỹ

David Tran là người sáng lập Huy Fong Foods, một công ty chuyên sản xuất tương ớt tại Mỹ. Được thành lập vào năm 1980 tại Los Angeles, bang California, Huy Fong Foods hiện là một trong những công ty hàng đầu trong thị trường tương ớt châu Á.

Làm giàu từ ớt

Sinh năm 1945 tại Việt Nam, ông Tran vốn là một nông dân chính hiệu. Lúc còn ở quê hương, ông Tran thường trồng ớt, sản xuất tương ớt và đem bán cho mọi người. Ông rời Việt Nam hồi năm 1977 và ba năm sau đó mới đặt chân được đến nước Mỹ. Mới chân ướt chân ráo tới Mỹ song David Tran đã bắt tay ngay vào việc sản xuất tương ớt, nghề “ruột” của ông tại Việt Nam. “Tôi đến Mỹ vào đầu tháng 1.1980 thì tháng 2 tôi đã làm tương ớt”, báo New York Times dẫn lời ông Tran. Ông thành lập công ty lấy tên Huy Fong Foods. Ông Tran cho biết Huy Fong chính là tên của chiếc tàu hàng Đài Loan đã chở ông đến Hồng Kông hồi năm 1978, trong hành trình tới Mỹ.

Chuyện sản xuất tương ớt trên đất Mỹ của ông Tran bắt đầu sau một lần ông vào cửa hàng tạp hóa ở khu Chinatown tại Los Angeles để mua một chai tương ớt nhập khẩu. “Tôi nghĩ tương ớt đó không ngon lắm. Chúng tôi có thể làm một loại tương ớt ngon hơn”, ông Tran nhớ lại. Về nhà, ông bắt tay ngay vào việc thực hiện ý tưởng này. Tran đến ngân hàng xin vay vốn 200.000 USD, song bị từ chối dù ông đã cố thuyết phục rằng mình sẽ dễ dàng kiếm 1 triệu USD từ việc chế tạo và bán tương ớt, theo tạp chí Los Angeles. Với quyết tâm tạo dựng cơ nghiệp trên đất Mỹ, ông bắt tay vào làm tương ớt với vốn đầu tư ban đầu là số tiền tiết kiệm 50.000 USD của gia đình. Ông thuê một cửa hàng rộng 232m2 ở khu Chinatown, Los Angeles với giá 700 USD/tháng. Sản phẩm làm ra được ông chất lên xe tải và chở đến từng khu chợ, nhà hàng địa phương để chào bán. Lúc đó, David Tran cũng chỉ mong muốn sản phẩm của mình sẽ được các tiệm phở Việt ưa chuộng và lớn hơn có thể là cộng đồng các nước châu Á khác. Nhưng ngay sau đó, món tương ớt này cho thấy tiềm năng rất lớn.

Mới ra mắt song sản phẩm của ông Tran đã được người tiêu dùng đánh giá cao. Doanh thu tháng nào cũng lớn với lãi suất rất đáng kể. Thừa thắng xông lên, ông Tran tiếp tục tạo ra nhiều sản phẩm tương ớt khác trước khi tung ra thị trường tương ớt tạo nên thương hiệu Sriracha vào năm 1983, theo tạp chí Los Angeles. Gia đình ông đã rất ngạc nhiên khi sản phẩm của mình không chỉ thu hút được nhiều người gốc châu Á mà cả những người không phải gốc Á. Để mở rộng sản xuất, vào năm 1986, Huy Fong Foods chuyển tới một tòa nhà rộng 6.300m2 ở thành phố Rosemead cũng thuộc bang California, theo website của công ty. Tại đây, công ty tiếp tục tăng sản lượng song vẫn không thể đáp ứng đủ nhu cầu trên thị trường. Công ty tiếp tục mua một miếng đất gần San Diego ở California để trồng ớt và còn mua thêm ớt được trồng ở một số nơi khác trong bang California. Điều đặc biệt là các sản phẩm tương ớt của Huy Fong Foods đều được làm từ máy móc do chính ông Tran chế tạo mặc dù ông không có nhiều kinh nghiệm về cơ khí. Doanh thu từ việc bán tương ớt của Huy Fong Foods mỗi năm thường ở mức từ 7 - 8 con số trở lên.

Thương hiệu Sriracha

Tương ớt Sriracha là sản phẩm nổi tiếng nhất của Huy Fong Foods và được ông Tran tung ra thị trường hồi năm 1983. Cho đến nay, công thức chế tạo ra sản phẩm này vẫn không hề thay đổi. Với vị tỏi, tương ớt Sriracha hiện là sản phẩm bán chạy nhất của Huy Fong Foods và dễ dàng nhận biết ở mọi nơi nhờ màu đỏ tươi của tương ớt và cách đóng chai rất đặc trưng. Đó là một chai nhựa trong veo với nắp xanh (tượng trưng cho ớt tươi), thành phần của sản phẩm được viết bằng 6 ngôn ngữ (Việt, Trung, Anh, Thái, Tây Ban Nha và Pháp) và biểu trưng hình con gà. Một số người quen biết tiết lộ rằng biểu trưng hình con gà của công ty xuất phát từ việc ông Tran sinh năm Dậu.

Ngoài tương ớt Sriracha, Huy Fong Foods còn có một số loại tương ớt khác như tương ớt tỏi (Chili Garlic Sauce), tương ớt băm tươi (Sambal Oelek), tương ớt hành tây (Sambal Badjak)... Các sản phẩm tương ớt của Huy Fong Foods đều được làm từ ớt jalapeno đỏ tươi, không hề thêm nước cũng như phẩm màu nhân tạo. Ông Tran cho biết ông chọn ớt jalapeno vì loại ớt này không quá cay, đồng thời cũng dễ trồng hơn một số loại khác, theo tạp chí Los Angeles. Huy Fong Foods cũng chưa từng quảng cáo sản phẩm của mình trên các phương tiện thông tin đại chúng, khách hàng đến với sản phẩm này chủ yếu qua truyền miệng, số điện thoại ghi trên các sản phẩm và website của hãng. Không quảng cáo rầm rộ song các sản phẩm của ông Tran vẫn được nhiều đầu bếp ở Mỹ tin dùng và hiện diện ở nhiều nhà hàng, siêu thị, cửa hàng tạp hóa tại Mỹ và nhiều nước khác. Theo báo New York Times, hiện Huy Fong Foods bán hơn 10 triệu chai tương ớt Sriracha mỗi năm.

Nhờ công thức độc quyền, chất lượng không thay đổi từ mấy chục năm nay nên các sản phẩm tương ớt mang tên Huy Fong của ông Tran đã ngày càng vang xa và được nhiều người biết đến. Đây cũng là sản phẩm được nhiều bà con người Việt xa quê ưa chuộng vì không những ngon mà còn gợi nhớ một gì đó rất Việt. Và với những gì đã tạo dựng, thật không có gì quá bất ngờ khi ông Tran đã được tạp chí Los Angeles gọi là “ông vua tương ớt” (The Emperor of Hot Sauce).

Châu Yên