Đánh bại... Bộ Quốc phòng
Lần đầu tiên trong lịch sử Thái Lan, một nhóm katoey đã “đánh bại” Bộ Quốc phòng trong một vụ kiện kéo dài nhiều năm liền. Hồi giữa tháng 9 vừa qua, tòa án Thái Lan đã ra lệnh buộc Bộ Quốc phòng chấm dứt hành vi miệt thị đối với katoey, không sử dụng những cụm từ gây nhầm lẫn gây bất lợi cho họ. Lâu nay nam thanh niên, những người được ghi trong khai sinh, khi trưởng thành phải thực hiện nghĩa vụ với quốc gia. Đối với nam bình thường, lý lịch nghĩa vụ quân sự của họ được ghi là nam giới nhưng đối với katoey lại là “rối loạn tâm thần tạm thời”. Tòa Thái Lan xem cách ghi lý lịch như vậy là hành vi miệt thị công dân và yêu cầu Bộ Quốc phòng không được sử dụng.
Quyết định này được xem là thắng lợi của katoey khi kiên trì đeo bám vụ kiện đối với cơ quan được cho là bảo thủ nhất Thái Lan trong suốt 5 năm. Quyết định cũng được xem là tiến bộ hơn cả ở Mỹ và Úc. Một katoey cho biết việc dám tem “rối loạn tâm thần” giống như vòng kim cô, khiến họ khó tìm việc làm, thậm chí là “lấy chồng”, vì ai cũng sợ người có vấn đề về tâm thần thay vì giới tính. Sau phán quyết của tòa, Bộ Quốc phòng Thái Lan chưa quyết định sẽ thay thế cụm từ “rối loạn tâm thần tạm thời” bằng từ gì. Cụm từ “Giới tính khác với bẩm sinh” và “Không xác định giới tính” đang được xem xét để đệ trình chính phủ. Mặc dù katoey không lạ ở Thái Lan nhưng sự kỳ thị rất nhiều, nên cơ hội việc làm ở cơ quan nhà nước hay khu vực tư nhân là thách thức đối với katoey. Thay vào đó, họ nhảy vào lĩnh vực giải trí hoặc làm đẹp.
|
|
Katoey mặc áo cà sa
Nhiều người sẽ không nhịn được cười khi thấy Kong bôi son, trét phấn nhún nhảy trong chiếc áo cà sa. Không phải Kong đang trình diễn trên sân khấu mà là hình ảnh Kong thật trong chùa Kreung Tai Wittaya, ở Chiang Khong, miền Đông bắc Thái Lan. Kong, 15 tuổi, là một katoey. Kong bị cha mẹ bắt ép đưa vào chùa để “thuần hóa” thành người đàn ông. Ở Thái Lan, nam thiếu niên được đưa vào chùa để tu vài tháng đến vài năm trước khi họ bước vào đời như một người trưởng thành. Người Thái tin rằng con họ sẽ sống tốt hơn nếu trải qua cuộc sống trong chùa được các nhà sư giáo dưỡng. Tuy nhiên cha mẹ Kong muốn nhiều hơn thế. Họ muốn chùa rèn Kong “thẳng” thay vì “cong cong, vẹo vẹo”, làm họ mệt mỏi ngày này qua ngày khác.
Nhiều cha mẹ cũng tin rằng ở chùa con họ sẽ tốt hơn ở những trung tâm “cải tạo” giới tính bên ngoài nhờ môi trường tịnh tâm, cuộc sống khắc khổ. Ngoài ra các sư với biểu tượng của sự tôn kính đối với người Thái sẽ thuần hóa katoey, làm họ tự xấu hổ khi đối diện, từ đó “cải tà qui chính”. Tuy nhiên ngược lại với những kỳ vọng, thực tế nhiều katoey vẫn không “thẳng”, không “cứng” như cha mẹ chúng mong muốn. Có chăng các katoey chỉ giả “thẳng” trước mặt họ. Khi có cơ hội, họ lại trang điểm, ăn mặc và nhảy múa với nhau, thậm chí một mình. Pip, một katoey khác, nói cậu sẽ cố làm hài lòng cha mẹ, nhưng khi ra khỏi chùa cậu sẽ la hét và tiếp tục nhảy múa “vũ điệu katoey”.
Mất trí
Biu, 17 tuổi, là một cậu trai ngoan ngoãn, sống với mẹ ở một tỉnh phía Bắc Thái Lan. Một ngày nọ cậu tự dưng trở thành katoey. Mọi người trong làng thật sự sốc cho khi thấy Biu thay đổi tính cách từ dáng đi, giọng nói đến cách ăn mặc, tất cả đều giống một thiếu nữ. Biu đi khắp làng và nói rằng mình là katoey. Kể từ đó mọi người quen với Biu katoey và thường gọi cậu như thế. Thế nhưng một thời gian sau Biu lại đổi chứng, không làm katoey nữa. Chuyện chẳng có gì để nói khi một người thay đổi tính cách giới tính hay quay lại giới tính bẩm sinh của mình. Chuyện khác lạ của Biu đó là cậu không nhớ về thời katoey của cậu. Biu cũng không nhớ cả quá khứ của mình, thậm chí mẹ và nhà của mình cậu cũng không nhận ra. Suốt ngày cậu qua nhà người khác vì cậu bảo đó là nhà của mình và gọi phụ nữ khác là mẹ.
Câu chuyện lạ của Biu được xây dựng thành một chương trình talk show trên một kênh truyền hình ở Thái Lan. Những câu chuyện về Biu katoey được bạn bè, làng xóm kể lại cùng với những hình ảnh Biu trong trang phục dành cho phụ nữ với khuôn mặt tô phết lòe loẹt… Điều ngạc nhiên là tất cả những điều đó không gợi nhớ gì cho Biu. Người dẫn chương trình đưa ra những áo lửng, quần ngắn của Biu ngày trước nhưng cậu dứt khoát khẳng định không phải của mình và bảo cậu chưa bao giờ biết về chúng. Khi xem lại những tấm hình thời katoey và nghe những câu chuyện được bạn bè và hàng xóm kể lại, Biu không có chút xúc cảm gì, như thể nó là câu chuyện của một ai khác.
Biu xuất hiện trong chương trình trong dáng vẻ của cậu trai rắn rỏi, ra dáng đàn ông, khác hẳn với Biu trong những tấm ảnh hay câu chuyện kể. Một bác sĩ tâm lý ở Bangkok nói Biu là một trường hợp lạ, rằng người ta khó thể quên những gì thuộc về mình có chăng chỉ là một vài ký ức hoặc một khoảng thời gian trong quá khứ. Trừ phi có biến cố tâm lý, phần lớn mọi người đều nhớ về quá khứ gần. Vị bác sĩ này giải thích có thể Biu trong tuổi dậy thì, những biến động trong tâm sinh lý tác động vào bộ nhớ của Biu, xóa sạch những ký ức thời quá khứ dù rất gần của cậu. Bộ não Biu giờ giống trang giấy trắng của một đứa trẻ.
Minh Quang
(Văn phòng Bangkok)
Bình luận (0)