Xe sang lách thuế

>> Thả nổi nhập khẩu ô tô, thiệt hại lớn
>> 'Thả cửa' thị trường ô tô nhập khẩu: Lợi bất cập hại
>> Mở cửa xe nhập không chính hãng, người tiêu dùng được 1 mất 10

Xe sang nhập về Việt Nam - Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Cùng 1 chiếc xe, thậm chí ngay trên địa bàn một thành phố, hải quan áp giá khác nhau.

Cụ thể, ô tô 4 chỗ hiệu Land Rover Range Rover SV Autobiography, Cục Hải quan Hải Phòng chấp nhận giá trị khai báo 83.600 USD/chiếc, trong khi cảng Hải Phòng khu vực 1 và Cục Hải quan TP.HCM lại chấp nhận giá khai báo chỉ 81.200 USD. Tương tự, ô tô hiệu Lexus LX570 8 chỗ ngồi, Hải quan Hải Phòng chấp nhận giá trị khai báo 76.364 USD/chiếc nhưng Cục Hải quan TP.HCM đồng ý với giá trị khai báo 73.000 USD. Trong khi mức giá tham chiếu tại danh mục trên hệ thống của hải quan là 76.300 USD/chiếc.

Với chiếc Lexus RX450H AWD sản xuất năm 2016, xuất xứ Canada, dung tích 3.5L, mới 100%, hồ sơ khai báo ngày 25.3 tại Cục Hải quan Hải Phòng ghi nhận giá khai báo 45.000 USD/chiếc, cán bộ hải quan xác định giá 62.860 USD. Nhưng vẫn chiếc xe này vào 27.5.2016, Cục Hải quan Hải Phòng xác định lại giá chỉ còn 49.665 USD/chiếc.

Đáng chú ý, các cơ quan hải quan khi kiểm tra đã không đánh dấu nghi vấn hoặc không thực hiện kiểm tra giá đối với các dòng ô tô nhập khẩu theo diện trên, kể cả dòng hàng có giá khai báo thấp hơn danh mục hàng hóa nhập khẩu rủi ro về trị giá và cơ sở dữ liệu giá.

Ví dụ, xe Cadillac Escalade, 6.2L, 2 cầu, xuất xứ Mỹ, sản xuất năm 2016 mới 100%, nhập khẩu tại Hải quan Hải Phòng giá khai báo 30.000 USD/chiếc trong khi mức giá tham chiếu tại danh mục cao hơn gấp đôi, đến 66.000 USD/chiếc. Hay Toyota Land Cruiser VXR 4.6L, sản xuất 2016, xuất xứ Nhật Bản, mới 100% nhập tại Hải Phòng ngày 16.6.2016 giá khai báo 20.000 USD/chiếc trong khi cơ sở dữ liệu có giá khai báo lên tới 42.072 USD/chiếc. Xe Lexus GX460 4.6L nhập khẩu tại Hải Phòng, Hà Nội giá khai báo lần lượt là 15.000 USD và 55.600 USD/chiếc trong các ngày 6.5.2016 và 16.6.2016, trong khi mức giá kiểm tra tại danh mục 53.800 USD/chiếc và 61.000 USD/chiếc.

Tình trạng trên không phải là hiếm khi mới đây Cục Thuế Đà Nẵng đã báo cáo một số đối tượng lợi dụng chính sách cho phép nhập khẩu ô tô theo hình thức biếu, tặng để gian lận thuế, trốn thuế. Riêng 5 tháng đầu năm 2016 có tới 221 xe, chủ yếu là xe sang như Cadillac, Lexus, Lamborghini... dung tích 3.5L trở lên. Đa số các xe nhập khẩu theo hình thức biếu tặng là xe có giá trị cao, song hóa đơn xuất bán lại chỉ bằng 50 - 60% trị giá xe theo xác định của cơ quan hải quan, không phù hợp với giá giao dịch trên thị trường.

Liên quan đến vấn đề trên, ông Nguyễn Nhất Kha, Phó cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan), cho rằng quy định hiện hành không hạn chế doanh nghiệp kinh doanh xe nhập khẩu xe ô tô theo hình thức quà biếu, tặng, nên Tổng cục Hải quan vẫn yêu cầu các đơn vị hải quan địa phương thực hiện cấp giấy phép nhập khẩu ô tô dưới dạng quà biếu, tặng theo đúng các điều kiện quy định tại Thông tư 143/2015/TT-BTC; đồng thời chỉ cho phép các tổ chức, cá nhân nhập khẩu theo hình thức quà biếu, tặng một chiếc xe ô tô trong vòng một năm. Các đối tượng nhập khẩu ô tô dưới dạng biếu, tặng vẫn phải nộp đầy đủ các khoản thuế theo các chính sách thuế hiện hành tại thời điểm nhập khẩu, gồm thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt. Ngoài ra, nhập khẩu ô tô, xe gắn máy dạng biếu, tặng phải chịu thêm thuế thu nhập. Đối với cá nhân phải nộp thuế thu nhập cá nhân; đối với doanh nghiệp phải hạch toán chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Chuyên gia tài chính - PSG-TS Ngô Trí Long cho rằng, dù theo diện biếu, tặng có thể số lượng không nhập ồ ạt nhưng đây là vấn đề vô cùng nghiêm trọng, khi mỗi chiếc xe có giá lên tới hàng trăm nghìn, thậm chí cả triệu USD.

Mỗi chiếc xe này, nếu được khai với giá thấp hơn một nửa so với giá trị thực thì tiền thuế thất thu mỗi chiếc lên tới cả chục nghìn USD. Nhưng nguy hiểm hơn, không loại trừ việc cán bộ hải quan đã làm ngơ, có dấu hiệu thông đồng để những chiếc xe này ngang nhiên lọt qua cửa khẩu. “Giá cùng một chiếc xe, mỗi nơi khai một kiểu, biểu hiện sự bất nhất, mờ ám. Đối tượng tính thuế có thể khác, nhưng giá để tính luôn công khai, minh bạch, không thể có chuyện thích áp thế nào thì áp. Rõ ràng đã có bộ phận cán bộ làm chuyện mờ ám, vụ lợi, móc nối, thông đồng với người có xe. Mục đích lớn nhất để lách, né, trốn thuế làm ngân sách nhà nước thất thu”, ông Long nhìn nhận.

Ở góc độ thận trọng hơn, ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN, cho rằng có thể giá cùng 1 chiếc xe, cùng 1 thời điểm khác nhau do thêm, bớt một số phụ kiện và sản xuất tại các nước khác nhau, nhưng không thể có chuyện giá trị được thông quan lại thấp hơn đến cả một nửa so với giá trị thực. “Tôi có thể khẳng định đã có sự móc nối giữa chủ mua xe với cán bộ hải quan, họ đã chi tiền lót tay để khai báo giá không đúng giá thị trường. Nhưng hải quan có cả một hệ thống kiểm tra, giám sát tại sao lại để hàng loạt siêu xe ngang nhiên chui qua trong một thời gian dài như thế”, ông Thanh đặt vấn đề.

Xe siêu sang nhập diện biếu tặng nhà nước không cấm, nhưng khi doanh nghiệp đã lợi dụng chính sách để kinh doanh, trốn thuế, thì theo ông Thanh phải ngăn chặn, kiểm soát chặt chẽ. “Chúng ta không cấm, nhưng khi đã không khuyến khích và đặt ra hàng rào thì phải kiểm soát chặt hàng rào đó. Làm ngơ để cán bộ đục khoét, người giàu trốn thuế gây bất công trong xã hội thì không thể chấp nhận được”, ông Thanh nói.

Thanh tra cần vào cuộc TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, cho rằng hiện nay dân còn nghèo, ngân sách khó khăn nhưng một bộ phận “đại gia” giàu có nhập xe siêu sang chơi nhưng lại không chịu nộp thuế, tìm mọi cách lách, trốn. “Họ đang khoét ra cơ chế, lỗ hổng gây thất thu ngân sách. Việc này cần phải chấm dứt ngay”, TS Doanh bức xúc và kiến nghị: “Nếu Thanh tra Bộ Tài chính không làm thì Thanh tra Chính phủ cần vào cuộc. Với tất cả các hồ sơ khai báo giá trị thấp hơn thực tế, mỗi cục hải quan làm một kiểu cần phải kiểm tra lại, có dấu hiệu vi phạm thì truy thu tiền thuế, nặng thì khởi tố hình sự tội trốn thuế”.