Xe Trung Quốc 'giết chết' ngành công nghiệp lắp ráp ô tô VN?

Trong khi mối lo với ngành công nghiệp lắp ráp ô tô trong nước sau thời điểm 2018 chưa tới thì một nguy hiểm khác đã tới sớm hơn từ những chiếc xe nhập của Trung Quốc.

Theo số liệu mới nhất, trong vòng 6 tháng đầu năm Việt Nam nhập khẩu khoảng 57.000 chiếc, đạt giá trị kim ngạch khoảng 1,55 tỉ USD, tăng tới 121% số xe và 186% giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xe nhập từ Trung Quốc dẫn đầu trong các khu vực và chiếm phần lớn lượng xe tải nhập khẩu. Số liệu chi tiết trong 5 tháng đầu năm cho thấy xe nhập từ Trung Quốc tăng 295% với 13.400 xe chiếm phần lớn trong số 17.200 xe tải nhập về Việt Nam. Con số này thực sự áp đảo mức tăng trưởng chỉ hơn 80% của xe lắp ráp trong nước và trở thành mối nguy hiểm thực sự với ngành công nghiệp này.

Xe Trung Quốc sắp "giết chết" ngành công nghiệp lắp ráp ô tô trong nước

Lý do xe tải nhập về Việt Nam tăng đột biến, đặc biệt là từ Trung Quốc cũng có nhiều nguyên nhân, một phần từ sự tăng trưởng của nền kinh tế, nhu cầu vận chuyển hàng hóa tăng, một phần cũng do việc kiểm soát tải trọng xe chặt chẽ hơn khiến các doanh nghiệp vận tải phải tăng số xe để chở cùng lượng hàng hóa thay vì chở quá tải như trước đây. Ngoài ra, xe tải Trung Quốc cũng nằm trong số những mặt hàng nhận được ưu đãi giảm thuế nhập khẩu theo quy định của Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN - Trung Quốc đã được áp dụng kể từ năm 2012.

Những nguyên nhân trên đã vô tình “kích cầu” cho xe Trung Quốc bởi đây là khu vực có giá xe tải nhập ở mức hấp dẫn nhất. Đà tăng trưởng đột biến về xe tải nhập tại Trung Quốc vô hình chung trở thành “búa tạ” đè nặng lên các doanh nghiệp trong nước khi còn đang loay hoay chưa kịp xoay sở với nhu cầu thị trường. Phải nói thêm rằng, trong khi xe du lịch đang yếu thế trước hàng nhập khẩu thì các doanh nghiệp lắp ráp trong nước vẫn có thế mạnh và sống được nhờ sản xuất xe tải.

Những doanh nghiệp trong nước như Trường Hải (Thaco), VEAM, Vinamotor đều có những sản phẩm chủ lực là xe tải với tỉ lệ nội địa hóa rất cao so với xe du lịch. Trong số này Thaco đang chiếm lĩnh thị trường với doanh số năm 2014 đạt 20.254 chiếc, tỉ lệ nội địa hóa trung bình 46%. Như vậy, thế mạnh của ngành công nghiệp lắp ráp ô tô trong nước đến từ xe tải nhưng ngay cả “miếng bánh” này cũng đang có nguy cơ bị lấy mất. 

Một doanh nghiệp tại Quảng Ngãi vừa nhập 141 xe đầu kéo và xe tải Trung Quốc

Cuộc chiến với xe tải Trung Quốc của các doanh nghiệp lắp ráp ô tô trong nước chắc chắn có nhiều cam go thách thức nhưng sẽ không khốc liệt bằng mảng xe du lịch bởi xe tải lắp ráp trong nước được đánh giá có chất lượng tương đồng và giá cả không chênh lệch nhiều so với đối thủ. Tuy nhiên, điểm then chốt vẫn là giải quyết được năng lực sản xuất, mẫu mã và tăng tỉ lệ nội địa hóa của doanh nghiệp trong nước để cạnh tranh.