Xét nghiệm vàng và chỉ dấu ung thư

Xét nghiệm vàng (gold standard test)

Trong y học có 2 khái niệm là xét nghiệm vàng và chỉ dấu ung thư. Trong đó, xét nghiệm vàng (gold standard test) - chẩn đoán chính xác là cực kỳ quan trọng. Tìm ra bệnh và đánh giá đúng mức độ nặng nhẹ sẽ giúp bác sĩ đưa ra liệu pháp điều trị thích hợp, hiệu quả nhất.

Thăm khám lâm sàng với các thủ pháp nhìn, sờ, gõ, nghe thầy thuốc định hướng căn bệnh. Muốn xác định chẩn đoán, cần có các xét nghiệm hỗ trợ, thiếu xét nghiệm hoặc thủ thuật hỗ trợ chắc chắn thầy thuốc hoặc không chẩn ra hoặc chẩn đoán không toàn diện.

Mỗi căn bệnh đòi hỏi một số xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết, trong đó xét nghiệm chủ chốt được gọi là xét nghiệm vàng. Đơn cử như Glucose hoặc HbA1C cho đái tháo đường, a xít uric cho bệnh gút, HBsAg cho viêm gan B, phim X-quang xác định gãy xương, dengue NS1Ag cho sốt xuất huyết…

Chỉ dấu ung thư (tumor marker)

Với các bệnh u bướu, ung thư cũng cần những xét nghiệm tương tự, đó là những chất do khối u sản sinh ra, chuyên môn gọi là các “chỉ dấu ung thư” (tumor marker) như CEA cho đường tiêu hóa; CA 15-3 cho ung thư vú...

Chỉ điểm ung thư thường là các phân tử kích thước lớn, đa số là các phân tử chất đạm có gắn thêm chất đường hoặc chất béo (glyco, lipoprotein),do tế bào ung thư tổng hợp và hiện diện trong máu, trong chất dịch với nồng độ tỷ lệ thuận với sự phát triển khối u.

Một chỉ điểm lý tưởng cần có hai đặc điểm: một là độ nhạy (Sensibility, Se), là nồng độ nhỏ nhất có thể định lượng được khi khối u chuyển sang ác tính: có độ nhạy đến 100% và sai số âm giả là 0%, tức có thể phát hiện rất sớm trong giai đoạn đầu của ung thư và không hề bỏ sót. Hai là độ đặc hiệu (Specificity, Sp), là khả năng phân định riêng biệt cho từng loại khối u: có độ đặc hiệu đến 100% và sai số dương giả là 0%, tức là chỉ cho kết quả dương khi phát hiện có ung thư.

Theo kinh nghiệm chuyên môn, thực tế không có chỉ điểm ung thư nào đạt được hai chỉ tiêu lý tưởng trên, nên cần có bác sĩ chuyên khoa kinh nghiệm luận giải mới có hướng chẩn trị chính xác.

TS-BS Trần Bá Thoại - BV Hoàn Mỹ Đà Nẵng cho biết: chúng ta không thể quá đơn giản, dễ dàng sàng lọc và xác định chẩn đoán bệnh bằng cách làm xét nghiệm các chỉ dấu ung thư đơn thuần để biết bệnh, mà cần có bác sĩ kinh nghiệm đánh giá, phối hợp độ nhạy, độ đặc hiệu cũng như các yếu tố lâm sàng khác. Ví dụ, không thể đơn thuần xét nghiệm AFP để kết luận ung thư gan nguyên phát (HCC), mà cần thêm xét nghiệm, thăm dò chẩn đoán như chức năng gan, siêu âm bụng, chụp CT scan hoặc MRI...

Hiện Bệnh viện Hoàn Mỹ 161 Nguyễn Văn Linh, TP.Đà Nẵng hỗ trợ 20% chi phí thực hiện các gói khám tầm soát ung thư cho khách hàng có nhu cầu gồm: ung thư đại trực tràng; ung thư bàng quang; ung thư dạ dày, thực quản; ung thư tụy - đường mật; ung thư gan; ung thư phổi. Để được tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ: 02363.509.808 -02363.650.676 (máy nhánh 135) hoặc email: contactus.danang@hoanmy.com