Yêu cầu phục hồi lại bia mộ nghi của phi tần triều Nguyễn bị ủi làm bãi đỗ xe

Chiều 27.6, ông Tôn Thất Viễn Bào, Chủ tịch Hội đồng trị sự Nguyễn Phước Tộc, cho biết Hội đồng đã thống nhất yêu cầu đơn vị đầu tư phải đắp lại mộ phần, dựng lại bia ngay vị trí cũ cho bia mộ của bà Tài nhân họ Lê Thị thụy Thục Thuận là phi tần của vua triều Nguyễn. Sau đó, đơn vị này phải xây dựng lại bia mộ cho bà Tài nhân Lê Thị theo đúng như điển chế của triều Nguyễn quy định về tẩm mộ của các phi tần theo thứ bậc trong cung ngày xưa.

Vị trí nghi là huyệt mộ của bà Tài nhân họ Lê Thị thụy Thục Thuận đã bị san phẳng Ảnh: Bùi Ngọc Long

Cũng theo ông Tôn Thất Viễn Bào, tại cuộc làm việc do Thanh tra Sở Văn hóa Thể thao tỉnh chủ trì chiều 26.6, với sự tham dự của các bên liên quan, chủ đầu tư dự án Bãi đỗ xe Lăng Tự Đức - Đồng Khánh là Công ty TNHH thương mại và dịch vụ Chuỗi Giá Trị là ông Lê Quốc Tuấn đã xin lỗi Hội đồng trị sự dòng tộc Nguyễn Phước và con cháu dòng tộc này cũng như người dân Huế, đồng thời thừa nhận để xảy ra thiếu sót trong quá trình triển khai dự án. Chủ đầu tư cũng xin hứa khắc phục mọi hậu quả theo yêu cầu của các bên liên quan.

Buổi làm việc còn có sự chứng kiến của các ban ngành Công an tỉnh, Sở Văn hóa Thể thao, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế. Kết thúc cuộc họp các bên liên quan đã thông qua biên bản để trình lên lãnh đạo UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế xin ý kiến chỉ đạo.

Việc xây dựng phải được khảo sát hiện trạng, đánh giá lại toàn bộ tổng thể khu mộ phần xem hài cốt có còn ở vị trí cũ hay đã bị dời đi. Mọi công việc chuyên môn này Hội đồng trị sự Nguyễn Phước Tộc nhờ sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn như Sở Văn hóa Thể thao và Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế.

TS Trần Đình Hằng, Giám đốc Phân viện Văn hóa Nghệ thuật VN tại Huế, cho biết theo Khậm định Đại nam Hội điển sự lệ và Đại Nam thực lục (thời Minh Mệnh), quy định chốn nội cung có 9 bậc như sau: Trên Nhất giai, đặt một hoàng quý phi để giúp hoàng hậu là ngôi chủ quỹ trong cung, giữ nội chính cho được tề chỉnh. Nhất giai, gồm: Quý phi, Hiền phi, Thần phi; Nhị giai: Gia phi, Thục phi, Huệ phi; Tam giai: Quý tần, Hiền tần, Trang tần; Tứ giai: Đức tần, Thục tần, Huệ tần; Ngũ giai: An tần, Hòa tần, Lệ tần; Lục giai: Tiệp dư; Thất giai: Quý nhân. Bát giai: Mỹ nhân; Cửu giai: Tài nhân. 

Về tên thụy, cũng theo TS Trần Đình Hằng, đối với các hoàng thân, công chúa, cung, giai, trừ người nào biểu hiện là có đức vọng phẩm hạnh lâm thời sẽ chuẩn cho tên thụy, còn thì chước định mỗi hạng tên thụy chung bằng chữ hay cùng với 2 tên thụy chung định trước, như: Mỹ thục cho các công chúa; Huy Thuận cho các phi bậc 1; Ý thuận cho các phi bậc 2. Nhã thuận cho các cung tần bậc 3; Nhàn thuận cho các cung tần bậc 4; Lệ thuận cho các cung tần bậc 5; Nhu thuận cho các tiệp dư bậc 6; Trang Thuận cho Quý nhân; Cẩn thuận cho các Mỹ nhân bậc 8 và Thục Thuận cho Tài nhân (bậc 9, cửu giai).

Bên cạnh quy định về thứ bậc trong cung còn có lệ định cách thức nhà thờ ở lăng và mộ các phi tần. Theo đó, từ Tiệp dư trở xuống, các mộ phía trong xây tường gạch cao 3 thước 2 tấc, dài 2 trượng 1 thước, chiều ngang 1 trượng 8 thước, bên ngoài tường gạch cao 4 thước, dài 3 trượng 6 thước, chiều ngang 3 trượng 2 thước, cửa mặt trước ở trước bình phong có bia đá khắc chữ theo thể thức sau: “Tiệp trữ hoặc quý nhân, mỹ nhân, tài nhân, mỗ thị chi mộ”.

Chung quanh giới hạn đều 8 trượng. Phàm các hạn lệ giới cấm: nếu gặp dân cư và ruộng sâu khe cừ thì cứ chỗ tiếp giáp, xây cột gạch không cứ số trượng, giao cho biền binh canh giữ trồng cấy cỏ hoa, cốt được xanh tốt, các Kinh doãn, Kinh huyện thời thường tuần tra nghiêm cấm dân sở tại không được chôn trộm phần mộ ở trong giới hạn và thả trâu dê giày xéo vào cây có lên hoa, ai phạm phép thì bắt tội. Lại từ bến đò đến các sở nhà thờ ở lăng và mả cũng đắp đường đi, để tiện việc đi lại xem thăm.