Yêu sớm và hậu quả - Kỳ 3: Tuổi nào phải chịu trách nhiệm hình sự?

Theo các chuyên gia pháp luật, đối với hành vi xâm hại tình dục trẻ em ở hai tội danh “hiếp dâm người dưới 16 tuổi” và tội “giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi”, bộ luật hình sự có những quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự khác nhau.

Luật sư Trần Thị Ngọc Nữ (Chi hội trưởng Chi hội Luật sư thuộc Hội Bảo vệ quyền trẻ em TP.HCM) cho biết đối với thực trạng yêu sớm, nếu được sự đồng ý của người bị hại thì Bộ luật hình sự năm - BLHS 2015 phân biệt độ tuổi người bị hại để phân loại 2 tội danh.

Hành vi quan hệ tình dục với trẻ từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, hoàn toàn có sự đồng tình của hai người không bên nào ép buộc bên nào, thì người đã thành niên cũng phạm vào tội “giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi”, theo Điều 145 bộ luật Hình sự năm 2015, khung hình phạt cao nhất là 15 năm tù.

“Và người phạm tội phải là người đã thành niên, tức đủ 18 tuổi trở lên thì mới chịu trách nhiệm hình sự. Trường hợp chủ thể giao cấu với trẻ từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, là người dưới 18 tuổi thì không phạm tội”, luật sư Nữ cho hay.

“Còn mọi hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi, dù trẻ dưới 13 tuổi có đồng thuận thì người thực hiện hành vi phạm vào tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, khung hình phạt cao nhất là 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình theo Điều 142 BLHS năm 2015”, luật sư Trần Thị Ngọc Nữ nhấn mạnh.

Đồng thời, luật sư Nữ cho biết, đối với tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, thì tuổi chịu trách nhiệm hình sự được chia thành 2 độ tuổi, gồm: Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.

Về quy định độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự ở tội giao cấu phải đủ 18 tuổi, theo luật sư Nguyễn Đức Thắng Ý (Đoàn luật sư TP.HCM), căn cứ theo quy định tại Điều 20 Bộ luật Dân sự 2015, người thành niên là người từ đủ 18 tuổi trở lên, là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và phải chịu trách nhiệm với những hành vi của mình, trừ trường hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; người hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Về quy định thế nào là người mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; người hạn chế năng lực hành vi dân sự, luật sư Nguyễn Đức Thắng Ý cho biết đều được pháp luật quy định cụ thể tại Điều 22, Điều 23, Điều 24 Bộ luật dân sự năm 2015.

“Pháp luật Việt Nam lấy cột mốc dưới 18 tuổi không chịu trách nhiệm về hành vi giao cấu đối với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, bởi theo khoa học hình sự, người chưa đủ 18 tuổi về cơ bản chưa có nhận thức đầy đủ về các yếu tố tâm, sinh lý để chịu trách nhiệm trước hành vi quan hệ tình dục của mình. Vì vậy Bộ luật Hình sự không quy định tội danh trong trường hợp người chưa đủ 18 tuổi giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi”, luật sư Ý cho biết.

Riêng về hành vi hiếp dâm người dưới 16 tuổi, Bộ luật hình sự mở rộng độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, là từ đủ 14 tuổi, bởi các nhà làm luật nhận định hành vi hiếp dâm là hành vi mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn, vì vậy người đủ 14 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự với hành vi của mình.