20 năm Việt Nam - Mỹ hợp tác bảo tồn văn hóa

Tổng lãnh sự quán Mỹ tại TP.HCM đang tổ chức trưng bày bộ sưu tập ảnh bên ngoài tòa lãnh sự ở số 4 đường Lê Duẩn, theo đó ghi lại toàn bộ các dự án thuộc Quỹ Bảo tồn văn hóa của Đại sứ Mỹ (AFCP). Được thực hiện từ năm 2001, AFCP tổng cộng tài trợ hơn 1,22 triệu USD (27,7 tỉ đồng) cho 15 dự án. Mỗi khoản tài trợ góp phần bảo tồn các khía cạnh khác nhau của di sản văn hóa vô cùng đa dạng của Việt Nam, từ vật thể đến phi vật thể.

Trung tâm Mỹ

Theo ông Jones, bộ sưu tập ảnh không chỉ thể hiện nét đẹp văn hóa Việt Nam mà còn nêu bật các nỗ lực to lớn trong việc hợp tác bảo tồn văn hóa giữa Việt Nam - Mỹ. “Mọi chuyện bắt đầu bởi vì Mỹ cam kết ủng hộ sự đa dạng về khía cạnh tổng thể và tôn trọng văn hóa của các nước khác”, ông Jones cho biết. Theo viên chức Mỹ, tất cả dự án được thực hiện trong những năm qua đều vô cùng có giá trị. Phái bộ ngoại giao Mỹ tại Việt Nam không những tìm kiếm những chủ đề phù hợp chính sách ngoại giao của Mỹ, mà còn là những dự án nhằm tôn trọng và góp phần gìn giữ nền văn hóa giàu bản sắc dân tộc của Việt Nam.

“Đặc biệt, nhiều dự án AFCP không những chú trọng khía cạnh bảo tồn văn hóa của người xưa, mà còn nhằm đảm bảo các thế hệ người Việt sau này vẫn có thể thưởng thức văn hóa của tổ tiên”, theo ông. Trong số các dự án được triển khai tại Việt Nam, quy mô tài trợ lớn nhất thuộc về công trình trùng tu Triệu Tổ Miếu ở Thừa Thiên-Huế năm 2014.

Trị giá 700.000 USD vào thời điểm thực hiện, dự án mất khoảng 2 năm mới hoàn thành. Ông Jones cũng cho rằng đây từng là một trong những công trình đẹp nhất mà AFCP từng hỗ trợ bảo tồn tại Việt Nam.

Mỗi năm vào mùa thu, phái bộ ngoại giao Mỹ lại kêu gọi các bên quan tâm hãy nộp đề án yêu cầu tài trợ từ AFCP. Đích thân đại sứ Mỹ chọn dự án để trình lên Trung tâm di sản văn hóa tại thủ đô Washington D.C. Và trung tâm này sẽ đưa ra quyết định cuối cùng. Năm 2021, Đại biện lâm thời Marie Damour là người đưa ra quyết định cuối cùng trong thời gian chờ tân đại sứ Mỹ đến Việt Nam. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, dự án đang được triển khai vấp phải sự đình trệ. Tuy nhiên, phái bộ ngoại giao Mỹ linh hoạt điều chỉnh khung thời gian thực hiện, nhằm đảm bảo đến cuối cùng dự án vẫn triển khai trót lọt.

Nhìn chung, mỗi dự án tại Việt Nam có thể mất từ 1 - 3 năm trước khi hoàn thành. Quá trình lựa chọn cũng vô cùng cạnh tranh, vì mỗi năm có hơn 135 nước tham gia AFCP. Tùy viên Jones cho hay Mỹ ưu tiên lựa chọn những dự án phù hợp với mục tiêu bảo tồn sự đa dạng và tôn trọng bản sắc văn hóa của người Việt. Bên cạnh đó, tân Đại sứ Mỹ Marc Knapper, dự kiến đến Việt Nam cuối tháng 1, là người đam mê bảo tồn văn hóa. Vì thế, ông Jones cho rằng ngài đại sứ sẽ hết sức quan tâm và tích cực vận động cho các dự án tại Việt Nam trong thời gian tới.