Hôm nay, 29.12, tại diễn đàn "Quản lý phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số" do Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức, GS Trần Thọ Đạt, nguyên Hiệu trưởng ĐH Kinh tế Quốc dân, đã chỉ ra một nghịch lý: tuy có đến 79% dân số dùng internet nhưng Việt Nam lại thiếu nhân lực số chuyên sâu.
GS Trần Thọ Đạt
ẢNH: HƯƠNG GIANG
GS Đạt cho biết, các báo cáo gần đây của các tổ chức khác nhau đều ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ của hạ tầng và nền tảng công nghệ số ở Việt Nam. Chẳng hạn, theo DataReportal, đầu năm 2024 ở Việt Nam có khoảng 78,44 triệu người sử dụng internet, tức khoảng 79,1 % dân số. Số lượng kết nối di động đăng ký lên tới 168,5 triệu, tương đương gần 169,8 % dân số, cho thấy sự phổ cập thiết bị di động rất cao.
Tổng hợp các nguồn báo cáo khác nhau, GS Đạt ước tính năm 2025 tỷ lệ người Việt Nam dùng internet lên đến khoảng 80% so với tổng dân số, tỷ lệ kết nối di động lên đến 170%.
Trong khi đó, ở một số báo cáo khác cho thấy nguồn nhân lực và tri thức số của Việt Nam còn tồn tại một số vấn đề. Theo báo cáo Digital Skills in a Digitizing Vietnam (World Bank, 2023), khoảng 68% nghề nghiệp tại Việt Nam hiện yêu cầu kỹ năng số cơ bản, trong khi chỉ khoảng 20% đòi hỏi kỹ năng số nâng cao.
Hoặc theo Multi Research Journal (2024), việc thiếu hụt nhân lực có trình độ chuyên sâu trong các lĩnh vực như phân tích dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), an ninh mạng và quản trị nền tảng số vẫn được xem là điểm nghẽn lớn trong quá trình phát triển lực lượng sản xuất số ở Việt Nam.
Theo Digital Transformation Assessment (IJAEM, 2025) hơn 60% lao động Việt Nam chưa được trang bị kỹ năng số chuyên sâu, đặc biệt trong các lĩnh vực dữ liệu lớn (big data), an ninh mạng, và trí tuệ nhân tạo. Còn theo Nguyen và cộng sự (2024), trong ngành logistics, tỷ lệ nhân sự có kỹ năng số đáp ứng yêu cầu thực tiễn chỉ đạt khoảng 5 - 7 %.
"Việt Nam đã hình thành nền tảng nhân lực số cơ bản tương đối rộng, nhưng vẫn thiếu chiều sâu chuyên môn. Trình độ kỹ năng số của lực lượng lao động vẫn tập trung chủ yếu ở mức thao tác, sử dụng phần mềm cơ bản, chưa lan tỏa mạnh sang năng lực phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo hay lập trình ứng dụng, các kỹ năng đặc trưng của nền sản xuất số. Sự thiếu hụt nhân lực có trình độ cao khiến doanh nghiệp khó chuyển đổi quy trình sản xuất từ "số hóa" sang "sản xuất số", còn cơ quan quản lý nhà nước gặp hạn chế trong hoạch định chính sách dựa trên dữ liệu", GS Đạt chia sẻ.
GS Đạt kiến nghị Việt Nam cần một chương trình quốc gia về đào tạo nhân lực số cho cả khu vực công và tư. Các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp công nghệ nên hợp tác xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng dữ liệu, AI, và quản trị nền tảng. Đặc biệt, nên tổ chức đào tạo cán bộ quản lý nhà nước về phân tích dữ liệu và ra quyết định số, nhằm hình thành đội ngũ "công chức số" (digital civil servants).
"Nếu không nâng cấp năng lực số của đội ngũ quản lý và hình thành văn hóa dữ liệu trong tổ chức, Việt Nam khó tận dụng hết tiềm năng của lực lượng sản xuất số trong phát triển kinh tế tri thức", GS Đạt nói.
Bình luận (0)