Ba lý do giúp NAFTA vẫn 'còn sống'

Theo CNN, các đại diện từ Mỹ, Mexico và Canada họp tại Mexico City trong tuần này để chuẩn bị cho vòng đàm phán NAFTA thứ bảy. Hầu hết các cuộc đàm phán bắt đầu từ tháng 8.2017 đã diễn ra không mấy tốt đẹp, nhưng hiện ngày càng có nhiều nhà quan sát thương mại tin rằng NAFTA sẽ sống.

tin liên quan

NAFTA đang bên bờ vực tan rã

“Nguy cơ phá bỏ hoàn toàn hiệp định này đã giảm đáng kể”, Matthew Rooney, giám đốc về tăng trưởng kinh tế tại Bush Institute ở Dallas, một nhánh của Thư viện Tổng thống George W. Bush, nói.

Nhà kinh tế học tại Bank of America, ông Carlos Capistran, nhận định rằng kịch bản khả thi nhất là các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2019.

Sự lạc quan này đã không hề tồn tại trong suốt hơn một năm trước, kể từ khi ông Trump tỏ ý không hài lòng về NAFTA trong chiến dịch tranh cử tổng thống. Tình hình trở nên căng thẳng khi tháng 4.2017 ông Trump cảnh báo sẽ rút khỏi NAFTA vì hiệp định gây bất lợi cho người lao động Mỹ.

Các nhà đàm phán đầu tiên hy vọng sẽ kết thúc các cuộc đàm phán vào cuối năm ngoái. Tuy nhiên, việc này đã kéo dài hơn dự kiến và không đạt được nhiều tiến bộ về các vấn đề gây chia rẽ. Sản xuất ô tô là chủ đề đàm phán gai góc nhất khi chính quyền ông Trump muốn nhiều xe được sản xuất ở Mỹ hơn là ở Mexico và Canada. Tất nhiên, đề xuất này đã bị từ chối.

tin liên quan

Tổng thống Donald Trump dọa trả đũa các đối tác thương mại của Mỹ

Ngay khi lên nhậm chức, ông Trump đã tuyên bố rút Mỹ ra khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Ông cũng tách Mỹ ra khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. Kịch bản này được dự đoán cũng sẽ xảy ra tương tự với NAFTA. Tuy nhiên, cho đến nay không ít ý kiến thắc mắc rằng tại sao ông Trump vẫn chưa rút Mỹ ra khỏi hiệp định này dù đã hơn một năm nhậm chức và những bình luận mà ông dành cho NAFTA vẫn gay gắt?

Theo các chuyên gia thương mại, có một vài lý do đáng chú ý sau. Thứ nhất, NAFTA không có thời hạn. Về lý thuyết, các cuộc đàm phán NAFTA có thể kéo dài mãi mãi. Trong thời gian chờ đợi đàm phán, NAFTA vẫn được giữ nguyên. Trên thực tế, thâm hụt thương mại của Mỹ với Mexico đã tăng lên trong năm ngoái. Phòng Thương mại Mỹ cho biết khoảng 14 triệu việc làm của Mỹ vẫn phụ thuộc vào thương mại với Canada và Mexico. Một vài công ty xe hơi đã chuyển sản xuất từ Mexico sang Mỹ.

Thứ hai, sự không chắc chắn có thể là lựa chọn tốt nhất của ông Trump trong lúc này, theo ông Edward Alden, thành viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại. Nếu rút khỏi NAFTA, ông Trump sẽ vấp phải sự giận dữ của đảng Cộng hòa và cộng đồng doanh nghiệp Mỹ, những người muốn duy trì hiệp đình. Hàng triệu việc làm tại các “bang đỏ” của Mỹ như Texas và Arizona phụ thuộc rất nhiều vào thương mại tự do. Ông Trump cũng có thể gây hoảng loạn trên thị trường tài chính. Trong khi có một thực tế là các nhà đầu tư vốn không thích sự bấp bênh và chiến tranh thương mại. Trong trường hợp nếu các nhà đàm phán của Tổng thống Trump nhanh chóng đạt được thỏa thuận có lợi cho Mỹ, “ông Trump sẽ chuyển ngay từ vị trí nhà chỉ trích lớn nhất của NAFTA để trở thành người cổ động nhiệt tình”, ông Alden viết.

tin liên quan

Tổng thống Donald Trump cân nhắc tái tham gia TPP

Thứ ba, có các yếu tố khác đang làm cho ngành sản xuất của Mỹ trở nên hấp dẫn hơn và dần giảm bớt sự cần thiết phải rút khỏi NAFTA. Chẳng hạn, việc chính quyền ông Trump cắt giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ 35% xuống còn 21%, cùng với đồng USD giảm 11% so với một năm trước đã khiến các sản phẩm của Mỹ rẻ hơn và hấp dẫn hơn đối với người mua nước ngoài.

Bản thân ông Trump hiện nay dường như cũng đã bớt gay gắt một chút đối với NAFTA dù vẫn thường xuyên đe dọa sẽ rút Mỹ ra khỏi hiệp định. Có lẽ vì ông biết các nhà đàm phán sẽ không thể sớm đạt được thỏa thuận.

Sau vòng đàm phán mới, các cuộc đàm phán về sau sẽ trở nên khó khăn hơn vì một số sự kiện chính trị quan trọng. Cụ thể, các chiến dịch cho cuộc bầu cử tổng thống Mexico sẽ bắt đầu vào ngày 30.3 và cuộc bỏ phiếu sẽ diễn ra vào ngày 1.7. Tổng thống Mexico, ông Enrique Peña Nieto và các quan chức Mexico nói rằng họ không thể phê chuẩn một hiệp định thương mại mới trong thời gian bầu cử.

“Tôi sẽ để cho mọi thứ linh hoạt vì sắp tới họ có một cuộc bầu cử. Tôi hiểu rất nhiều thứ khó đàm phán trước cuộc bầu cử. Không có gì phải vội vàng”, ông Trump nói với The Wall Street Journal hồi tháng 1.2018.