Bàn chuyện hút vốn ngoại vào Việt Nam

Còn dư địa rất lớn từ thị trường quỹ đầu tư

Phát biểu khai mạc Hội nghị "Quỹ đầu tư và đầu tư nước ngoài trong kỷ nguyên phát triển mới của Việt Nam", Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết năm 2024 đánh dấu nhiều thành công của nền kinh tế và thị trường vốn với tổng mức vốn huy động đạt gần 930.000 tỉ đồng, cao gấp 1,3 lần so với năm 2023. Nhà đầu tư nước ngoài đã mở gần 48.000 tài khoản đầu tư với tổng giá trị giao dịch gần 1,1 triệu tỉ đồng. Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài năm 2024 đạt 25,4 tỉ USD, tăng 9,4% so với năm trước (cao nhất từ trước đến nay).

Ảnh: Chụp màn hình

Mặc dù đạt được những kết quả rất tích cực nhưng ông Nguyễn Văn Thắng nhìn nhận vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức phía trước. Cụ thể, đối với quỹ đầu tư chứng khoán, tổng giá trị tài sản ròng của các quỹ đến cuối năm 2024 mới tương đương 1,2% vốn hóa thị trường chứng khoán; tổng giá trị tài sản quản lý của công ty quản lý quỹ tương đương 6,5% GDP; trên thị trường chứng khoán, số lượng nhà đầu tư liên tục tăng nhưng tài khoản giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài chỉ chiếm 0,5%. Hoạt động của hệ thống quỹ đầu tư chứng khoán chưa tương xứng với tiềm năng phát triển. Đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), bên cạnh những kết quả đạt được, theo nhìn nhận của các nhà đầu tư và tổ chức quốc tế, vẫn tồn tại một số vướng mắc trong quá trình thực thi về đất đai, xây dựng, thuế, hải quan, thủ tục hành chính và ngoại hối...

Phân tích chi tiết từng con số thống kê, ông Don Lâm, đồng sáng lập và Tổng giám đốc Quỹ VinaCapital, thừa nhận: Quy mô ngành quản lý quỹ của Việt Nam còn khiêm tốn và mức độ thâm nhập quỹ thấp. Với thị trường cổ phiếu, các quỹ được quản lý chuyên nghiệp chỉ chiếm 3,5%, còn lại là dịch vụ đầu tư, nhà đầu tư chiến lược và nhà đầu tư cá nhân. Tương tự, thị trường trái phiếu cũng chiếm hơn 83% là ngân hàng, bảo hiểm xã hội và nhà đầu tư cá nhân. Các quỹ được quản lý chuyên nghiệp chỉ chiếm 16,68%. Chỉ có 7% dân số có tài khoản giao dịch chứng khoán, nhưng các nhà đầu tư cá nhân chiếm ưu thế trong giao dịch thị trường hằng ngày, chiếm tới 85%. Trong khi đó, tỷ lệ này ở Mỹ chỉ 18%, Nhật Bản 23%, Malaysia 28% và Thái Lan 43%. Tính trên GDP, tổng tài sản các quỹ mở tại Việt Nam chỉ chiếm 6%, trong khi ở Mỹ chiếm tới 180%, Nhật Bản là 160%, Trung Quốc 105% và Hàn Quốc 70%. Đặc biệt, sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài còn ít và đang giảm dần cũng như không có các thương vụ IPO lớn kể từ năm 2019.

"Các con số biết nói này đã chứng minh đầy đủ quy mô ngành quản lý quỹ ở Việt Nam quá khiêm tốn, nhưng cũng đồng nghĩa còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác. Để phục vụ nhu cầu phát triển nhanh, mạnh trong giai đoạn tới, Việt Nam cần có Quỹ Đầu tư quốc gia, Quỹ Đầu tư cơ sở hạ tầng, Quỹ Đầu tư bất động sản, Quỹ ETF chiến lược, Quỹ Phát triển xanh. Để nhanh chóng xây dựng thị trường quỹ mạnh, chúng ta cần tuyên truyền cho người dân về lập kế hoạch tài chính và đầu tư. Phải nhấn mạnh đầu tư chứng khoán không chỉ là chơi, mà phải là dài hạn. Đồng thời, phát triển cổng thông tin trực tuyến quốc gia cho các nhà đầu tư vào các quỹ mở; nâng cao năng lực quản lý thị trường, tăng cường tính minh bạch và niềm tin của nhà đầu tư; thay đổi các quy định về thuế, chứng khoán, tổ chức tín dụng để khuyến khích đầu tư vào quỹ, mở rộng kênh phân phối và nâng cao hoạt động phân phối quỹ...", Tổng giám đốc Quỹ VinaCapital gợi ý một số giải pháp.

Trung tâm tài chính sẽ kết nối Việt Nam với thị trường tài chính toàn cầu

Chiều cùng ngày, Bộ Tài chính phối hợp UBND TP.HCM tổ chức Hội nghị Xây dựng trung tâm tài chính (TTTC) tại VN. Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh xây dựng và phát triển TTTC tại Việt Nam là yêu cầu tất yếu, khách quan, là việc cần thiết phải làm, đã được Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ cho ý kiến. Việc xây dựng TTTC sẽ giúp Việt Nam kết nối thị trường tài chính toàn cầu; thu hút các tổ chức tài chính nước ngoài, huy động thêm nguồn lực mới bên cạnh thúc đẩy nguồn lực hiện hữu; tận dụng cơ hội dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế để phát triển kinh tế - xã hội.

Ảnh: T.N

Tham dự hội nghị, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được khẳng định TP.HCM là nơi hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để đảm nhận vai trò đầu tàu trong chiến lược đưa Việt Nam trở thành TTTC tầm khu vực và quốc tế. Việc xây dựng TTTC quốc tế không chỉ mang lại lợi ích kinh tế - xã hội tích cực cho TP.HCM mà còn tạo sự lan tỏa cho các đô thị lân cận và cả khu vực Đông Nam Á. Đây sẽ là nền tảng để TP.HCM nâng cao năng lực quản lý đô thị, phát triển bền vững và mở rộng hợp tác toàn diện với các quốc gia. Đại diện Sở Tài chính cũng đã gửi nghiên cứu chi tiết quy mô dự kiến xây dựng TTTC quốc tế TP.HCM tới hội nghị để tổng hợp ý kiến góp ý, thu thập những ý tưởng mới từ các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp, tổ chức tài chính đến từ nhiều quốc gia trên thế giới.

Ông Andrew Oldland, Trưởng nhóm công tác về TTTC quốc tế, Tổ chức TheCityUK (Anh), đánh giá Việt Nam đang đi đúng hướng trong việc xác định thành lập TTTC tại TP.HCM. So với các TTTC đã hình thành trên thế giới, chẳng hạn như Dubai, Việt Nam là nền kinh tế phát triển khá đặc biệt, có dân số trẻ, lực lượng lao động có kiến thức vững mạnh và có nhiều cơ hội để thu hút các khoản đầu tư lớn từ quốc tế. Việc cần làm là Việt Nam phải tiếp tục đổi mới sáng tạo trong hoạt động tài chính, tạo môi trường đổi mới, sáng tạo, minh bạch về tài chính, đặc biệt là Fintech. Đồng thời, cải thiện chính sách để thu hút mạnh dòng vốn FDI với định hướng đây sẽ là thế mạnh trọng tâm của Việt Nam.

Đồng quan điểm, ông Nitin Kapoor, Phó chủ tịch AstraZeneca khu vực quốc tế, gợi ý thêm: Việt Nam cần có chính sách hài hòa, ổn định, đảm bảo sự tự tin cho các nhà đầu tư, lồng ghép tài trợ cho các dự án lớn về hạ tầng Fintech, các dự án xanh… Đồng thời, đảm bảo môi trường giao dịch ngoại tệ, ngoại hối diễn ra thông suốt theo thông lệ quốc tế. "Qua nhiều năm làm việc tại Việt Nam, lần đầu tiên tôi chứng kiến quá trình tinh gọn bộ máy đang diễn ra mạnh mẽ như vậy. Tôi tin tưởng những thay đổi trong cơ cấu tổ chức sẽ giải quyết bất cập về gánh nặng thủ tục hành chính, tháo gỡ rào cản, giúp Việt Nam thu hút nhiều nguồn đầu tư FDI. Song song, cần cải thiện hơn quy trình liên quan cấp giấy phép lao động, thủ tục hành chính, đơn giản hóa thủ tục cho các nhà đầu tư để thu hút thêm nhiều nguồn lực và nhân tài. Đặc biệt, TP.HCM nói riêng cũng như Việt Nam nói chung cần tăng tốc cải thiện cơ sở hạ tầng. Đây là vấn đề quan trọng. Các nhà đầu tư đang rất chú ý tới quá trình xây dựng metro, cảng hàng không tại Việt Nam", ông Nitin Kapoor chỉ rõ.