Bản đồ ảnh hưởng trọng lực trên toàn địa cầu
GEOPHYSICAL RESEARCH LETTERS
Nằm sâu bên dưới Ấn Độ Dương, một cái "hố trọng lực" kích thước 1 triệu km2 chưa rõ xuất hiện từ khi nào và khiến các nhà khoa học đau đầu trong nhiều năm.
Trong khi đây không phải là một cái hố dưới dạng thực thể, các nhà địa vật lý sử dụng cụm từ để mô tả một khu vực xảy ra tình trạng tác động của lực hấp dẫn địa cầu thấp hơn nhiều so với mức trung bình ở những nơi khác.
Sau nhiều năm tìm hiểu, giờ đây các nhà khoa học có lẽ đã tìm ra lời giải cho hiện tượng trên.
Quả cầu bất thường
Hành tinh chúng ta không phải dưới dạng hình cầu hoàn hảo, với các cực bằng phẳng trong khi có những khu vực phình ra dọc theo đường xích đạo. Vì thế lực hấp dẫn thay đổi tùy theo vị trí cụ thể trên địa cầu.
Các nhà khoa học đã lập bản đồ ghi nhận những tác động của lực hấp dẫn để tạo ra hình ảnh địa chất trên thực tế. Theo giải thích của báo Scientific American, đây là bản đồ hình củ khoai tây cho phép phóng đại một các trực quan về những điểm trũng và các thung lũng của trọng lực.
Một điểm trũng cụ thể, gọi là "trũng địa chất thấp Ấn Độ Dương" (IOGL), thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu từ khi được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1948.
Trong báo cáo mới đăng trên chuyên san Geophysical Research Letters, chuyên gia Attreyee Ghosh và nghiên cứu sinh Debanjan Pal của Viện Khoa học Ấn Độ ở thành phố Bangalore đã tiến hành kiểm tra điểm trũng này. Họ phát hiện mực nước biển của đại dương bao quanh nó thấp hơn gần 100 m so với mức trung bình của toàn cầu.
Sau khi vận hành nhiều mô hình trên máy tính về cách thức khu vực thay đổi trong 140 triệu năm gần đây nhất, nhóm nghiên cứu cho rằng IOGL có lẽ là kết quả của cái gọi là "khối đặc châu Phi" bị đẩy xuống bên dưới Ấn Độ Dương. Trong đó, "khối đặc châu Phi" chỉ một khối khổng lồ bên trong lớp manti của trái đất và đang nằm bên dưới châu Phi ở độ sâu hơn 1.000 km.
Thời điểm hình thành hố trọng lực
Điều thú vị là các nhà địa chất cho rằng khối đặc trên được hình thành từ những tàn tích thềm biển của một đại dương cổ đại có tên Tethys từng nằm giữa hai siêu lục địa Laurasia và Gondwana cách đây hơn 200 triệu năm.
Sau đó, Ấn Độ Dương được tạo ra khoảng 120 triệu năm trước trong khi Gondwana di chuyển về hướng bắc tiến vào vùng biển cổ đại này.
Các nhà nghiên cứu Pal và Ghosh cho rằng IOGL đã tượng hình cách đây 20 triệu năm trong quá trình các luồng mắc ma nóng, mật độ thấp bao trùm khu vực khi các phiến của đại dương Tethys chìm vào lớp manti.
Tuy nhiên, không ít các nhà nghiên cứu tỏ ra không nhất trí với báo cáo trên, vì thế cần thêm các cuộc nghiên cứu khác trước khi có thể rút ra kết luận về sự tồn tại của "hố trọng lực" bên dưới Ấn Độ Dương.
Bình luận (0)