Bộ GTVT: Cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây ngập, 'trách nhiệm thuộc về đơn vị tư vấn'

Trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ và Phó thủ tướng Trần Hồng Hà ngày 16.8, Bộ GTVT cho biết, ngày 9.8 đã nhận được văn bản của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu lập tổ công tác kiểm tra, rà soát nguyên nhân gây ngập tại đường cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây (từ thiết kế, tính toán cao độ đường, thi công, phương án thoát nước...). 

Báo cáo của chủ đầu tư, kết quả kiểm tra thực tế và đánh giá của các chuyên gia cho thấy các đơn vị thi công đã thực hiện theo đúng hồ sơ thiết kế được duyệt, đảm bảo yêu cầu chất lượng. 

Đơn vị tư vấn thiết kế đã điều tra mực nước lũ lịch sử cao nhất vào năm 1992 tại vị trí cống Km25+419 là 43,14 m và thiết kế cống có khẩu độ 2,5 x 2,5 m đáp ứng yêu cầu thoát nước của lưu vực tự nhiên phía thượng lưu. 

Thời điểm xảy ra ngập, mặc dù lượng mưa chưa đạt tới tần suất tính toán nhưng nước đã lên đến 45,23 m, cao hơn đỉnh lũ lịch sử, là yếu tố bất thường, cần phải nghiên cứu, làm rõ. 

Về nguyên nhân ngập, đoạn tuyến cao tốc nằm sát sông Phan, phía thượng lưu có đập sông Phan cách vị trí ngập khoảng 8,6 km. 

Hạ lưu các đập nói chung sau khi đưa vào vận hành, lòng sông, suối đều có biến đổi, bồi lắng, hệ thực vật xâm lấn làm tăng độ nhám và thu hẹp dòng chảy, dẫn đến chế độ thủy văn rất phức tạp, gây dềnh ứ nước cục bộ, làm mực nước tại khu vực cống dâng cao, gây ngập. 

Về trách nhiệm, theo Bộ GTVT, đây là tuyến đường làm mới, tại thời điểm khảo sát, tuyến đi qua khu vực dân cư thưa thớt, điều tra số liệu thủy văn khó khăn, tư vấn chưa lường hết được việc thu hẹp dòng chảy phía hạ lưu cống, dẫn đến dềnh ứ nên hồ sơ tính toán thủy văn xác định cao độ thiết kế theo tần suất 1% (100 năm xảy ra 1 lần) tại vị trí cống chưa xét đến mực nước dềnh. 

"Trách nhiệm thuộc về đơn vị tư vấn mặc dù không phải là lỗi cố ý", Bộ GTVT nêu. Về giải pháp xử lý, Bộ GTVT đã chỉ đạo chủ đầu tư trước mắt khẩn trương phối hợp với địa phương tổ chức thanh thải các chướng ngại vật lòng sông từ vị trí cống về phía hạ lưu cầu sông Phan để tăng khả năng thoát nước và hạ thấp cao độ mực nước trên sông Phan qua đoạn này, giảm ảnh hưởng nước dềnh lên khu vực công trình, hoàn thành trong tháng 8.2023. 

Về lâu dài, ngoài việc thanh thải dòng chảy, cần lựa chọn đơn vị tư vấn chuyên ngành độc lập đủ năng lực để khảo sát, tính toán, xây dựng mô hình toán cho toàn bộ khu vực. Từ đó, xác định mực nước tương ứng với tần suất thiết kế của dự án, hoàn thành trong tháng 8 này. 

Căn cứ cao độ mực nước sau khi thanh thải lòng sông, suối đề xuất giải pháp xử lý, báo cáo Bộ GTVT trong tháng 9 tới; làm rõ trách nhiệm của các đơn vị để xử lý theo đúng quy định hợp đồng, bao gồm các chi phí khắc phục do lỗi của các bên liên quan.