Bộ trưởng GTVT: Cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành khả thi vì nhà đầu tư quan tâm

Sáng 17.6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về chủ trương đầu tư cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành. 

GIA HÂN

Đồng tình cao với chủ trương đầu tư dự án, đại biểu Phạm Văn Thịnh (đoàn Bắc Giang) cho rằng đây là một con đường chiến lược cả về chính trị và kinh tế. Tuy nhiên, ông băn khoăn về doanh thu dự án. 

Theo đó, báo cáo của Chính phủ và của Bộ GTVT có đề cập đến năm 2030, đoạn tuyến cao nhất từ IC1 đến IC3 mới có 7.600 xe đi qua trong năm. "Tính ra như vậy là cả ngày chúng ta chỉ chưa đến 20 xe. Nếu tính bình quân cho 24 tiếng thì mỗi tiếng trên đường cao tốc không có đến một xe ô tô đi qua", ông Thịnh nêu.

Trường hợp thứ 2 là tính đến thời kỳ thu hồi vốn là năm 2045 thì cao nhất là có 23.000 xe, tức là mỗi một ngày đêm cũng không quá 60 xe ô tô đi qua đây. Vì thế, ông đề nghị cần hết sức là cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng.

Đại biểu Trình Lam Sinh (đoàn An Giang) cũng đề nghị Chính phủ giải trình những băn khoăn để các đại biểu yên tâm bấm nút thông qua. Theo đó, Chính phủ cần báo cáo bổ sung thêm về tính hiệu quả của thời gian triển khai xây dựng và hoàn thiện công trình đến năm 2026.

Ngoài ra, cần tính đến lợi ích của 2 nhà đầu tư có dự án BOT trên tuyến QL14 và tuyến đường Hồ Chí Minh. Khi kêu gọi nhà đầu tư theo phương thức PPP phải hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro, có phương án thu hồi vốn hiệu quả. Bởi nếu không đủ hấp dẫn để thu hút nhà đầu tư thì có thể phải chuyển dự án sang phương thức đầu tư công, gây chậm tiến độ.

Giải trình làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết theo phương án tài chính đã trình, cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành được quy hoạch 6 làn xe và sẽ thi công xây dựng hoàn chỉnh 4 làn với 50% phần vốn nhà nước tham gia. Dự kiến, tới năm 2045 sẽ tiếp tục mở rộng thêm 2 làn xe. 

"Dự án có thời gian hoàn vốn tương đối tốt so với các dự án trước đây, khoảng 18 năm. Đây là điểm mà các nhà đầu tư giao thông rất yêu thích và các ngân hàng cũng đồng tình", ông Thắng nói.

Cho biết đã có nhà đầu tư quan tâm và đề xuất thực hiện, ông Thắng nhận định dự án này có tính khả thi cao. Trước đó, báo cáo giải trình của Chính phủ cho biết, liên danh Vingroup và Techcombank quan tâm đến dự án. 

Ngoài ra, một phương án khác là Nhà nước đầu tư toàn bộ dự án, sau đó nhượng quyền thu phí, song lãnh đạo Bộ GTVT tin là "không phải sử dụng tới giải pháp này".

GIA HÂN

Về tác động của cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành với các dự án BOT song hành, Bộ trưởng Thắng cho hay, Chính phủ đã lường trước vấn đề này và yêu cầu Bộ GTVT trình phương án xử lý, tháo gỡ các dự án BOT bị ảnh hưởng.

Tùy theo thực tế, có thể kéo dài thời gian thu phí nếu 2 dự án BOT bị ảnh hưởng, nhưng vẫn đảm bảo lưu lượng xe và khả năng tài chính. Trong trường hợp doanh thu quá dài, ông Thắng cho biết sẽ cân đối xem xét để bổ sung hỗ trợ một phần ngân sách nhà nước cho 2 dự án và tiếp tục thu phí. 

Dự án thi công chỉ khoảng 1,5 - 2 năm

Về tiến độ dự án, nhiều đại biểu đặt câu hỏi về tính khả thi khi hoàn thành dự án vào 2026, song Bộ trưởng GTVT khẳng định dự án này được thực hiện vào thời điểm thuận lợi khi chúng ta đã có kinh nghiệm làm nhiều dự án cao tốc.

Thời gian thực hiện dự án này được tính toán dựa trên kinh nghiệm thực hiện dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2 "thông thường chỉ khoảng 1,5 năm, còn 2 năm là quá dài". 

Trước đó, dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2 khởi công ngày 1.1.2023, các dự án này gặp rất nhiều khó khăn về nguyên vật liệu và giải phóng mặt bằng nhưng giải quyết được các nút thắt này, thời gian thực hiện rất nhanh, tối đa không quá 24 tháng, nhiều dự án rút ngắn thời gian khoảng 8 tháng.

Với dự án cao tốc Bắc - Nam phía tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước), do không phải đấu thầu tìm đơn vị xây lắp nên rất thuận lợi. Ngoài ra, về giải phóng mặt bằng, các địa phương rất quyết tâm. 

"Sau khi Quốc hội phê duyệt, Chính phủ sẽ chỉ đạo và 2 địa phương sẽ tích cực giải phóng mặt bằng và dự kiến khởi công ngay trong 2024", Bộ trưởng GTVT khẳng định.

Một thuận lợi khác là về nguyên vật liệu, theo đánh giá hiện nay 2 địa phương đã bố trí đầy đủ các vị trí mỏ và trữ lượng. Bên cạnh đó, các cơ chế đặc thù về giải phóng mặt bằng, chỉ định thầu để xây dựng khu tái định cư hay bố trí mỏ nguyên vật liệu vốn… ở dự án này đều rất thuận lợi.

"Với các hộ dân bị ảnh hưởng, Chính phủ sẽ chỉ đạo 2 địa phương để giải quyết tốt nhất chế độ để khi chuyển về nơi mới phải có điều kiện tốt hơn hoặc chí ít phải bằng", Bộ trưởng khẳng định.

Về băn khoăn địa phương không đủ nguồn vốn ngân sách để tham gia dự án, theo ông Thắng, các địa phương rất quyết tâm và cho biết có thể bố trí nguồn vốn tham gia dự án. Đơn cử như khi xây dựng sân bay Điện Biên, địa phương phải bỏ ra 1.200 tỉ đồng trong khi ngân sách của tỉnh chỉ thu được 800 - 1.200 tỉ đồng/năm, nhưng vẫn hoàn thành.