Bộ trưởng Tài chính: 'Định giá đất theo phương pháp thặng dư thì ai cũng sai hết'

Sáng 18.3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức chất vấn Bộ trưởng Tài Chính Hồ Đức Phớc. Đại biểu Lã Thanh Tân (đoàn TP.Hải Phòng) hỏi quan điểm của bộ trưởng và hướng giải quyết về tình trạng nhiều doanh nghiệp thẩm định giá từ chối thẩm định giá đấu thầu mua sắm trang thiết bị cho hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước và tính giá đất để xác định nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.

Pháp luật có nhiều cách hiểu khác nhau, dẫn đến sai phạm

GIA HÂN

Hồi đáp đại biểu, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, việc các công ty thẩm định giá từ chối thẩm định giá có thể do công việc nhiều, thứ nữa là sợ rủi ro về mặt pháp lý.

Ông phân tích, việc sợ rủi ro về mặt pháp lý, ngoài năng lực kém, thì quy định pháp luật hiện hành "có nhiều cách hiểu khác nhau, có thể dẫn đến sai phạm sau này". 

Bộ trưởng Tài chính dẫn ví dụ về phương pháp định giá đất, trước đây có 5 phương pháp, sau khi sửa đổi luật Đất đai quy định chỉ 4 phương pháp, nhưng "gói gọn lại chủ yếu thực hiện theo phương pháp thặng dư". Theo ông Phớc, phương pháp thặng dư là phương pháp ước tính, giả định giá trị tài sản hình thành trong tương lai nên dẫn đến nhiều tham số khác nhau. 

"Tham số khác nhau thì dẫn đến sai phạm mà có sai phạm thì cơ quan thẩm định giá cũng phải chịu trách nhiệm. Ví dụ nhà này khi đưa ra thẩm định giá hình thành tài sản trong tương lai, ước tính 20 triệu/m² nhưng khi bán thực tế có khi 25 triệu/m², chênh lệch 5 triệu mỗi m² thì kết quả định giá là sai và khi đó thì cơ quan thẩm định giá cũng chịu trách nhiệm", ông Phớc nói, cho biết, đây là nguyên nhân khiến các doanh nghiệp thẩm định giá "sợ rủi ro".

Cũng theo ông Phớc hiện các xác định giá tài sản, mặt hàng cũng có nhiều quan điểm khác nhau. Chẳng hạn như khi xác định thiệt hại trong các vụ án hình sự, có quan điểm cho rằng phải xác định tại thời điểm phạm tội, nhưng có người lại nói phải xác định tại thời điểm khởi tố, cũng có quan điểm phải xác định tại thời điểm đưa ra xét xử...

Dù vậy, Bộ trưởng Tài chính thừa nhận, không loại trừ một số công ty thẩm định giá cấu kết doanh nghiệp, đối tác nâng giá nên bị xử lý hình sự.

Dự toán dự án vẫn cắt giảm được 5 - 10% nữa là giả định

Tranh luận với Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc về vấn đề này, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) cho rằng, trong các vụ án sai phạm vừa qua có trách nhiệm thậm chí là tiếp tay của các công ty thẩm định giá trong việc dìm giá hoặc nâng giá. 

GIA HÂN

Theo đại biểu, có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân quan trọng là thời gian qua gia tăng quá nóng các doanh nghiệp thẩm định giá, vì vậy dẫn đến việc tiếp tay và sai phạm. Tuy nhiên, sau khi xử lý sai phạm dẫn đến việc không dám làm nên gây khó khăn trong hoạt động của nền kinh tế. 

"Đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của Bộ Tài chính đến đâu trong vấn đề này, đồng thời cho biết giải pháp khắc phục được những hạn chế trên trong thời gian tới?", đại biểu Hạ nêu.

Trả lời đại biểu Hạ, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng, việc nói Bộ Tài chính cấp phép cho nhiều công ty thẩm định giá mà đại biểu nêu là "chưa hoàn toàn chính xác". Vì công ty thẩm định giá cả nước hiện chỉ có vài trăm công ty. 

Về kiểm định viên về giá, ông Phớc cho hay, việc cấp phép được Bộ Tài chính quản lý rất chặt chẽ. "Trong 3 năm vừa rồi, chưa có kỳ nào mà vượt quá 33% số dự thi trúng tuyển. Cho nên, chúng tôi quản lý rất chặt chẽ trong cấp phép cũng như hoạt động các doanh nghiệp thẩm định giá và thẩm định viên về giá", ông Phớc nhấn mạnh.

Về sai phạm của các thẩm định viên, doanh nghiệp thẩm định giá, ông Phớc cho rằng những sai phạm này thuộc về hành vi của thẩm định viên về giá. 

"Chẳng hạn như những vụ Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), 3 trong 4 công ty kiểm toán hàng đầu thế giới là Ernst & Young Việt Nam, Deloitte Việt Nam, KPMG Việt Nam kiểm toán SCB nhưng đều vi phạm. Rõ ràng cái này là do kiểm toán viên, thẩm định viên chứ không phải do công tác quản lý", ông Phớc dẫn chứng.

Cạnh đó, Bộ trưởng Tài chính nhắc lại, phải thừa nhận một số văn bản pháp luật vẫn còn lỗ hổng để cán bộ thẩm định giá lợi dụng.

"Giá đất áp dụng theo phương pháp thặng dư thì quay trở lại thẩm tra bất cứ ai cũng sai hết. Bởi vì giá đất ở đây là giả định suất đầu tư tài sản hình thành trong tương lai. Một cái nhà khi chúng ta lập dự toán để phê duyệt đầu tư mà đến khi thanh tra, kiểm toán vẫn cứ cắt giảm được 5 - 10%, huống gì chúng ta giả định theo suất đầu tư", ông Phớc nhấn mạnh.

Từ đó, ông Phớc cho rằng, việc các doanh nghiệp thẩm định giá sai phạm một phần vì quy định pháp luật, một phần vì cán bộ thẩm định giá cố tình làm sai thì xảy ra sai phạm phải xử lý kỷ luật, thậm chí phải xử lý hình sự.