Bộ Tư pháp Mỹ mở đường cho vụ kiện ông Trump

Ngày 2.3, Bộ Tư pháp Mỹ cho rằng nếu bài phát biểu của ông Trump lúc còn là tổng thống Mỹ thật sự kích động đám đông ủng hộ tấn công Điện Capitol ngày 6.1.2021, ông không nên được hưởng quyền miễn trừ theo hiến pháp và luật định, theo tờ The New York Times.

Án kiện treo lơ lửng

Các thành viên quốc hội và cảnh sát chịu trách nhiệm bảo vệ Đồi Capitol đâm đơn kiện ông Trump đã kích động vụ tấn công ngày 6.1.2021.

Theo các đơn kiện nộp lên Tòa phúc thẩm Quận Columbia, ông Trump vào những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống Mỹ đã tuyên bố sai lệch trước những người ủng hộ rằng ông bị tước đoạt chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Và trong bài phát biểu nảy lửa trước khi xảy ra vụ tấn công Điện Capitol, ông thúc giục người ủng hộ hãy kéo nhau đến trụ sở Quốc hội Mỹ vào thời điểm phiên họp kiểm phiếu đại cử tri đang diễn ra nhằm xác nhận chiến thắng cho ông Joe Biden.

AFP

Đoàn luật sư của ông Trump đề nghị tòa bác bỏ những vụ kiện này với lý do việc phát biểu, bao gồm bài phát biểu hôm 6.1.2021, là một phần trách nhiệm trên cương vị tổng thống của ông. Theo các luật sư, ông Trump hoàn toàn được miễn trừ bị truy cứu hình sự về những nội dung của bài phát biểu hôm đó. Họ cũng lập luận rằng ông Trump không hề dính líu với bất kỳ âm mưu nào vì ông đề nghị những người ủng hộ hãy lên tiếng "trong hòa bình và với lòng yêu nước" khi đi đến Điện Capitol.

Hội đồng thẩm phán Tòa phúc thẩm Quận Columbia vào tháng 12 năm ngoái tổ chức các phiên tranh luận nhằm xác định liệu có nên bác bỏ các vụ kiện hay không, và đề nghị Bộ Tư pháp có ý kiến. Đến ngày 2.3, các luật sư của Bộ Tư pháp Mỹ nộp hồ sơ pháp lý với nội dung đề nghị Tòa phúc thẩm Quận Columbia cho phép các vụ kiện được xúc tiến.

"Trong các trách nhiệm và bổn phận chính thức của Tổng thống Mỹ không hề bao gồm phần kích động bạo lực cá nhân đang tiềm tàng. Theo định nghĩa, hành vi như vậy nằm ngoài các trách nhiệm theo hiến pháp và luật định của tổng thống", hồ sơ nêu rõ. Vì vậy, Bộ Tư pháp Mỹ cho rằng ông Trump hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm trước tòa nếu bài phát biểu của ông kích động hành động bạo lực của đám đông.

Quyền miễn truy tố

Tối cao Pháp viện Mỹ xác nhận các tổng thống được hưởng quyền miễn truy tố về những hành động trong nhiệm kỳ. Các đơn kiện mà ông Trump đang đối mặt đã nêu lên một câu hỏi then chốt: liệu bài phát biểu của ông trước đám đông ủng hộ về kết quả bầu cử năm 2020 có thuộc phạm vi trách nhiệm và quyền hạn chính thức trên cương vị tổng thống hay không.

Ý kiến của Bộ Tư pháp gây chú ý vì bộ này thường có quan điểm bao quát về quyền hành pháp và bảo vệ các đặc quyền của nhiệm kỳ tổng thống. Và trong hồ sơ gửi cho tòa, bộ cho rằng nếu bài phát biểu của ông Trump thực sự kích động hành vi bạo lực ở những người ủng hộ, bài phát biểu nằm ngoài phạm vi được miễn trừ trách nhiệm pháp luật của tổng thống. Tuy nhiên, Bộ Tư pháp không tán thành ý kiến cho rằng ông Trump đã kích động vụ tấn công.

Trong trường hợp tòa phúc thẩm đứng về phía Bộ Tư pháp và cho phép các vụ kiện được xúc tiến, gánh nặng pháp lý sẽ tiếp tục đè nặng lên vai ông Trump trong lúc đang triển khai chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024. Một trong số đó là nguy cơ ông bị Bộ Tư pháp truy tố hình sự vì tìm cách đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.

Phát biểu trên tài khoản mạng xã hội Truth Social, ông Trump kêu gọi các tòa án của Quận Columbia "trong thời gian ngắn nên đưa ra phán quyết có lợi cho Tổng thống Trump và bác bỏ những vụ kiện vô nghĩa như thế này".