Cách ăn mừng lúa mới của người Katu

Cây nêu cao vút làm bằng gỗ kron (gòn, gạo) với biểu tượng chim grooc (bồ căn), chim tring (phượng hoàng đất) tọa lạc chính giữa làng. Chung quanh làng - biểu tượng của một vũ trụ thu nhỏ - cánh phụ nữ thi nhau giã gạo, đạp lúa mừng mùa bội thu. Trong nhà gươl, cơm lam, bánh sừng trâu, gà nướng ống tre... được bày ra đãi khách bốn phương.

Say theo điệu khèn (ảnh: Đ.N.K)

Đặc biệt, rượu tà vạc hoàn toàn "sinh thái" được chủ làng mời tận môi từng vị khách bằng chiếc cốc tre màu xanh non. Du khách không chỉ say bởi vị thanh ngọt của loại nước giải khát độc đáo này mà còn vì tấm lòng người Katu hân hoan, hiếu hỉ. Không chỉ thế, tại lễ hội mới đây ở làng Bơ hoong, xã Sông Kôn, huyện Đông Giang, đồng bào Katu còn biết làm "kinh tế thị trường" với những gian hàng mã não, túi hoa văn, mũ bê-rê được bán với giá rất phải chăng. Hoặc như ở một ngôi làng ở xã Zara, huyện Phước Sơn, cạnh những gian hàng thổ cẩm là các "fastfood" bắp luộc, bánh sừng trâu, xu xoa... phục vụ du khách và đồng bào khi họ cùng dự khán buổi thi thố tài năng của hai đội cồng chiêng trong xã.
Cùng có mặt trong lễ hội, ông Vũ Thế Bình, Vụ trưởng Lữ hành thuộc Tổng cục Du lịch Việt Nam xác nhận: "Quảng Nam đã định hình tốt và thành công bước đầu trong nỗ lực xã hội hóa loại hình du lịch văn hóa, sinh thái, hoang dã và về nguồn...".

Duyên dáng thổ cẩm Katu, Múa tung tung và ya yá, Cột đâm trâu "ngưu tặc" (ảnh: Đ.N.K)

Thật thú vị, khi du khách được nghe lại những bài ca truyền đời của người Katu từng được Le Pichon sưu tầm từ năm 1938: "...Khi hội mùa đến/Ta sẽ hiến tế một trâu/Tất cả tổ tiên/Thần linh sẽ về vui/Quanh nhà gươl ta đó/...Lúa cho ta sức mạnh và lòng dũng cảm/Thóc năm nay sẽ đầy kho/Ngày ngày ta ăn cơm/Từ cây lúa thơm mọc trên rẫy!".

 Đ.N.K