Cần dừng vĩnh viễn

Có thể nói, kết luận của Bộ còn nhiều mâu thuẫn nhưng rốt cuộc cũng chỉ ra được rất nhiều sai phạm của dự án này. Từ việc chưa tuân thủ luật Tài nguyên nước về vấn đề thoát lũ, vấn đề lưu thông dòng chảy, sạt lở bờ sông; báo cáo tác động môi trường (ĐTM) chưa làm rõ tác động của dự án đến dòng chảy, bồi lắng, sạt lở dòng sông, bờ bãi sông. 90% dự án là lấp sông nhưng không đánh giá tác động của việc thu hẹp lòng dẫn ở phần chân đế do san lấp gây ra; chưa tính toán khi có lũ lớn trên sông Đồng Nai kết hợp với triều cường và việc xả lũ của các hồ ở thượng nguồn... Có thể nói, tất cả những vấn đề gây ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của người dân; hậu quả của việc lấp sông đều chưa làm hoặc được làm hết sức sơ sài, thiếu cơ sở khoa học. Chỉ tính riêng những vấn đề nói trên đã thấy sự vi phạm nghiêm trọng của dự án. Nhưng điều đáng nói hơn đây là sự vi phạm có chủ ý. Đầu tiên, theo Báo cáo Bộ TN-MT gửi Thủ tướng, trong suốt quá trình triển khai, dự án đã bỏ qua việc lấy ý kiến của bộ này. Thứ hai nghiêm trọng hơn, các số liệu đầu vào hết sức quan trọng về thủy văn, địa hình được thực hiện từ năm 1998; mô hình thủy lực được hiệu chỉnh cũng dựa trên chuỗi số liệu từ năm 1998... Không ai có thể tưởng tượng, một dự án cực kỳ nhạy cảm, lấp lấn một con sông quan trọng đang cung cấp nước cho gần 20 triệu người dân của 14 tỉnh, thành mà nhan nhản các sai phạm nghiêm trọng, rồi lại được thực hiện và thông qua một cách cẩu thả như vậy. Điều này khiến dư luận không thể không đặt câu hỏi về cả chủ đầu tư và chính quyền tỉnh Đồng Nai khi cấp phép dự án này.

Trở lại với Báo cáo của Bộ TN-MT gửi Thủ tướng, tuy chỉ ra được các sai phạm hiển nhiên của dự án nhưng phần kiến nghị “tiếp tục dừng dự án” và “thẩm định lại ĐTM” của Bộ lại gây thất vọng cho người dân. Bởi với các sai phạm nghiêm trọng của dự án mà Bộ đã chỉ rõ; tác hại to lớn của việc lấp sông để xây khu đô thị kiếm lời; việc đi ngược với xu hướng thế giới về bảo tồn các dòng sông, bảo vệ môi trường, bảo vệ thiên nhiên... và quan trọng hơn, để không tạo ra một tiền lệ “anh lấp được, tôi lấp được” đối với hàng ngàn con sông ở khắp mọi miền đất nước, người dân mong muốn, kỳ vọng và đòi hỏi một thái độ, quyết định mạnh mẽ hơn. Đó là dừng vĩnh viễn và trả lại nguyên trạng cho dòng sông Đồng Nai.