Cần không gian để bứt phá

Cơ chế thoáng, thủ tục một cửa

Ông Lê Hữu Nghĩa, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, thừa nhận một nghị quyết mới cho kinh tế tư nhân trong lúc này là điều doanh nghiệp (DN) rất kỳ vọng. Nhưng điều các DN mong muốn là các quy định đột phá hơn là những cơ chế hỗ trợ kèm các điều kiện. Bởi khó khăn thì không bao giờ hết, nhưng có cơ chế tốt để giúp DN vượt khó và lớn mạnh. Bên cạnh đó, các DN cũng mong muốn sự nhất quá từ T.Ư tới địa phương chứ không phải trên nóng dưới lạnh.

Ảnh: CTV

"Từ trong và sau đại dịch, T.Ư và Chính phủ luôn có những chính sách nhằm hỗ trợ DN phục hồi và phát triển. Nhưng đâu đó về các cơ sở lại mỗi nơi hiểu một kiểu; áp dụng cứng nhắc, thiếu tinh thần sáng tạo. Thế nên, nghị quyết mới cần khẳng định lại theo tinh thần là những gì pháp luật không cấm, hãy để DN làm. Thực tế, có tình trạng khá phổ biến là DN cải cách, sáng tạo nhưng khi thanh kiểm tra lại bị cơ quan quản lý hỏi "cắc cớ" là làm theo quy định nào. Luật đã không cấm, thì làm gì có quy định mà làm theo? Thường muốn sáng tạo, đột phá thì luật luôn đi sau. Thế nên, hãy xem những sáng tạo của DN là thí điểm, thấy tốt, thấy hiệu quả thì làm luật để định hướng cho tốt hơn. Nghị quyết cần quy định rõ mọi giao dịch của nền kinh tế nên được vận hành theo kinh tế thị trường, không hình sự hóa các giao dịch liên quan kinh tế. Có xung đột thì DN đưa nhau ra trọng tài kinh tế, hòa giải không thành thưa ra tòa dân sự giải quyết chứ không nên hình sự hóa. 

Vấn đề này Chính phủ cũng đã nhiều lần khẳng định, song nên đưa vào nghị quyết để DN thấy thoải mái hơn khi muốn xé rào, phá cách, sáng tạo… Đối với cải cách hành chính cũng vậy, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu giảm 30% thủ tục, 30% chi phí phi chính thức, chính thức của DN… DN rất kỳ vọng điều này trở thành hiện thực. Muốn vậy, cũng nên đưa vào nghị quyết theo tinh thần cải cách hành chính phải thực chất và đi vào cuộc sống. Chẳng hạn rút ngắn thời gian cấp phép từ 10 ngày, xuống 3 ngày, giảm rất nhiều chi phí cho DN cũng như bộ máy quản lý hành chính", ông Nghĩa nói rõ.

Theo ông Lê Hữu Nghĩa, nghị quyết mới phải quyết liệt trong cơ chế một cửa hơn nữa, có thưởng phạt công minh.

Ông nhận xét: "Cuối cùng, vấn đề này tôi không rõ có được đưa vào nghị quyết hay không, nhưng cũng kiến nghị là nên bỏ quy định DN nợ thuế cấm xuất cảnh đối với người đại diện pháp luật. Đóng thuế là nghĩa vụ của DN, khó khăn lắm mới nợ, bởi không ai muốn nợ khi khoản nợ đó không thể trốn tránh được nếu muốn làm ăn nghiêm túc lâu dài. Quan điểm của ngành thu thuế là phải nuôi "con nợ", để họ làm có tiền mới đóng thuế được. Nay siết bằng việc cấm xuất cảnh, gây rất nhiều khó khăn cho DN cần đi ra nước ngoài họp hành, gặp đối tác... Cấm xuất cảnh chỉ khiến DN khó khăn hơn. Nghị quyết có thể đưa yếu tố tạo mọi điều kiện thuận lợi cho DN phát triển, không ngăn chặn xuất cảnh tràn lan…".

Ông Nguyễn Phước Hưng, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, thông tin khảo sát cộng đồng DN tại TP cho thấy khó khăn lớn nhất của khu vực DN tư nhân là vốn vay. Gần 60% DN vẫn mong muốn được hỗ trợ vốn tín dụng, giảm lãi suất. Điều này cho thấy, vốn kinh doanh vẫn là vấn đề khó khăn nhất của DN tư nhân. DN Việt luôn chịu thua thiệt trước DN vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vì vốn kinh doanh mỏng. Do đó, thời gian qua có khá nhiều DN có biểu hiện hụt hơi và khó có khả năng phục hồi nếu không có sự trợ giúp của Nhà nước.

"Trong thời gian qua, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ DN, nhưng hiệu quả chưa cao do điều kiện hưởng hỗ trợ khắt khe, thủ tục không thuận tiện, DN e ngại thanh kiểm tra, vướng mắc về pháp lý... Nghị quyết mới cần có quy định đột phá, phát triển các nguồn vốn từ các sản phẩm tài chính khác như quỹ đầu tư bất động sản, quỹ tiết kiệm nhà ở, chứng khoán hóa bất động sản; hỗ trợ phát hành trái phiếu DN nhằm giải quyết vốn cho DN, mà không phụ thuộc vốn vay ngân hàng", ông Hưng đề xuất.

Tạo lực đẩy để DOANH NGHIỆP lớn mạnh

Vốn cũng là mối quan tâm hàng đầu của nhiều DN về nghị quyết mới dành cho khối kinh tế tư nhân. Ông Tô Ngọc Ngời, Tổng giám đốc Công ty CP Vinafor Sài Gòn, đề xuất nghị quyết cần có những quy định "sát sườn" với nỗi khổ của DN. Chính phủ kêu gọi các ngân hàng thương mại giảm lãi suất, DN hiểu là vay phải có tài sản thế chấp. Tuy nhiên, việc định giá tài sản cần sát giá thị trường, theo bảng giá đất của địa phương chứ không thể theo cách hiện nay, định giá quá rẻ. "Ngay định giá tài sản nhà xưởng được hình thành trên đất cũng vậy. Nếu khấu hao tài sản và theo thời gian, thì sau vài năm sử dụng, nhà xưởng từ đầu tư 6 triệu đồng/m2, có thể giảm còn 2 - 3 triệu đồng/m2, nhưng định giá chỉ còn 500.000 đồng/m2. Chính vì định giá không hợp lý, khiến DN mất cơ hội vay vốn tốt hơn để phục vụ đầu tư kinh doanh mở rộng", vị này bức xúc.

Ông Ngời đưa ra 2 kiến nghị mà theo ông là có thể tạo lực đẩy quan trọng ngay từ bây giờ cho khu vực kinh tế tư nhân. Đó là giảm thuế thu nhập cho DN về 15% ngang mức thuế tối thiểu toàn cầu. 5% đưa vào quỹ đầu tư phát triển của DN để có thể nâng đầu tư chuyển đổi nhà máy thông minh, cạnh tranh tốt với DN FDI. "Thế giới làm sao, chúng ta cứ vậy. Tại sao cứ phải tính toán DN doanh thu bao nhiêu mới được mức thuế bấy nhiêu. Theo tôi là nên mạnh dạn áp mức thuế 15% cho mọi DN. Hiện tại, DN trong nước khó lớn mạnh bởi không cạnh tranh nổi với DN nước ngoài, trong đó có vấn đề về thuế. DN FDI đầu tư vào VN đã hưởng mức thuế ưu đãi, thấp hơn nhiều mức 15% chúng tôi kiến nghị. Trong khi chờ luật Thuế thay đổi, nghị quyết mới đột phá cho kinh tế tư nhân có thể đưa ra quy định giảm thuế này luôn. 

Vấn đề thứ 2 là miễn tiền thuê đất 30%. Hôm qua 100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý việc giảm tiền thuê đất 30%. Về vấn đề này, DN đang thuê đất nhà nước, hết hạn gia hạn, không cơ quan nào chịu gia hạn cho DN, nên DN không hưởng được chính sách ưu việt này. Lý do, trong hồ sơ xin giảm 30% tiền thuê đất, bắt buộc phải có hợp đồng thuê, trong khi DN vẫn đang hoạt động đó, lại không được ký gia hạn, làm sao hoàn tất hồ sơ hưởng ưu đãi được. Vấn đề này khiến nhiều DN trong ngành gỗ sản xuất xuất khẩu trong nước gặp nhiều khó khăn do phải cạnh tranh nhiều với DN FDI cùng ngành nghề vào VN, sản xuất xuất khẩu", ông Ngời dẫn chứng.