Chiếc USB vạch tội nữ Chủ tịch NSJ Group Hoàng Thị Thúy Nga

Trong vụ án xảy ra tại Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Ninh, Cơ quan CSĐT Bộ Công an xác định bà Hoàng Thị Thúy Nga, Chủ tịch Hội đồng sáng lập NSJ Group, "móc ngoặc" với cựu Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Ninh Vũ Liên Oanh, đồng thời chỉ đạo nhân viên dưới quyền thực hiện hàng loạt chiêu trò gian lận để thâu tóm các gói thầu mua sắm thiết bị dạy học.

Kết quả điều tra cho thấy, nhóm công ty của bà Nga trúng liên tiếp 6 gói thầu trong các năm 2016, 2017, 2018 và 2019, với tổng giá trị hơn 636 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến nay cơ quan tố tụng chỉ có đủ căn cứ để chứng minh thiệt hại xảy ra tại 2 gói thầu năm 2019 (tổng giá trị hơn 323 tỉ đồng) với số tiền thiệt hại hơn 80 tỉ đồng, 4 gói còn lại chưa thể xác định. Vì sao lại có tình huống này?

TH&CL

Chỉ đạo cấp dưới tiêu hủy chứng cứ

Nhằm che giấu giá mua và lợi nhuận thực tế, bà Nga chỉ đạo cấp dưới ký 2 loại hợp đồng khi nhập khẩu thiết bị giáo dục từ nước ngoài về Việt Nam. Hợp đồng thứ nhất giữa hãng sản xuất với công ty trung gian, trong đó thể hiện giá gốc mà hãng sản xuất công bố. Hợp đồng thứ hai giữa công ty trung gian với nhóm Công ty NSJ và MQF do bà Nga chi phối, trong đó giá mua, bán được nâng lên nhiều lần so với giá gốc.

Sau khi hàng hóa nhập khẩu về tới Việt Nam, các công ty của bà Nga tiếp tục mua, bán lòng vòng để nâng giá một lần nữa, trước khi cung cấp vào các gói thầu do Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Ninh làm chủ đầu tư.

Từ đường đi của hàng hóa như trên, cơ quan điều tra xác định thiệt hại trong các gói thầu là phần chênh lệch giá giữa giá trị khai báo tại hải quan Việt Nam và giá mua trực tiếp từ các hãng sản xuất.

Để xác định cụ thể thiệt hại là bao nhiêu, tháng 11.2021, cơ quan điều tra quyết định yêu cầu định giá tài sản. Tuy nhiên, Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự tỉnh Quảng Ninh cho biết không thể kết luận về giá trị của tài sản cần định giá ở cả 6 gói thầu, bởi các tài liệu thu thập không đủ cơ sở pháp lý.

Theo đó, ngay từ khi nhập khẩu, bà Nga và đồng phạm đã lựa chọn các sản phẩm hàng hóa độc, không có trên thị trường nhằm thao túng giá, đối phó cơ quan chức năng sau này. Tại thời điểm tiến hành định giá, do trên thị trường không có các sản phẩm thiết bị tương tự như trong các gói thầu nên không thể thực hiện việc định giá bằng phương pháp so sánh.

Bà Nga còn chỉ đạo nhân viên tiêu hủy tài liệu, chứng cứ. Do vậy, cơ quan chức năng không thu thập được thông tin liên quan đến chi phí của Công ty NSJ và Công ty MQF, nên không có căn cứ để định giá bằng phương pháp chi phí.

Cơ quan CSĐT Bộ Công an nhận định việc từ chối định giá của Hội đồng định giá tỉnh Quảng Ninh là có căn cứ, nên không tiếp tục yêu cầu Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự Bộ GD-ĐT tiến hành định giá tài sản.

NGỌC DƯƠNG

Phó tổng giám đốc lập công, chuộc tội

Vấn đề xác định thiệt hại tưởng chừng đi vào bế tắc, tuy nhiên nút thắt được gỡ một phần khi bị can Ngô Mạnh Hùng, Phó tổng giám đốc Công ty MQF, khai rằng thời gian còn làm việc ở công ty có sao lưu một số dữ liệu vào USB, trong đó phản ánh được giá gốc của các thiết bị giáo dục mà Công ty NSJ và Công ty MQF nhập khẩu.

Dựa trên lời khai này, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã thu thập được chiếc USB từ em trai bị can Hùng. Dữ liệu trích xuất thể hiện các thông tin về giá mua trực tiếp từ các hãng sản xuất năm 2019 và 2020, có liên quan đến dự án cung cấp thiết bị giáo dục cho gói thầu tiểu học năm 2019 tại Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Ninh.

Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng thu thập được tờ khai hải quan đối với một số hàng hóa cùng chủng loại với hàng hóa cung cấp cho các dự án do Công ty MQF, Công ty NSJ nhập khẩu; hợp đồng ký giữa Công ty NSJ, Công ty MQF hoặc công ty trung gian ký với các hãng sản xuất…

Như đã đề cập, việc thâu tóm đấu thầu của bà Nga tại Quảng Ninh diễn ra từ năm 2016 đến 2019, với 6 gói thầu, tổng trị giá hơn 636 tỉ đồng. Tuy nhiên, tài liệu thu thập chỉ xác định được giá gốc các sản phẩm thiết bị giáo dục năm 2019. Do đó, cơ quan điều tra cho biết chỉ có căn cứ để tính hậu quả thiệt hại đối với riêng 2 gói trong năm này.

Theo đó, 2 gói thầu mua sắm thiết bị giáo dục mầm non và tiểu học năm 2019 có tổng giá trị hơn 323 tỉ đồng, bị nâng giá hơn 80 tỉ đồng. Với 4 gói thầu còn lại, vì không có dữ liệu các khoản chi phí thực tế để tiến hành thẩm định nên không có căn cứ xác định hậu quả thiệt hại. Áp dụng nguyên tắc có lợi cho bị can và doanh nghiệp, cơ quan điều tra kết luận thiệt hại của 6 gói thầu đến thời điểm hiện tại là hơn 80 tỉ đồng (của 2 gói thầu năm 2019).

Đáng chú ý, trong bản kết luận điều tra, ngoài phần trách nhiệm hình sự, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đề nghị xem xét lượng hình cho bị can Ngô Mạnh Hùng vì đã lập công, chuộc tội, thành khẩn khai báo, chủ động giao nộp tài liệu có giá trị giúp cơ quan điều tra chứng minh, làm sáng tỏ bản chất vụ án.