Chờ 'chim đầu đàn' đưa công nghiệp hỗ trợ cất cánh

Đó là nhận định được cả lãnh đạo Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp (DN) nhấn mạnh tại hội nghị bàn giải pháp phát triển công nghiệp hỗ trợ (CNHT) tổ chức ngày 19.12, tại Hà Nội, dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Chúng ta không thể làm hết tất cả các phụ tùng, chi tiết liên quan nhưng nếu ô tô anh làm được 40 - 45% chi tiết phụ tùng thành công thì đã thành công căn bản công nghiệp hỗ trợ Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, thực trạng chung của ngành CNHT VN hiện nay là quy mô và năng lực của các DN còn nhiều hạn chế như số lượng ít, năng lực sản xuất còn rất thấp, thiếu nguồn lực và công nghệ để nâng cao năng suất, nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu. Các cơ chế, chính sách cho lĩnh vực này vẫn cần hoàn thiện.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, chúng ta chưa có ngành công nghiệp mũi nhọn đóng vai trò dẫn dắt, nhiều ngành công nghiệp ưu tiên phát triển không đạt mục tiêu đề ra, cho nên CNHT kém phát triển. Tỷ lệ nội địa hóa các ngành công nghiệp còn ở mức thấp. Thủ tướng bày tỏ mong muốn VN cần phải đón bắt sự chuyển hướng của các nhà đầu tư, các nhà sản xuất để VN thành một công xưởng sản xuất của châu Á, của thế giới. Tinh thần là làm sao VN thành một cứ điểm cho sản phẩm của các tập đoàn đa quốc gia.

Để có thành công như trên, Thủ tướng cho rằng phát triển CNHT cần có tinh thần, tầm nhìn như đội tuyển bóng đá quốc gia VN do HLV Park Hang-seo dẫn dắt. “Đó là tầm nhìn bố trí đội hình, dành nguồn lực, cả thể lực và trí lực, chứ bình bình thì làm sao thành công được. Các bộ, ngành, địa phương có tinh thần làm việc đó không? Các DN ngồi đây đã thành công và tiếp tục hàng vạn DN khác có muốn làm với tinh thần đó không? Phải đưa tinh thần thể thao như thành công của đội tuyển bóng đá vào kinh tế, vào phát triển CNHT”, Thủ tướng nói.

tin liên quan

Thủ tướng: Phải có 'tinh thần Park Hang-seo' trong ngành công nghiệp phụ trợ

“Chúng ta không thể làm hết tất cả các phụ tùng, chi tiết liên quan nhưng nếu ô tô anh làm được 40 - 45% chi tiết phụ tùng thành công thì đã thành công căn bản CNHT”, Thủ tướng gợi ý và cho rằng cần làm rõ hơn vai trò của các DN đầu tàu trong việc hỗ trợ, dẫn dắt DN hỗ trợ của VN phát triển.

Theo Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng, vai trò của các DN đầu tàu vô cùng quan trọng để tạo ra thị trường, tạo ra cơ hội cho CNHT và VN đang còn thiếu các DN đầu tàu, đủ khả năng dẫn dắt các lĩnh vực CNHT phát triển. “Nếu DN đầu tàu không tha thiết phát triển CNHT trong nước, họ sẽ tìm những nhà cung ứng quốc tế giá rẻ hơn, trong khi chúng ta đi sau, thiếu năng lực, sẽ vô cùng khó khăn”, ông Dũng nói. Cũng theo Phó thủ tướng, hiện đa số DN vẫn chỉ mới nhìn vào thị trường CNHT trong nước mà chưa nhìn đến thị trường toàn cầu, trong khi VN đang hội nhập sâu rộng thì thị trường toàn cầu mới là đích đến cần hướng tới. Do vậy, các DN CNHT Việt phải tham gia vào chuỗi sản xuất giá trị toàn cầu. “Đây là nhiệm vụ và cũng là giải pháp để có thể mở rộng phát triển”, ông Dũng nhấn mạnh.

Từ góc nhìn của người trong cuộc, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Tập đoàn Thaco Trường Hải, khẳng định “thực chất để phát triển CNHT chỉ là vấn đề về thị trường và DN dẫn dắt”, đồng thời dẫn câu chuyện của chính Trường Hải để minh họa. Từ một nhà lắp ráp đơn thuần 15 năm trước, đến hôm nay Thaco đã có 32 công ty, đặc biệt có 1 tổ hợp cơ khí hỗ trợ về sản xuất linh kiện với vốn đầu tư hơn 1 tỉ USD. Nhờ vậy, Thaco không chỉ nâng tỷ lệ nội địa hóa của xe con, xe tải lên để hưởng thuế ưu đãi khi xuất khẩu vào ASEAN mà DN này cũng đã xuất khẩu linh kiện với doanh thu 8 triệu USD trong năm 2018 và kế hoạch năm 2019 là đạt 20 triệu USD.

“Để sản xuất ra một chi tiết phụ tùng với giá người ta mua được, với chất lượng đáp ứng việc ráp vào sản phẩm của người ta là rất khó. Nhưng chúng tôi đã làm được cho nhiều tập đoàn như Doosan, Hyundai, Jenro Electric. Chúng tôi rất đồng tình với định hướng hình thành các trung tâm CNHT”, ông Dương nói và cho hay hiện ở Chu Lai (Quảng Nam) đã có tổ hợp cơ khí, các nhà máy gia công khuôn, gia công các máy móc thiết bị hiện đại, kể cả khâu nhiệt luyện, ngoài các chi tiết phụ tùng ô tô và đã đón nhiều công ty nội đến để cùng phát triển CNHT. “Tổng giá trị mà chúng tôi gia công trong năm vừa rồi chỉ tính riêng các công ty đó thôi đã đạt 368 tỉ đồng”, ông Dương cho biết.

Kết luận hội nghị, Thủ tướng đã nêu một số giải pháp lớn. Đầu tiên là phát triển các DN công nghiệp tư nhân trong nước thực sự trở thành một động lực quan trọng trong phát triển công nghiệp. Thứ hai là phát triển nhân lực công nghiệp, nhất là trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0. Thứ ba là chú trọng vào khoa học công nghệ, DN công nghệ. Phải coi đây là khởi nghiệp sáng tạo để tạo mọi điều kiện cho sự phát triển CNHT ở địa phương. “Chúng ta nói có nhỏ mới có lớn, nhỏ phục vụ lớn, lớn tạo điều kiện cho nhỏ”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng cũng đã giao Bộ Tài chính nghiên cứu, xem xét theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý các kiến nghị của DN về các vướng mắc trong thực hiện các quy định về thuế, phí, thủ tục hoàn thuế, khấu trừ thuế, hải quan. Nghiên cứu sửa đổi Nghị định 125/2017, xem xét miễn thuế tiêu thụ đặc biệt cho tỷ lệ phần trăm linh kiện, phụ tùng sản xuất trong nước để khuyến khích CNHT phát triển và giảm giá xe cho người tiêu dùng.