Choáng với... đội vốn!

 Nhưng tất thảy ai đọc được thông tin cũng sửng sốt là dự án Trung tâm đào tạo cán bộ Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) tại TP.Nha Trang, từ 7 tỉ “đội” lên 275 tỉ đồng (tăng 3.834%).

Mức tăng khủng khiếp này không thể gọi là do “xác định tổng mức đầu tư thiếu chính xác” được, mà phải nói là có một điều gì đó “quá bí ẩn” đến mức không thể hiểu được! Hoặc nếu không nghĩ như thế, thì chỉ còn có quy vào năng lực thẩm định và lên dự toán cho một công trình quá cẩu thả, hoặc vô cùng yếu kém.

tin liên quan

Dự án ‘đội vốn' tới… hơn 3.800%

Ai cũng biết lĩnh vực xây dựng thì phải luôn có phát sinh vốn, kể như xây một căn nhà cho gia đình thì chủ nhà cũng phải dự liệu một khoản tiền, có thể từ 5 - 10% hoặc nhiều hơn, để rồi nếu có những phát sinh, thay đổi ý tưởng trong quá trình thi công thì có cái để thêm vào. Nhưng, đội vốn đến mức như dự án kể trên thì không khó để hiểu vì sao Kiểm toán Nhà nước phải gọi đây là dạng “cá biệt”!

Cá biệt, vì trong một “rổ” các dự án kiểm toán, cái trung tâm đào tạo kia bỗng vượt lên tất cả, để dẫn đầu về mức tăng vốn. Cá biệt, vì con số phần trăm đội vốn “khủng” ấy còn chỉ ra quá nhiều bất cập trong hoạt động thiết kế dự án, thi công và giám sát, dự liệu cho thời gian hoàn thành công trình và phát sinh tất tần tật đủ thứ. Và quy về một mối, có lẽ những người có vai trò thực hiện trong các công đoạn kể ra ấy, cũng là “cá biệt”!

Một dự án khác từng bị công luận đưa ra chỉ trích vì đội vốn quá lớn và quá nhiều lần, đó là tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên tại TP.HCM. Dự án này vào cuối năm 2018 cũng đứng ở mức kỷ lục về đội vốn: thay đổi kết cấu dầm (đội lên 1.420 tỉ đồng), xác định đơn giá và tính toán sai khối lượng tại một gói thầu (đội hơn 1.600 tỉ đồng), tăng quy mô nhà ga (đội 3.224 tỉ đồng). Với mức đội vốn như vậy, Kiểm toán Nhà nước phải kiến nghị xử lý gần 2.900 tỉ đồng!

Đó là kể về một dự án mang tầm quốc gia ở một thành phố lớn, là nơi nhận được sự chú ý không chỉ của người dân, của lãnh đạo mà còn là nơi tập trung sự chú ý của những nhà cho vay từ nước ngoài. Nên những khoản vốn đội lên sẽ được mổ xẻ đúng sai, do yếu kém nội tại hay do khách quan. Nhưng, có hàng ngàn dự án được gọi là “nho nhỏ” được đầu tư từ vốn ngân sách, nếu ở đâu cũng đội vốn gấp đôi gấp ba hoặc gấp cả chục lần, và ở dự án nào những người thực hiện cũng nại ra đủ thứ lý do khách quan thì sự thất thoát sẽ lên đến mức nào?

Vì thế, không chỉ ở khâu thiết kế dự toán, mà việc thẩm định các bộ phận cấu thành của tổng mức đầu tư một hồ sơ dự án là vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, cần có một cơ chế giám sát chặt chẽ, xử lý nghiêm minh mới mong loại bỏ được cách làm dự án theo kiểu “có qua có lại”, mặc cho sự “đội vốn” ngang nhiên hoành hành trong túi tiền ngân sách, khiến cho ai nghe thấy cũng vô cùng bức xúc.