Có nên trích % tiền xử phạt cho CSGT?

Chiều 22.5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Theo khoản 1 điều 5 dự thảo, khoản tiền xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ sau khi nộp vào ngân sách sẽ được trích một phần để phục vụ công tác bảo đảm TTATGT đường bộ, tăng cường cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị và hiện đại hóa lực lượng CSGT.

Giải trình về nội dung trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) cho hay mặc dù hằng năm Bộ Công an được QH phân bổ ngân sách theo hướng bố trí dự toán chi từ nguồn tiền xử phạt vi phạm TTATGT để tăng cường công tác bảo đảm trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, trình tự, thủ tục thực hiện còn gặp nhiều vướng mắc do chưa có cơ sở pháp lý đầy đủ. Sau khi Chính phủ có đề xuất, cộng thêm việc tham khảo quy định tương tự tại luật Thanh tra năm 2022 (lực lượng thanh tra được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra), Ủy ban Thường vụ QH đề nghị QH cho bổ sung quy định về trích % tiền xử phạt như trong dự thảo.

Cho ý kiến thảo luận tại hội trường, đại biểu (ĐB) Nguyễn Thị Yến Nhi, đoàn Bến Tre, cho rằng quy định như dự thảo chưa sự thực hợp lý. Bày tỏ sự đồng tình về sự cần thiết tăng cường cơ sở vật chất, hiện đại hóa lực lượng CSGT, nhưng bà Nhi nhận định nhiều ngành, lĩnh vực khác cũng rất phức tạp, rất quan trọng, cũng cần được quan tâm chứ không riêng gì TTATGT đường bộ.

Lo ngại việc trích % tiền xử phạt sẽ dẫn tới sự không thống nhất trong các chính sách, quy định chung, vừa "vô tình làm cho lực lượng CSGT bị những điều tiếng không hay", nữ ĐB đề nghị không đưa nội dung này vào dự thảo. Thay vào đó, việc phân bổ nguồn lực cho CSGT sẽ thực hiện theo luật Ngân sách nhà nước, nếu quá trình thực hiện mà phát sinh vướng mắc thì có biện pháp tháo gỡ.

Cũng trong phiên thảo luận, Ủy ban Thường vụ QH cho hay đã chỉ đạo thiết kế 2 phương án về quy định nồng độ cồn với người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ: một là cấm tuyệt đối, hai là có ngưỡng. Sau khi lấy ý kiến các cơ quan, kết quả cho thấy hầu hết ủng hộ phương án 1. Vì thế, Ủy ban Thường vụ QH nhất trí với đề xuất của Chính phủ tại dự thảo luật, rằng cần cấm tuyệt đối nồng độ cồn nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản cho người dân, bảo vệ nguồn lực cho xã hội và tuổi thọ của giống nòi.

Nằm trong số ý kiến còn băn khoăn, ĐB Nguyễn Quốc Hận, đoàn Cà Mau, cho rằng trà, rượu từ lâu đã thành một nét văn hóa ứng xử của người Việt, nhưng không phải bất cứ nơi đâu, đặc biệt là các vùng quê hẻo lánh đều có phương tiện giao thông công cộng như xe ôm, grab hay taxi. Chưa kể, có những người uống bia từ hôm trước nhưng hôm sau vẫn còn nồng độ cồn trong hơi thở, thậm chí ăn một số loại trái cây có khả năng lên men thì trong hơi thở cũng có nồng độ cồn. Khẳng định không có ý dung túng các hành vi lạm dụng rượu, bia gây mất TTATGT, song ông Hận đề nghị quy định tại dự thảo luật điều chỉnh thế nào để không cản trở các hoạt động bình thường của xã hội, từ văn hóa ứng xử đến phát triển kinh tế - xã hội.

Ở góc nhìn khác, ĐB Trần Văn Tuấn, đoàn Bắc Giang, nhất trí việc cấm nồng độ cồn khi tham gia giao thông nhằm phòng ngừa, làm giảm tai nạn, nhưng ông đề nghị cần quy định chặt chẽ hơn để tránh xử lý oan sai. Dẫn báo cáo của Ủy ban Thường vụ QH, ông Tuấn nói việc xác định nồng độ cồn nội sinh là "chưa có căn cứ rõ ràng", chứ không phải là không có căn cứ; "thực tiễn phát hiện là rất hiếm" chứ không phải là không có. Nếu có nồng độ cồn nội sinh, người điều khiển phương tiện có thể trao đổi với lực lượng chức năng để kiểm tra lại qua xét nghiệm máu, nhưng liệu kết quả xét nghiệm máu có thực sự chính xác hay không?

Để tránh trường hợp bị phạt oan như đã nêu, ông Tuấn đề xuất sửa dự thảo theo hướng nghiêm cấm hành vi "điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; trừ trường hợp trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn do bị bệnh dẫn đến tăng chuyển hóa nồng độ cồn nội sinh". Đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết trường hợp cần xác định và cách thức xác định nồng độ cồn nội sinh đối với người bị bệnh khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông.