Con người bắt đầu biết mặc quần áo từ khi nào?

Dựa vào sự tiến hóa của chấy rận còn sót lại trên cơ thể con người Homo sapiens, giới nghiên cứu cho rằng việc phát minh quần áo có thể trùng hợp với các cuộc di cư của loài người ra khỏi vùng khí hậu ấm áp của châu Phi, khoảng từ 100.000 đến 50.000 năm trước, song các loài thuộc họ Người (Hominidae), hiện đã tuyệt chủng, có thể đã biết mặc quần áo và dường như còn di cư sớm hơn nữa.

Tranh minh họa trang phục người Ai Cập thời cổ đại

Louie Chin (vanityfair.com)

Kim khâu có niên đại ít nhất 50.000 năm trước

Giới khảo cổ đã tìm thấy kim khâu có niên đại ít nhất 50.000 năm trước trong một hang động ở Siberia, rất có thể do người Denisova tạo ra. Những loại kim khâu khác có niên đại từ 60.000 đến 15.000 năm trước đã được tìm thấy trong hang động Sibudu (Nam Phi) và ở Nga, Tây Ban Nha, Pháp, Slovenia và Trung Quốc. Những sợi lanh nhuộm sớm nhất đã được tìm thấy trong một hang động thời tiền sử ở Georgia, có niên đại 36.000 năm.

Một số bức tượng nhỏ ở Tây Âu cho thấy đã quấn dây vải quanh người hoặc trên bầu ngực, còn những bức tượng nhỏ ở Đông Âu thì sử dụng váy dây. Riêng bức tượng nữ thần “Venus of Lespugue” khoảng 25.000 năm tuổi, ở miền Nam nước Pháp thì mặc chiếc váy bằng vải hoặc sợi xoắn.

Nhìn chung, quần áo may thời cổ đại có khả năng là trang phục nghi lễ hoặc cho thấy dấu hiệu của các loại xã hội riêng biệt. Dẫu sao thì lịch sử ngành dệt may cũng lâu đời gần như nền văn minh nhân loại. Giới khảo cổ đã phát hiện loại vải dệt đầu tiên trong hang Guitarrero ở Peru. Nó được dệt từ sợi thực vật khoảng từ năm 8.000 trước Công nguyên. Riêng những mẩu dệt vải theo phương pháp Nålebinding sơ khai thì được tìm thấy ở Israel, và có niên đại từ năm 6.500 trước Công nguyên.

Loài Homo neanderthalensis đã tuyệt chủng cách đây 40.000 năm và loài Homo sapiens (bên phải) vẫn tồn tại và từ châu Phi di cư khắp thế giới

xlsemanal.com

Trang phục người Nhật (trái) và người Trung Quốc thời cổ đại

peter-moore.co.uk, newhanfu

Khung dệt thì từ đầu thời Trung cổ đã xuất hiện hầu hết ở châu Âu, Cận Đông và Bắc Phi với hai loại khung cửi chính, đó là máy dệt sợi dọc và máy dệt hai chùm.

Có bằng chứng về việc sản xuất vải lanh ở Ai Cập cổ đại khoảng năm 5.500 trước Công nguyên. Người ta sử dụng vải này kết hợp các loại xơ khác bao gồm cói, sậy, cọ, và giấy để làm dây thừng và các loại hàng dệt khác. Đàn ông Ai Cập mặc áo dài bằng vải lanh, còn phụ nữ thì vận áo sơ mi, áo khoác, thường là vải xếp nếp.

Quần áo của người Hy Lạp cổ đại bao gồm những sợi len hoặc vải lanh. Loại áo choàng rộng dành cho phụ nữ gọi là peplos, còn áo choàng nam giới là chlamys, riêng loại áo dài chiton thì cả nam và nữ đều mặc.

Nghề dệt vải đã xuất hiện ở Trung Đông vào cuối thời kỳ đồ đá

Ở Ấn Độ, người ta đã biết kéo sợi bông từ năm 3.000 trước Công nguyên, còn nghề dệt lụa thì du nhập vào đất nước này khoảng năm 400 sau khi chúa Jesu ra đời. Sợi nỉ hoặc sợi kéo dài đan lưới, dệt vải đã xuất hiện ở Trung Đông vào cuối thời kỳ đồ đá. Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những mảnh vải dệt thực tế từ năm 7.000 trước Công nguyên.

Các cộng đồng du mục đã phát triển và tương tác với nhau về thương mại, văn hóa và quần áo trong suốt thời kỳ đồ đá mới và đồ đồng, xuyên qua các thảo nguyên Á-Âu.

Vào khoảng năm 114 trước Công nguyên, nhà Hán đã khởi xướng Con đường Tơ lụa, kết nối giữa Trường An (Tây An ngày nay) với Tiểu Á và Địa Trung Hải, góp phần phát triển các nền văn minh từ Trung Quốc, tiểu lục địa Ấn Độ, vùng Lưỡng Hà, Ba Tư, Ai Cập và La Mã…

Sự phát triển của quần áo (Tác phẩm tham khảo của Sinh viên mới, 1914)

armstronginstitute.org

Ở Nhật Bản thời cổ đại, nghề dệt gắn liền với thời kỳ Jōmon, chủ yếu là loại vải dệt từ sợi vỏ cây, dùng để làm quần áo. Một số dấu ấn hoa văn gốm đã mô tả kỹ thuật dệt của người Nhật, tuy nhiên không có sự phân biệt giữa quần áo nam và nữ. Vào thời đó, có lẽ quần áo chỉ để trang trí hơn là phân biệt xã hội.

Vậy, con người bắt đầu biết mặc quần áo từ khi nào ? Tóm lại, loài người (Homo sapiens) đã biết sử dụng da động vật và thảm thực vật làm lớp phủ bảo vệ cơ thể khoảng từ 100.000 đến 50.000 năm trước. Loại vải dệt từ sợi thực vật đã được tìm thấy ở Peru khoảng từ năm 8.000 trước Công nguyên. Riêng về vải dệt thực sự thì các nhà khảo cổ đã tìm thấy ở phương Đông từ năm 7.000 trước Công nguyên.