Hàng trăm mảnh vỡ rác không gian đang bay trên quỹ đạo trái đất
SHUTTERSTOCK
Nhật báo của quân đội Trung Quốc PLA Daily mới đây đưa tin những nhà nghiên cứu nước này đang tìm cách sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) giúp các tàu vũ trụ tránh rác thải trên quỹ đạo, trong bối cảnh những mảnh vỡ ngày càng đe dọa những sứ mệnh trên không gian.
Dẫn đầu bởi các nhà khoa học tại Trung tâm Kiểm soát vệ tinh Tây An ở tây bắc Trung Quốc, dự án nhằm tạo những thuật toán AI giúp quan sát tự động và tránh rác không gian ngày càng nhiều trên môi trường gần trái đất.
Tham vọng của Trung Quốc
Dự án này nằm trong số hàng loạt dự án được Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc phê duyệt trong năm nay. Những dự án này được hỗ trợ bởi một phần của khoản tài trợ hàng năm khoảng 500 triệu nhân dân tệ (74 triệu USD), nhằm theo đuổi tham vọng về dẫn đầu công nghệ AI của Trung Quốc.
"Chúng tôi sẽ sử dụng chuyên môn hàng thập kỷ của mình trong việc tránh va chạm không gian và giảm thiểu mảnh vỡ, đồng thời tập hợp các chuyên gia trên cả nước để đáp ứng các nhu cầu chiến lược của Trung Quốc," theo quan chức Khương Du trong ban quản lý dự án.
Theo quan chức này, cụ thể hơn, dự án tìm hiểu các mô hình AI liên quan việc giám sát các mảnh vỡ không gian, sự phát triển của môi trường mảnh vỡ và nhận thức về tình huống không gian.
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Công nghệ Quốc phòng Trung Quốc vào năm 2021 cho rằng môi trường không gian đang trở nên quá phức tạp, năng động và khó lường để có thể quản lý bằng các phương pháp truyền thống dựa trên phán đoán của con người.
Quỹ đạo tầm thấp của trái đất đang tràn ngập rác không gian với số lượng ngày càng tăng
ẢNH CHỤP MÀN HÌNH INSIDER
Nhóm nghiên cứu cho rằng việc sử dụng các công nghệ AI có thể cải thiện tốc độ và chất lượng của việc thu thập, xử lý và phổ biến thông tin, đồng thời cung cấp hỗ trợ quan trọng cho môi trường không gian an toàn.
Trung Quốc cũng đang sử dụng AI để phát triển những vệ tinh thông minh cho nghiên cứu khoa học. Các nhà vật lý thiên văn tại Viện Khoa học Trung Quốc đang phát triển một cụm gồm ít nhất 100 vệ tinh siêu nhỏ để cách mạng hóa hiểu biết của con người về những vụ nổ dữ dội nhất trong vũ trụ.
Vì rác không gian, giới bảo hiểm phải e dè
Lời kêu gọi của châu Âu
Dự án thể hiện Trung Quốc đang theo lời kêu gọi của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA), vốn đã bắt đầu đào tạo AI nhằm tránh các mảnh vỡ trên quỹ đạo cách đây vài năm.
ESA đã tạo một tập hợp dữ liệu lớn về các cảnh báo va chạm trong lịch sử và kêu gọi cộng đồng AI toàn cầu giúp phát triển một hệ thống cuối cùng sẽ tự động tránh rác không gian.
Hàng trăm triệu mảnh vụn không gian được cho là đang quay quanh Trái đất, hậu quả của 7 thập niên thám hiểm không gian.
Nhiều mảnh là các bộ phận của vệ tinh cũ hoặc tên lửa đã qua sử dụng. Trong số đó có hơn 36.000 mảnh có đường kính hơn 10 cm.
Do các mảnh vỡ và tàu vũ trụ đều di chuyển với tốc độ rất cao, bất kỳ va chạm nào với các hạt dù nhỏ cũng có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho tàu và có khả năng tạo ra nhiều mảnh vỡ hơn.
Sự tắc nghẽn trên không gian dự kiến sẽ trở nên tồi tệ hơn, với kế hoạch bổ sung thêm hàng ngàn vệ tinh trên quỹ đạo tầm thấp. Công ty SpaceX có trụ sở tại California (Mỹ) đang phóng nhiều vệ tinh hơn trong một tháng so với tổng số vệ tinh toàn cầu hằng năm trước đó.
Nhật nỗ lực loại bỏ rác không gian
Theo Nikkei Asia ngày 8.2, công ty điều hành vệ tinh lớn nhất châu Á là Sky Perfect JSAT ở Nhật Bản đang nỗ lực đối phó rác không gian nhằm bảo vệ các vệ tinh. Ông Tadanori Fukushima dẫn đầu dự án dọn rác thải không gian tại công ty này hiện đang theo dõi những vệ tinh của công ty và rác thải có thể đe dọa. JSAT có hơn một chục vệ tinh địa tĩnh cung cấp dịch vụ truyền phát và viễn thông ở châu Á –-Thái Bình Dương. Hiện công ty đang thử nghiệm tia laser đẩy rác thải xuống bầu khí quyển để chúng bị thiêu hủy, cũng như giúp các vệ tinh thao tác tránh va chạm.
Một công ty khác ở Nhật là Astroscale đang nhắm đến thị trường dọn rác vệ tinh. Dự định trong năm nay, công ty sẽ triển khai dự án dài hạn nhiều tỉ USD để kiểm tra và loại bỏ một mảnh rác thải lớn trên quỹ đạo trái đất. Trong 10 năm qua, số rác thải trên quỹ đạo do Bộ Quốc phòng Mỹ theo dõi đã tăng 60% lên khoảng 27.000 mảnh, với số lượng tiếp tục gia tăng.
Bình luận (0)