Cuộc gặp Ngoại trưởng Nga - Mỹ ‘nóng’ vì vũ khí hóa học

Cuộc họp giữa hai ông Lavrov và Kerry diễn ra tại Geneva (Thụy Sĩ) hôm nay 26.8. Nội dung của lần gặp gỡ này dự kiến xoay quanh một lệnh ngừng bắn tại thành phố Aleppo cũng như giải pháp hòa bình cho Syria, nơi cả Moscow lẫn Washington đều chung mục tiêu chống IS nhưng lại đối lập nhau về cuộc nội chiến giữa chính quyền Syria và các lực lượng nổi dậy.

Ông John Kerry trong chuyến thăm Nga hồi tháng 7 đã đề xuất kế hoạch hợp tác chia sẻ thông tin về các cuộc không kích giữa Mỹ và Nga, và đề nghị Nga thúc giục quân đội Syria ngừng không kích các phe đối lập ôn hòa ở Syria. Ngoại trưởng Mỹ tin rằng kế hoạch trên sẽ tạo thời cơ tốt nhất để hạn chế các đợt giao tranh, khiến hàng ngàn người Syria phải chạy sang châu Âu, cũng như tạo điều kiện cho công tác cứu trợ nhân đạo, theo Reuters.

Trước đó, Nga đã đồng ý một lệnh ngừng bắn 48 giờ tại thành phố Aleppo để phục vụ các đợt cứu trợ nhân đạo. Liên Hiệp Quốc cho biết họ vẫn đợi thêm sự đồng thuận từ các phe đối lập khác.

Tuy nhiên, cuộc gặp giữa ông Kerry và ông Lavrov rất có thể sẽ căng thẳng hơn, đặt trọng tâm vào các cáo buộc mới nhất từ việc sử dụng vũ khí hóa học của quân đội Syria, vốn do Nga hỗ trợ.

Russia Today ngày 26.8 dẫn lời Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vitaly Churkin kêu gọi cộng đồng quốc tế đừng “kết luận vội vàng” về cuộc điều tra của Liên Hiệp Quốc xung quanh cáo buộc quân chính phủ Syria dùng vũ khí hóa học.

Trong một tuyên bố khác, Nga đã phản ứng mạnh sau khi người phát ngôn của Hội đồng An ninh Mỹ kêu gọi Nga ngăn chặn việc sử dụng vũ khí hóa học trong tương lai.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đáp lại rằng Mỹ nên “tập trung vào những vấn đề của mình” trước khi đưa ra những lời kêu gọi quốc tế như trên.

“Họ nên tự nhìn lại mình trong gương, và thực hiện những điều họ đã hứa từ tháng 1 năm nay: tách những phe đối lập ‘ôn hòa’ khỏi các nhóm khủng bố. Họ đang không thể hoặc không sẵn lòng làm điều ấy”, Russia Today dẫn lời ông Lavrov đăng trên website Bộ Ngoại giao Nga.

Đài CNN ngày 26.8 lý giải rằng chính quyền của Tổng thống Barack Obama rất chú trọng việc giải quyết các cáo buộc về vũ khí hóa học, một phần vì áp lực từ trong nước.

Năm 2013, Nga - Mỹ có một cuộc dàn xếp về vũ khí hóa học của Syria, căn cứ theo Nghị quyết 2118 của Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc. Khí clo khi đó không sử dụng trong quân sự nên không nằm trong cuộc dàn xếp này. Tuy nhiên, vũ khí clo sau đó bị cấm dùng trong Quy ước về Vũ khí hóa học theo thỏa thuận ràng buộc giữa Nga và Mỹ tại Syria, theo CNN.

Năm 2012, Tổng thống Obama từng mô tả việc sử dụng các loại vũ khí hóa học như clo, sarin là một “vạch đỏ” mà nếu đi quá, Mỹ buộc lòng phải can thiệp quân sự. Mọi chuyện căng thẳng cho ông Obama khi năm 2013, Syria bị cáo buộc sử dụng khí sarin tấn công phe nổi dậy, nhưng người đứng đầu Nhà Trắng đã do dự trong việc can thiệp quân sự vào Syria, trước sức ép lớn từ các chính trị gia theo lập trường cứng rắn ở Mỹ.