Cuối tuần câu cá U Minh Thượng: Phiêu diêu giữa cõi bồng lai

Chức năng của nó cũng rất rộng: Bảo vệ sinh quyển - sinh thái vùng rừng trầm thủy Nam bộ, bảo vệ các loài động vật đặc hữu, chống xói lở và bão lũ, điều hòa sinh thái cho cuộc sống con người đặc biệt là trong giai đoạn biến đổi khí hậu ngày nay. Rừng nằm ở phía tây sông Trẹm, giáp giới ba huyện An Biên, An Minh và Vĩnh Thuận của tỉnh Kiên Giang.

Bạn sống giữa đời phồn hoa, nhiều khi âu lo, buồn bã, muốn tìm một nơi thư giãn với thiên nhiên thoáng đãng, không khí trong lành. Tôi xin giới thiệu các bạn một cách du lịch rất vừa túi tiền, rất văn hóa và đặc biệt là rất phù hợp để đem lại cho bạn những ngày thư giãn tuyệt vời: Về U Minh Thượng câu cá.

Ta hãy phân biệt động từ câu cá - cách câu có chọn lọc, không phá hại đàn cá, khác hẳn với đánh bắt cá - cách khai thác không chọn lọc, dễ làm đàn cá tuyệt chủng. Vườn U Minh Thượng cho phép câu cá nhưng không cho phép đánh bắt cá.

Cách đây vài chục năm, rừng U Minh đầy cá, rờ đâu cũng đụng cá. Tôi đã sống ở U Minh, từng câu được cá ngát, bông lau, cá dứa trong sông rạch. Trong các vạt rừng suốt từ bán đảo Cà Mau qua Kiên Giang, kênh rạch đầy cá lóc, tràu bông, trê vàng, rô mề, sặt bổi, sặt rằn. Trong năm thứ cá này, con tràu bông là đẹp nhất.

Đầu nó nhọn hơn đầu cá lóc, mình vảy có bông, là con cá uy lực nhất của cá rừng U Minh. Bạn mà nhìn thấy nó phóng từ mặt nước lên cao khoảng mét rưỡi, táp con dơi quạ lơ đãng nằm ngủ trên cành cây để làm bữa trưa, mới thấy nó là giống cá đáng để ta phục!

Mùa này tháng tư, cá U Minh Thượng chưa lớn, cá rô và sặt rằn cỡ 3 ngón tay, cá trê vàng chỉ khoảng 100 gr, cá lóc khoảng 500 gr đến 1 kg. Tuy nhiên, đây là mùa cá đang giao phối, đợi có mưa xuống là sinh sản. Bạn muốn đi câu cá trong vườn, hễ cá lóc thì dùng cần máy câu rê, các loại trê vàng, rô, sặt rằn thì nên dùng cần tay mà tốt nhất là cần trúc.

Bạn ngồi xe đò về Rạch Giá, xuống trạm cầu Rạch Sỏi. Từ đây, bạn đổi xe đi An Biên, ghé nhà trọ nghỉ ngơi. Giá nghỉ rất mềm: 50.000 đồng, có giường có chiếu có quạt, cứ nằm sắp lớp như… cá mòi. Nhà trọ có cả cơm ăn, 30.000 đồng/hộp hoặc đĩa. Sáng hôm sau, bạn nhớ thức sớm khoảng 4 giờ, xếp hàng mua phiếu vào vườn câu. Đây là lúc dân câu gặp nhau đủ mặt, cười nói râm ran, chào hỏi tới tấp. Sau lúc này, mỗi người đi mỗi hướng, khó mong sum họp.

Giá mỗi phiếu vào vườn 150.000 đồng. Mua phiếu xong, bạn (hoặc thêm một người nữa) thuê chiếc xuồng ba lá giá 50.000 đồng, chất các thứ lỉnh kỉnh lên. Một chiếc tắc ráng sẽ đợi năm, bảy xuồng cột dây vào sau đuôi nó để kéo đi vào giữa vườn rừng. Giá kéo mỗi xuồng 50.000 đồng, đi xa đi gần tùy bạn. Bạn muốn dừng lại chỗ nào câu thì cứ nói anh lái tắc ráng mở dây cho bạn là xong.

Câu rê cá lóc giản dị, chỉ cần neo xuồng vào bóng mát tán rừng, móc mồi và kéo rê mấy đường lả lướt, hễ cá táp thì dính. Câu cá rô, sặt rằn, trê vàng khó hơn bởi phải bơi xuồng dọc bờ tìm… lỗ. “Lỗ” ở đây là khoảng nước trống giữa đám lục bình, ô rô, cóc kèn, bồn bồn… lớn cỡ nửa cái mặt bàn ăn cơm, đủ cho bạn thả dây câu và phao vào mà không sợ vướng gốc. Cá sặt rằn, cá rô ăn cạn, bạn để dây câu từ lưỡi đến phao khoảng 4 tấc là được. Cá trê vàng ăn sâu hơn, thường là ăn sát đất, nên đo chiều sâu rồi mới chỉnh phao.

Hễ loài cá nhỏ thì ăn mồi lia lịa nên bạn đừng chê cá nhỏ. Tuy nhiên, cá nhỏ ăn cạn nên rất không khoái thấy bóng người. Các danh câu rừng U Minh thường đốn mấy tàu lá chuối hột mang theo, e lệ núp sau tàu lá chuối, ngồi im giả chết để câu rô, sặt rằn, trê vàng. Họ cũng không bao giờ đội mũ (nón) màu trắng. Còn câu rê cá lóc thì cứ hùng dũng đứng thẳng người lên, liệng miếng mồi đi vào lùm bụi càng xa càng tốt. Hễ cá lóc mà thấy con nhái nhảy nhảy trên mặt nước là nó giận, nhào tới táp liền.

Giữa trời nước bao la, bạn ngồi (hoặc đứng) câu cá trong khi gió mát xào xạc thổi qua vạt rừng và tiếng chim hót vang lên trong vùng lá biếc. U Minh Thượng tĩnh lặng như cõi bồng lai! Chừng đó thôi cũng đủ bù cho bạn 300.000 đồng phí tổn. Huống chi, bạn còn có cá đem về cho bà xã và mấy đứa con, kèm thêm câu chuyện rừng U Minh Thượng hấp dẫn, lôi cuốn làm quà. Trong trường hợp này, bạn có thể… nói thách lên chút đỉnh cũng chẳng ảnh hưởng chi đến hòa bình thế giới! Chừng mực nào đó, mớ cá câu được trong rừng đủ sức chứng minh sự “trong sạch” của người đàn ông. Không, ta không đi câu “chân dài” trong khách sạn, ta câu cá rừng U Minh nghiêm chỉnh!

Câu được con nào, bạn nhẹ nhàng gỡ con ấy và cho vào rộng trong thùng ngay. Có nhiều con cá lóc ăn quá sâu, bạn nên cắt dây câu cho cá sống và thay đoạn dây với lưỡi mới. Xin bạn hãy kiên nhẫn, đừng chống xuồng đi nơi khác tìm cá nếu sau nửa giờ mà không có con mà nào tìm đến miếng mồi của bạn. Hơn bất kỳ động vật nào khác, cá có bản năng bầy đàn rất mạnh. Một con nhào đến ăn mồi là các con khác đánh mùi được và cũng nhào đến ăn mồi. Chim trời cá nước là như vậy.

Buổi trưa, bạn nghỉ ngơi khoảng 20 phút, ăn cơm uống nước và hút thuốc nhai kẹo chewingum rồi… câu lại. Càng mát trời, cá đi kiếm ăn càng nhiều. Là nhà cựu danh câu của tỉnh Bạc Liêu từng câu cá rừng U Minh, tôi xin truyền đạt cho bạn chút kinh nghiệm: Không đi câu vào những ngày mưa gió và ngày cường triều (mùng 1 đến mùng 3 và rằm đến 17 âm lịch). Người cũng phải sợ mưa to gió lớn thì đừng nói là cá. Còn ngày cường triều thì con cá xót mắt, thường ở quanh quẩn trong hang ổ của nó mà ít khi đi... ăn nhậu, tán tỉnh, vui chơi.

Bạn cứ câu cho đến hết chiều thì ra khỏi vườn. Nếu bạn câu được cá rô, sặt rằn, trê vàng hay cá lóc mà sợ chúng tuổi trẻ sức yếu thì nên ướp lạnh ngay. “Công nghệ” ướp lạnh trong nhà trọ dẫu chưa đạt -20oC như trong các nhà máy chế biến thủy hải sản thì cũng dư sức đạt -5oC; phẩm chất cá tuyệt đối an toàn.

Hãy lựa những con cá lóc, cá trê, cá rô mạnh giỏi ra rộng lại trong thùng cho chúng nhảy Lambada. Mớ còn lại đổ dưới thùng móp một lớp đá, trang cá ra, đổ trên một lớp đá nữa rồi niêm khằn bằng băng keo vàng và cho vào… tủ ướp lạnh. Hôm sau, bạn có thể về nhà hay ở lại câu một ngày nữa cũng được, cá của bạn vẫn tươi dù “Phút cuối không nghe được em nói”!

Cá câu được là thứ cá ăn ngon nhất trên đời, sạch sẽ nhất thế gian và tôi tin rằng không gian thoáng đãng, không khí trong lành, tâm trí thư thái có thể giúp ta vui và sống mà không cần thực phẩm chức năng hay thuốc bổ gì gì khác. Hai ngày sống giữa Vườn quốc gia U Minh Thượng sẽ là hai ngày hạnh phúc, vui tươi tuyệt vời mà bạn có thể tìm thấy được giữa cuộc đời bon chen, chộn rộn này. Vả chăng, bạn còn có cái đem về khoe với bà xã và con cái rằng “Ta đây cũng biết đi câu/ Đừng chê ta dở, còn lâu mới già”.

Tuy nhiên, cũng có bạn mới ra nghề, sợ mình không câu được cá khiến anh em chúng bạn cười và vợ con thất vọng. Hỡi bạn hiền, xin bình tĩnh mà… tiếp tục câu cá! Vì tha thiết với cuộc đời chớ không màng danh lợi, tôi sẽ hiến tặng cho các bạn… lá bùa kêu gọi cá rô, sặt rằn, trê vàng, trê trắng tập trung đến lỗ cho bạn câu mà không đòi hỏi tác quyền.

“Người nào vợ bỏ sang Tàu/ Dùng bùa câu cá, vợ nhào trở qua/ Người nào vợ bỏ sang Tây/ Dùng bùa câu cá, vợ quay trở về/ Người nào vợ chán, vợ chê/ Dùng bùa câu cá, vợ mê tới già” - thơ quảng cáo nói như vậy. Bùa ấy như thế nào? Tác dụng kinh hoàng của nó ra làm sao? Xin nhớ mua và đón đọc trên Thanh Niên Tuần San số tới!