Cựu cố vấn Mỹ gốc Hoa: Đối phó Trung Quốc như nước bình thường là sai lầm

Trong cuộc trả lời phỏng vấn gần đây với tờ Yomiuri Shimbun, ông Miles Yu, từng là cố vấn của cựu Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo về chính sách cứng rắn đối với Trung Quốc, cảnh báo nếu Washington không đối diện thực tế ở Trung Quốc, các chính sách ngoại giao của Mỹ “sẽ dựa trên cơ sở nguy hiểm và phi thực tế”. Ông còn cảnh báo đối phó Trung Quốc như thể đây là một quốc gia bình thường là “sai lầm”.

Cho rằng chính quyền Tổng thống Biden đang theo đuổi một chính sách về Trung Quốc là nhấn mạnh sự hợp tác với các đồng minh, ông Yu nhấn mạnh các nước không nên lập một liên minh chỉ vì để có liên minh, đặc biệt nếu các thành viên của liên minh bất đồng với nhau về các mục tiêu. Ông cho rằng “rất khó” để lập một liên minh đối phó Trung Quốc vì mỗi nước có những hoàn cảnh khác nhau. Về chính sách Trung Quốc, ông Yu cho hay: “Chúng tôi muốn bạn bè và đồng minh của mình chia sẻ sự hiểu biết về thách thức từ Trung Quốc”.

Ông Miles Yu chào đời ở tỉnh An Huy, Trung Quốc, vào năm 1962. Sau khi tốt nghiệp từ Đại học Nam Khai ở thành phố Thiên Tân, Trung Quốc, ông đến Mỹ theo chương trình trao đổi sinh viên vào năm 1985 và sau đó lấy bằng tiến sĩ từ Đại học California, Berkeley. Ông dạy lịch sử ngoại giao và quân đội Trung Quốc tại Học viện Hải quân Mỹ từ thập niên 1990 và trở thành cố vấn của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo vào năm 2018. Hiện nay, ông Yu là nhà nghiên cứu cấp cao tại Viên Hudson, một tổ chức nghiên cứu chính sách bảo thủ ở Washington D.C.

Thực tế, kể từ khi ông Biden nhậm chức đến nay, chính quyền của ông đã có động thái thắt chặt mối quan hệ với các đồng minh và đối tác nhằm tăng cường khả năng đối phó Trung Quốc. Mới đây nhất, phát biểu trong hội nghị thượng đỉnh trực tiếp của “Bộ tứ kim cương” vào tối 12.3, Tổng thống Biden nhấn mạnh: “Một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở cần thiết đối với tương lai của mỗi chúng ta. Mỹ quyết tâm làm việc với các bạn, các đối tác của chúng ta và tất cả đồng minh của chúng ta trong khu vực để đạt được sự ổn định”. Trước đó, trong hội nghị an ninh Munich thường niên ngày 19.2, Tổng thống Biden cho rằng Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ phải chuẩn bị cho “sự cạnh tranh chiến lược lâu dài” với Trung Quốc.

Cũng trong cuộc trả lời phỏng vấn với Yomiuri Shimbun, ông Yu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phá vỡ ảo tưởng rằng các chính quyền Mỹ kế nhiệm lâu nay cảm nhận có sự dân chủ hóa ở Trung Quốc và tầm quan trọng của việc chuyển sang một chính sách đối phố một cách thực tế đối với mối đe dọa từ Trung Quốc.

Tàu chiến Trung Quốc tập trận ở Biển Đông ngày 4.1 Chụp màn hình Chinamil.com

Trong một bài phát biểu vào tháng 7.2020, Ngoại trưởng Mỹ khi đó Mike Pompeo đã kêu gọi có sự thay đổi trong chính sách về Trung Quốc. “Kiểu tiếp cận chúng ta đeo đuổi lâu nay không mang lại sự thay đổi ở Trung Quốc mà Tổng thống Nixon đã hy vọng có được”, ông Pompeo khẳng định.

Ông Yu nhận định phát biểu trên là nỗ lực thúc đẩy chính sách Mỹ “rời xa ảo tưởng, từ bỏ một quan niệm sai lầm về thực tế”. Ông còn bày tỏ quan ngại về khả năng chính quyền Tổng thống Biden tìm kiếm sự hợp tác với Trung Quốc.

Dù căng thẳng Mỹ-Trung đang leo thang, ông Yu bác bỏ ý tưởng mô tả tình hình hiện nay là một cuộc “Chiến tranh lạnh mới”. Ông lập luận Bắc Kinh luôn xem Mỹ là đối thủ kể từ khi nước CHND Trung Hoa được thành lập vào năm 1949. Dù Bức tường Berlin không còn nữa và Liên Xô tan rã, “Chiến tranh lạnh ở Trung Quốc không bao giờ kết thúc”, ông Yu khẳng định.

“Về cơ bản, đây không phải là một cuộc Chiến tranh lạnh mới do Mỹ khơi mào. Đây là cách ứng phó của Mỹ đối với cách tiếp cận kiểu Chiến tranh lạnh của Trung Quốc đối với mối quan hệ song phương”, ông Yu phân tích. Ông còn phân tích về bản chất của chính sách Trung Quốc đối với Mỹ, cho rằng đối với Trung Quốc, việc tiếp xúc chỉ nhằm duy trì một mối quan hệ suôn sẻ. “Họ không muốn giải quyết bất kỳ vấn đề nào”, ông nói tiếp trong cuộc trả lời phỏng vấn với Yomiuri Shimbun.

Ngoài ra, ông Yu còn đưa ra nhận định về chính sách hướng tới Trung Quốc. “Miễn chính quyền Trung Quốc không thay đổi hành vi của họ, chính quyền (Tổng thống) Biden sẽ tiếp tục làm những gì chúng tôi đã là làm”, ông Yu nhấn mạnh.

Ông Miles Yu (phải) làm cố vấn cho Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo vào năm 2018 Bộ Ngoại giao Mỹ

Ông Yu đã tham gia sâu vào quá trình định hình chính sách Trung Quốc của chính quyền Tổng thống Trump. Vai trò của ông Yu ở Bộ Ngoại giao Mỹ không chỉ có lập chính sách mà còn tổ chức các hội thảo về Trung Quốc và trao đổi quan điểm với các nhà ngoại giao từ nhiều nước.

Ông Yu cho hay việc định hình chính sách về Trung Quốc dựa vào công việc làm theo nhóm. Ông cho biết thêm hầu hết các chuyên gia trong chính phủ Mỹ là người thuộc đảng Dân chủ, “nhưng khi đề cập Trung Quốc, dường như có đồng thuận”. 

“Tôi lớn lên ở Trung Quốc và tôi biết đọc tiếng Hoa. Tôi có thể hỗ trợ một vị ngoại trưởng từ một quan điểm độc nhất vô nhị và ông ấy đã hoàn toàn tin tưởng ở tôi”. Ông cũng đã tháp tùng ông Pompeo trong một số chuyến công du nước ngoài của cựu ngoại trưởng này. Theo báo chí Mỹ, văn phòng của ông Yu rất gần với văn phòng của ông Pompeo. Một quan chức Mỹ được cho là đã từng khen ông Yu là “kho báu quốc gia”, theoYomiuri Shimbun.