Đạo diễn trẻ Phạm Thiên Ân và hành trình làm phim 'Bên trong vỏ kén vàng'

Tròn 30 năm kể từ Mùi đu đủ xanh của Trần Anh Hùng, Bên trong vỏ kén vàng là bộ phim nói tiếng Việt thứ hai giành giải Camera Vàng (Camera D’or) dành cho phim đầu tay xuất sắc nhất tại Liên hoan phim (LHP) Cannes, một giải thưởng danh giá và cũng là ước mơ của rất nhiều đạo diễn trên khắp thế giới.

Để đạt được thành tích đáng kể này, bộ phim của đạo diễn trẻ Phạm Thiên Ân đã trải qua nhiều giai đoạn và một quá trình phát triển phức tạp. Tuy được ghi hình giãn cách từ năm 2020 đến 2022, ý tưởng của bộ phim đã ra đời trước lúc Hãy tỉnh thức và sẵn sàng - phim ngắn hoàn thành năm 2019 của Ân - gặt hái nhiều giải thưởng quốc tế.

NSCC

Đạo diễn Phạm Thiên Ân (sinh năm 1989) quê ở Lâm Đồng, trước đây từng sống và làm phim tại TP.HCM (hiện anh và vợ định cư ở Mỹ nhưng vẫn giữ quốc tịch Việt Nam). Cách đây 5 năm, phim ngắn Câm lặng (The Mute) của anh ra mắt tại LHP ngắn quốc tế Palm Spring (Mỹ). Và sau đó một năm - 2019, anh lần đầu tiên đến LHP Cannes tại Pháp với phim ngắn Hãy tỉnh thức và sẵn sàng (Stay Awake, Be Ready). 

ĐPCC

Phim ngắn Hãy tỉnh thức và sẵn sàng được Phạm Thiên Ân thực hiện vào năm 2018 sau khi giành được khoản tài trợ kinh phí 200 triệu đồng từ Dự án phim ngắn CJ mùa đầu tiên năm 2018. Đây là một phim ngắn hết sức thành công khi từng được trình chiếu và giành giải cao tại hơn 40 LHP quốc tế lớn như: LHP Cannes, LHP Locarno, LHP Stockholm, LHP Busan, LHP Singapore… Đặc biệt, nó cũng mang về cho Ân giải Illy dành cho phim ngắn xuất sắc nhất tại Directors’ Fortnight thuộc LHP Cannes 2019. 

Thời gian đầu sang Mỹ sinh sống, gia đình khuyên Phạm Thiên Ân học một số nghề để ổn định kế sinh nhai, như cắt tóc hay làm móng (nail). Thời gian đó, đạo diễn trẻ như được "tỉnh thức". Giống như Thiện trong phim, Ân bắt đầu lục lại những giá trị cốt lõi, sâu xa nhất trong mình và tự đặt rất nhiều câu hỏi: mình sống vì cái gì, đức tin của mình có ý nghĩa ra sao, điều gì trong cuộc đời này mới thật sự quan trọng...? Đây là một trong những nguồn cảm xúc đặc biệt quan trọng, giúp Bên trong vỏ kén vàng thành hình. Phim ẩn sâu triết lý về tuổi trẻ lạc lõng đi tìm lẽ sống trong cơn mơ tăm tối. Đạo diễn lý giải tiêu đề: "Vỏ kén vàng giống như vỏ bọc của con người trong xã hội, là những thứ lôi kéo họ vào một vòng tròn bất tận, cuộc chạy đua với tiền bạc, danh vọng. Con nhộng bên trong giống như linh hồn của một người". 

Phạm Thiên Ân (từng tốt nghiệp chuyên ngành Công nghệ thông tin của một trường đại học ở TP.HCM và làm nhiều nghề trước khi đi làm phim) vô cùng may mắn khi có sự đồng hành tâm đầu ý hợp của vợ, là Huỳnh Phượng Hiền, ở vị trí giám đốc nghệ thuật, phụ trách thiết kế bối cảnh cho phim Bên trong vỏ kén vàng; cùng với đó là 2 người bạn “nối khố”: Đinh Duy Hưng, Trần Văn Thi, lần lượt đảm nhiệm vị trí quay phim và nhà sản xuất. Từ thuở ấu thơ, Ân, Hưng và Thi đã cùng tạo nên một tình bạn thật đẹp nơi xóm đạo ở Lâm Đồng; và tất cả đã cộng hưởng giúp vun đắp nên một bộ phim đáng xem.

NSCC

Đạo diễn Phạm Thiên Ân chia sẻ: “Thật ra tôi đã có đề cương phim cho Bên trong vỏ kén vàng trước khi thực hiện Hãy tỉnh thức và sẵn sàng, dù sau đó nó đã được thay đổi khá nhiều so với bản phim cuối. Hãy tỉnh thức và sẵn sàng được xây dựng từ cảnh đầu tiên của kịch bản Bên trong vỏ kén vàng và phim ngắn làm ra là để tôi thử nghiệm với nhịp điệu và cách dàn cảnh bộ phim dài đầu tay của mình. Giải thưởng mới này càng thêm củng cố niềm tin của tôi về con đường mình đã chọn. Năm tới, tôi sẽ tiếp tục làm một bộ phim lấy cảm hứng từ cuộc sống của tôi tại Việt Nam”.

Diễn viên Hồng Ánh, cố vấn của Phạm Thiên Ân trong Dự án phim ngắn CJ mùa 1 cho biết: “Tôi rất vui và tự hào về thành tích ban đầu mà Ân đã gặt hái được tại LHP Cannes 2019. Các nhà làm phim trẻ luôn mong muốn nhận được sự hỗ trợ không chỉ về mặt tài chính mà còn sự chia sẻ kinh nghiệm từ các nhà làm phim chuyên môn, từ đó góp phần tạo niềm tin và động lực cho các bạn trên hành trình làm phim sau này”.

Có thể thấy, trên hành trình của những nhà làm phim như Phạm Thiên Ân, các chương trình hỗ trợ tài năng điện ảnh trẻ, sân chơi làm phim, liên hoan phim đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đó là những “vỏ kén” nuôi dưỡng, vun đắp cho giấc mơ làm phim và mang tác phẩm của những nhà sáng tạo đến từ Việt Nam ra thế giới.

Trong số đó, những chương trình như Dự án phim ngắn CJ - năm nay đã tổ chức mùa thứ 4, hay Gặp gỡ mùa thu - vừa khép lại năm thứ 10, là một vài đại diện tiêu biểu. Mang đến lợi ích trực tiếp cả về chuyên môn lẫn tài chính cho những nhà làm phim đang ấp ủ thực hiện dự án phim đầu tay, những “vỏ kén” này đã góp phần không nhỏ cho nhiều thành tích vang dội gần đây của nền điện ảnh, nền công nghiệp văn hóa Việt Nam.

Đạo diễn Phan Đăng Di cũng chia sẻ: “Tôi nghĩ nếu có một sự chủ động hơn, sát sao hơn đối với việc phát triển tài năng trẻ thì điện ảnh Việt Nam sẽ có được một diện mạo đáng tự hào và hoàn toàn có thể tự tin đứng cạnh những nền điện ảnh khác trên thế giới”.

Nhận được giải thưởng lớn tại LHP Cannes 2023 và nhiều phản hồi tích cực từ giới phê bình, Bên trong vỏ kén vàng sẽ được phát hành tại Bắc Mỹ, Pháp, Tây Ban Nha… trong thời gian tới. Bộ phim cũng sẽ tiếp tục tham gia nhiều LHP quốc tế như LHP Melbourne (Úc), LHP San Sebastian (Tây Ban Nha), LHP New Horizons (Ba Lan).

NSCC

Tại Việt Nam, Bên trong vỏ kén vàng được phát hành bởi CJ CGV, đơn vị tổ chức Dự án phim ngắn CJ từ năm 2018 đến nay. Phim sẽ chính thức công chiếu tại các rạp trên toàn quốc vào ngày 11.8. Phạm Thiên Ân cho biết: "Tôi cũng hồi hộp chờ đợi như sắp qua Cannes tham dự vậy. Tôi đang lo lắng không biết phản ứng khán giả và báo chí Việt Nam sau buổi chiếu sẽ như thế nào. Chỉ hy vọng mỗi người xem sẽ nhận được một cảm hứng tích cực từ phim khi đối chiếu với cuộc sống của mình".