Đập thủy lợi Khe Ngang được xây dựng ở xóm Sơn Lĩnh 2, xã Thanh Lâm với mục tiêu tích nước để tưới cho hàng chục héc ta ruộng 2 vụ lúa ở 3 xóm của xã Thanh Lâm. UBND huyện Thanh Chương là chủ đầu tư công trình có nguồn vốn ngân sách 14 tỉ đồng này. Hệ thống thủy lợi bao gồm hồ chứa nước, đường ống dẫn nước từ đập ra đồng và con đường bê tông dẫn vào đập nước.
Ông Nguyễn Xuân Thảo, người dân ở xóm Sơn Lĩnh 2, cho biết khi con đập này được xây dựng, người dân ở đây rất phấn khởi vì đây là vùng núi cao, nước tưới cho đồng ruộng rất hiếm. Cuối năm 2012, hệ thống thủy lợi này được đưa vào sử dụng. Thế nhưng, mọi sự kỳ vọng của người dân đã nhanh chóng tan biến. “Năm đầu tiên, đập tích được khá nhiều nước, nhưng chỉ được vài năm sau thì không tích được nước nữa”, ông Thảo nói.
Đến năm 2015, công trình này xuống cấp nghiêm trọng và gần như không còn tác dụng. Lá chắn và xả nước của hệ thống van đập bị hỏng khiến việc tích và xả nước không thực hiện được. Đất đá theo dòng chảy đổ dồn xuống chân đập, gây bồi lấp khiến miệng cống bị bịt kín, có nước cũng không thể chảy vào đường ống để ra đồng. Sau đó, đáy của con đập cũng bị rò nước nên không còn khả năng tích, dự trữ nước được nữa. “Trời mưa to, nước chảy không kịp mới đọng lại trong đập một ít, nhưng hôm sau thì lại khô cạn. Mùa này đang là mùa mưa, nhưng đáy hồ vẫn mọc đầy cỏ dại vì có giữ được nước đâu”, ông Thảo nói.
Chặn cả dòng chảy tự nhiên
Mặc dù mục tiêu của con đập này là tích nước để phục vụ tưới cho hàng chục héc ta lúa, nhưng lòng hồ ở đây lại rất nhỏ. Thân đập được xây thấp, hiện chỉ còn gần 3 m, nên khả năng tích nước rất kém. Người dân địa phương cũng cho biết, khi chưa có đập, nước từ lòng núi tự chảy vẫn đảm bảo tưới cho khoảng 30 - 40% diện tích lúa. Nhưng từ khi có đập, mương dẫn nước ra đồng từ con suối này bị chặn lại. Theo thiết kế, nước được tích ở thân đập sẽ theo đường ống chảy ra đồng. Tuy nhiên, khi đập không còn tích được nước, đường ống này trở nên vô dụng và lượng nước tự chảy cũng không còn tận dụng được như trước nữa.
“Không biết trước khi làm, họ khảo sát thế nào nhưng việc xây dựng con đập này không có tác dụng, rất lãng phí. Nếu 14 tỉ đồng này dùng để đầu tư cho hệ thống máy bơm nước từ sông Lam vào thì tốt hơn rất nhiều”, một người dân tiếc rẻ.
Ông Nguyễn Văn Hùng, Bí thư Chi bộ xóm Triều Long 1, cho rằng con đập được thiết kế quá thấp, van xả nước sử dụng chỉ được vài năm đã hỏng, đáy đập rò nước nên không còn khả năng tích nước. “Công trình như thế nên dân rất xót vì lãng phí. Chúng tôi đã nhiều lần đề nghị sữa chữa, nâng cấp đập để có nước tưới cho đồng ruộng, tránh lãng phí, nhưng đến nay vẫn chưa có phương án nào để khắc phục”, ông Hùng nói.
Chủ tịch UBND xã Thanh Lâm Nguyễn Văn Thanh cho rằng, xây dựng đập nước ở vị trí này là không phù hợp, vì lòng hồ quá nhỏ. Năm đầu tiên khi mới đưa vào sử dụng, đập tích đầy nước cũng chỉ tưới được vài ngày là cạn. Chỉ sau vài năm bàn giao cho hợp tác xã sử dụng, vận hành, người dân đã phản ánh công trình này không hiệu quả và đề nghị xã kiểm tra, cho sửa chữa. Xã đã gọi 3 thợ kỹ thuật về sửa chữa van nước, nhưng vẫn chưa khắc phục được. “Chúng tôi cũng vừa thuê máy múc đến múc lớp đá bồi lấp miệng cống, nhưng việc tích nước cũng rất khó vì đập đã bị rò”, ông Thanh nói.
Trao đổi với phóng viên Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Quế, Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương, cho biết huyện sẽ cho kiểm tra và nếu lỗi có thể khắc phục được thì sẽ cho sửa chữa, nhưng nếu lỗi do… trời, do biến đổi khí hậu, không có nước để tích thì phải chịu!
Bình luận (0)