Dầu cá thực phẩm từ cá tra: Bước đột phá ứng dụng công nghệ hiện đại

Quảng cảnh hội thảo “Dầu cá và sức khỏe” do Viện Dinh dưỡng quốc gia (Bộ Y tế) tổ chức tại TP.HCM - Ảnh: Hoàng Xuân

Lâu nay, tại nhiều nơi trên thế giới, mỡ cá chủ yếu được sản xuất thành viên nang dầu cá để bổ sung vi chất dinh dưỡng. Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp đã ứng dụng công nghệ chế biến mỡ cá thành dầu ăn nhưng thất bại vì không khử được mùi tanh của cá.

Trong khi đó, tại ĐBSCL, mỗi năm cung cấp ra thị trường không dưới 140.000 tấn mỡ cá tra để làm nguyên liệu chế biến thức ăn gia súc, dầu biodiesel hoặc xuất khẩu thô với giá rất thấp.

Nhận thấy điều này, kỹ sư Lê Thanh Thuấn, Chủ tịch tập đoàn Sao Mai cùng các cộng sự đã đến nhiều nước để tìm hiểu công nghệ. Sau hơn 2 năm khảo sát, năm 2010, Tập đoàn Sao Mai chính thức ký hợp đồng trị giá 15 triệu USD với tập đoàn châu Âu để nhập khẩu công nghệ và thiết bị cho nhà máy chế biến, sản xuất dầu cá tiêu dùng. Nhà máy tinh luyện dầu cá cao cấp Sao Mai có tổng diện tích gần 4 ha, tọa lạc tại xã Bình Thành, H.Lấp Vò (Đồng Tháp), công suất giai đoạn 1 là 200 tấn nguyên liệu/ngày, tổng giá trị đầu tư hơn 500 tỉ đồng.

Nhà máy tinh luyện sẽ cho ra 2 thành phẩm là dầu đặc (stearin) và dầu lỏng (olein). Dầu đặc được cung cấp cho công nghiệp chế biến thực phẩm, như: mì ăn liền, kem, bơ, chocolate, bánh ngọt… Dầu lỏng được phân phối ra thị trường dưới dạng dầu ăn cao cấp mang thương hiệu Ranee (dùng để chiên xào). Ngoài ra, tập đoàn Sao Mai còn cung cấp nguyên liệu cho các công ty dược phẩm để sản xuất dầu cá viên Omega 3, 6, 9.

Sản phẩm dầu cá cao cấp Ranee là mắt xích vô cùng quan trọng trong quy trình nuôi và chế biến cá tra, basa. Việc tận dụng nguồn nguyên liệu mỡ cá để tinh chế thành dầu ăn Ranee là lời giải cho bài toán nâng cao chuỗi giá trị sản xuất, chế biến xuất khẩu cá tra Việt Nam mà tập đoàn Sao Mai là đơn vị tiên phong.

Theo kết quả nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng quốc gia, mỡ cá (còn gọi là dầu cá thô) không chứa cholesterol và có nhiều thành phần dinh dưỡng quý giá, tốt cho sức khỏe con người như: các axít béo không no đơn nối đôi MUFA, đa nối đôi PUFA, bao gồm cả axít béo Omega 3, 6, 9, các nguyên tố khoáng vi lượng và Vitamin E. Đặc biệt, trong mỡ cá có chứa EPA, DHA - thành phần vô cùng quan trọng đối với sức khỏe con người. Nếu được sử dụng đúng mục đích như làm thực phẩm và nguyên liệu cho ngành dược sẽ có tác dụng tích cực trong việc chăm sóc sức khỏe con người.

Toàn cảnh Nhà máy tinh luyện dầu cá cao cấp Ranee - Ảnh: Hoàng Xuân

Nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy các bệnh mãn tính không lây như tim mạch, đái tháo đường, hội chứng rối loạn chuyển hóa… gây ra 60% số ca tử vong trên thế giới và sẽ còn tăng trong tương lai. Gánh nặng về bệnh mãn tính hoàn toàn có thể giảm nếu mọi người chú ý tăng cường vận động kết hợp chế độ ăn lành mạnh. Trong đó, sử dụng dầu cá như một nguyên liệu có hoạt tính sinh học được xem là giải pháp dinh dưỡng cần thiết hiện nay.

TS-BS Trương Tuyết Mai, Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho biết một số nghiên cứu đã chứng minh vai trò của dầu cá cao cấp Ranee giúp cải thiện trí nhớ và tăng khả năng tập trung. Dầu cá cũng rất tốt cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ, giúp cải thiện trí thông minh của trẻ…

Việc tinh luyện dầu ăn cao cấp Ranee của tập đoàn Sao Mai được xem là bước ngoặt tạo ra giá trị mới cho cá tra, basa vùng ĐBSCL; đồng thời thể hiện tầm nhìn chiến lược của doanh nghiệp nhằm thoát khỏi bế tắc thị trường xuất khẩu fillet cá tra, basa.