Đề xuất phòng tư pháp tại Hà Nội, TP.HCM, Nghệ An được cấp lý lịch tư pháp

Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ lập đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm phân cấp việc cấp phiếu lý lịch tư pháp.

Bộ này cũng đề nghị Chính phủ cho phép trình Quốc hội bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, cho ý kiến và xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV (dự kiến tháng 5).

T.N

Lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp ngày càng phổ biến

Bộ Tư pháp cho biết, luật Lý lịch tư pháp năm 2009 quy định cơ quan có thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp bao gồm Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia (Bộ Tư pháp) và sở tư pháp cấp tỉnh.

Sau thời gian triển khai, công tác lý lịch tư pháp đang bộc lộ một số khó khăn. Điển hình như nguồn lực, cơ sở vật chất phục vụ công tác lý lịch tư pháp còn hạn chế.

Công tác xây dựng, quản lý, sử dụng và khai thác Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp còn tồn đọng thông tin chưa được xử lý, cập nhật vào cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp. Tình trạng thông tin được cập nhật vào Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp chưa chính xác vẫn xảy ra.

Đặc biệt, Bộ Tư pháp nhìn nhận tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 ngày càng phổ biến. Việc này ảnh hưởng tới quyền được bảo vệ bí mật cá nhân, chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự; ảnh hưởng đến việc tái hòa nhập của người bị kết án, đặc biệt là những người đã được xóa án tích.

Một hạn chế nữa được chỉ ra, đó là tình trạng chậm thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp vẫn còn diễn ra trong thời gian qua.

Bộ Tư pháp cho rằng, để khắc phục những hạn chế đã nêu, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau như tăng cường phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền, ứng dụng công nghệ số...

Trong đó, việc phân cấp thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp cho phòng tư pháp cấp huyện thực hiện là một giải pháp hết sức cần thiết.

Chính sách này sẽ góp phần giảm áp lực trực tiếp cho sở tư pháp trong giải quyết thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp, đồng thời tạo thuận lợi hơn cho người dân khi có thể đến phòng tư pháp cấp huyện thực hiện thủ tục.

T.N

Vì sao Hà Nội, TP.HCM và Nghệ An được chọn thí điểm?

Theo đề xuất của Bộ Tư pháp, việc phân cấp thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp cho phòng tư pháp cấp huyện là nội dung mới, nên cần thực hiện thí điểm tại một số đơn vị cấp huyện của một số tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư.

Ba địa phương được lựa chọn gồm Hà Nội, TP.HCM và Nghệ An. Lý do, đây là các địa phương có số lượng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp lớn nhất cả nước. Thời gian qua, việc tiếp nhận số lượng lớn hồ sơ đã gây tình trạng quá tải, có thời điểm người dân phải xếp hàng từ rất sớm, gây bức xúc trong dư luận.

Thống kê từ Bộ Tư pháp cho biết, hiện nay Hà Nội đang có 30 đơn vị hành chính cấp huyện; TP.HCM có 22 đơn vị, Nghệ An có 21 đơn vị.

Số lượng phòng tư pháp được áp dụng thí điểm là ít nhất 1/3 tổng số phòng tư pháp thuộc UBND cấp huyện trên địa bàn Hà Nội, TP.HCM và Nghệ An. Danh sách phòng tư pháp được áp dụng thí điểm do Chính phủ quy định.

Vẫn theo đề xuất, thời gian thực hiện thí điểm đối với chính sách là 2 năm. Đây là khoảng thời gian đủ để các địa phương chuẩn bị các nguồn lực tổ chức triển khai thực hiện, đồng thời cũng đủ để có lượng thời gian cho công tác sơ kết, tổng kết trước khi đề xuất sửa đổi quy định của luật để áp dụng trên phạm vi cả nước.

Cá nhân, cơ quan, tổ chức có yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp có thể nộp hồ sơ và nhận kết quả tại phòng tư pháp nơi đăng ký thường trú hoặc tạm trú trên địa bàn 3 địa phương nêu trên.