Đến với Lý Sơn

Tượng đài Hoàng Sa - Ảnh: Trần Cao Duyên

Tượng đài Đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc hải là điểm tham quan đầu tiên cuốn hút chúng tôi. Đây là cụm tượng đài mạnh mẽ, khỏe khoắn và hùng tráng từ đường nét đến hình khối. Người cai đội oai phong, một tay chỉ thẳng về hướng biển Đông, một tay chắc nịch đặt lên cột mốc chủ quyền với bốn chữ “Vạn lý Hoàng Sa”. Hai bên cai đội là hai binh phu. Một người dựng đứng ngọn giáo uy nghi như lời thề non nước. Người còn lại nét mặt can trường, vắt tấm lưới trên cánh tay gân guốc.

Trong nhà trưng bày, từng đoàn người lặng nhìn con thuyền buồm mong manh, mấy bó chiếu, những thanh tre… tái hiện cuộc hành trình nhiều khi một đi không trở lại của những binh phu vâng mệnh vua ra trấn thủ Hoàng Sa thuở trước. Bão tố, bệnh tật, đói khát… là những mối nguy thường trực mà họ phải đối mặt. Chết chóc là điều không thể tránh. Chiếu để bó xác. Thanh tre như tấm thẻ bài ghi tên người xấu số. Thi thể họ tan vào muôn trùng. Hồn phách họ vật vờ trên sóng. Biển Hoàng Sa mặn đến hai lần.

Cô bạn người Sài Gòn nói em mê “tính cách” của những cây dừa Lý Sơn: Không chịu thấp lè tè để bảo vệ mình nơi đầu sóng ngọn gió. Ngược lại, cây nào cây nấy vươn cao, can trường, ngạo nghễ, choãi mình ra phía bể như điệp khúc của những chuyến đi xa. “Điệp khúc của những chuyến đi xa?”. Hay! Và bi tráng! Có phải em muốn nói đến những chuyến đi của Hải đội Hoàng Sa mà phần vĩ thanh của nó trầm buồn như hồi tù và những chiều ven đảo: Hoàng Sa trời nước mênh mông/ Người đi thì có mà không thấy về. Đây là một thực tế cay nghiệt. Thực tế đó hun đúc thành di nguyện thiêng liêng và đau đáu của tiền nhân: Hãy giữ lấy Hoàng Sa khi những con sóng đen đang ngày đêm chờn vờn trên thềm lục địa.

Chiều. Nhóm chúng tôi cùng hàng chục nhóm khác đổ về những danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Lý Sơn. Đó là những thắng cảnh được kiến tạo từ hoạt động “khai sơn phá thạch” của năm ngọn núi lửa cách đây vài thế kỷ. Chùa Hang thâm u, trầm mặc và ẩm ướt bởi những giọt nước trên trần thạch nhũ thỉnh thoảng nhỏ xuống. Chùa Đục thanh thoát, cao chót vót ngỡ chạm tới mây ngàn. Hang Câu chiều gần tàn, lòng người dịu lại trước biển trời lồng lộng. Thạch Cổng Tò Vò ríu ran những cặp đôi dìu nhau qua vòm cổng lô xô đá nhọn. “Tương truyền” rằng cặp nào dắt nhau đi trên vòm cổng gập ghềnh mà không buông nhau ra, cặp đó sẽ bách niên giai lão. Tôi thấy vui vui khi cặp nào cũng tay nắm tay, lần từng bước để “về đích” dù có những giây chới với đến thót tim.

Trời có chút mưa. Nhớ câu hát ru của người mẹ Lý Sơn: Mưa từ trong Quảng mưa ra/ Mưa qua Đảo bé đôi ta lạnh lùng. Cô bạn Sài Gòn nói Lý Sơn hồn nhiên vậy mà ca dao chưa vui. Chúng tôi bật “facebook” miệng tại chỗ. Đủ loại “còm”: Lý Sơn đang thiếu nước ngọt nên lá hành chưa xanh hết độ. Nhà máy xử lý rác thải đang hoạt động cầm chừng. Cả hòn đảo đang ngổn ngang gò đống xe cộ, sắt thép, cát đá thấy… mệt quá. Dự án gì thì cũng phải nhanh lên để còn dọn dẹp cho đẹp mà đón khách. Du lịch đang “đánh bóng” Lý Sơn khiến nét hoang sơ của đảo đang bị bào mòn. Xây gì thì xây nhưng hồn cốt Lý Sơn phải giữ.

Giờ tạm biệt, nhóm chúng tôi thuê xe máy lượn một vòng quanh “chiến hạm nổi” Lý Sơn. Rải rác đó đây những ngôi mộ gió, phần “trống không còn lại” của những binh phu Hoàng Sa mãi mãi không về. Mộ thì gió nhưng nỗi nhớ không hề gió, cứ mãi sắt se trong lòng người dân đảo và lắng lại trong lòng khách phương xa.