Diễn biến phức tạp tại vùng Vịnh

Hãng thông tấn Fars hôm qua dẫn lời lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei cáo buộc Anh, Đức, Pháp không thực thi cam kết đưa nước này quay lại thị trường thương mại thế giới, đặc biệt trong bối cảnh hoạt động xuất khẩu dầu của Iran vẫn bị Mỹ cấm vận. Đây là một trong những điều khoản quan trọng trong thỏa thuận hạt nhân do Iran ký năm 2015 với nhóm P5+1 (5 thành viên thường trực HĐBA LHQ và Đức). “Châu Âu cam kết 11 điều nhưng chưa thực hiện được điều khoản nào, trong khi chúng tôi luôn giữ vững lời hứa của mình và hơn thế nữa”, lãnh tụ tối cao Khamenei chỉ trích. “Chúng tôi bắt đầu rút lại việc thực thi các cam kết và xu hướng này sẽ còn tiếp diễn”, nhà lãnh đạo nhấn mạnh.

tin liên quan

Tổng thống Trump nói không tính chuyện thay đổi chế độ ở Iran

Các thanh sát viên LHQ hồi tuần trước xác nhận Iran hiện đang làm giàu hạt nhân ở mức 4,5%, vượt quá mức 3,67% quy định trong thỏa thuận. Hồi năm 2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt cấm vận lên Iran với mục tiêu đàm phán một thỏa thuận mới.

Trong khi đó, cũng hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo bất ngờ tuyên bố “lần đầu tiên” Iran bắn tín hiệu muốn đàm phán nhưng không nêu rõ chi tiết. Đáp lại, Tổng thống Trump nói: “Để xem chuyện gì sẽ diễn ra, nhưng chúng ta đã có nhiều tiến triển”. Reuters dẫn lời chủ nhân Nhà Trắng cũng tiếp tục khẳng định Washington “không theo đuổi ý định thay đổi chế độ” tại Iran. Theo giới quan sát, có vẻ như Ngoại trưởng Pompeo rút ra kết luận nói trên sau khi xem người đồng cấp Iran Javad Zarif trả lời phỏng vấn trên Đài NBC rằng trước khi muốn thảo luận về chương trình tên lửa đạn đạo của nước này, “Mỹ hãy ngưng các thương vụ bán vũ khí cho các đồng minh và đối tác ở Trung Đông, bao gồm tên lửa”.

Bên cạnh rút lại các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, Tehran nhiều lần cảnh báo sẽ phong tỏa eo biển Hormuz, nằm trên tuyến hàng hải huyết mạch của ngành dầu khí thế giới. Tình hình càng trở nên căng thẳng sau khi lực lượng Anh hồi đầu tháng bắt giữ tàu Grace 1 của Iran với cáo buộc vận chuyển dầu đến Syria, vi phạm lệnh cấm vận của EU. Lãnh tụ tối cao Khamenei sẽ “đáp trả mạnh mẽ” hành động “hải tặc” của London. Chính vì thế, phương Tây đang báo động về vụ tàu dầu mang cờ Panama “bị Iran bắt giữ”. Theo AP, con tàu xuất phát từ UAE hồi tuần trước và di chuyển qua eo biển Hormuz trước khi chệch khỏi hành trình và tiến về phía Iran rồi mất tín hiệu từ ngày 13.7. Đến hôm qua, Bộ Ngoại giao Iran thông báo con tàu “gặp vấn đề do lỗi kỹ thuật tại vịnh Ba Tư” nên được lực lượng Iran “lai dắt về vùng biển nước này để hỗ trợ sửa chữa”. Tuy nhiên, phía UAE tuyên bố con tàu không hề phát tín hiệu cầu cứu.

Trong bối cảnh tình hình đang nóng bỏng, Anh thông báo sẽ triển khai tàu hộ vệ HMS Kent đến vùng Vịnh để hoạt động cùng tàu hộ vệ HMS Montrose và khu trục hạm HMS Duncan. Tuy nhiên, London tuyên bố động thái mới “chỉ nhằm bảo vệ tự do hàng hải” và không phải để đối phó lời đe dọa trả đũa từ Iran.

Eo biển Hormuz - điểm nóng xung đột tại Trung Đông