Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên
GIA HÂN
"Việt Nam được đánh giá là có tiềm năng để phát triển điện gió, điện mặt trời. Nhưng nghịch lý là nơi có tiềm năng về nắng và gió lại là nơi có phụ tải thấp, muốn sử dụng nguồn điện tiềm năng này phải đầu tư khá lớn cho hệ thống truyền tải điện hoặc lưu trữ điện.
Muốn phát huy hiệu quả năng lượng tái tạo phải có một số nguồn điện nền ổn định, phát liên tục 24/24 để bù đắp cho những khi không có cái nắng, cái gió thì phải có cái đó để chen vào", ông Diên ví von.
Cụ thể, theo lãnh đạo Bộ Công thương, tại Việt Nam, điện than, dầu khí, sinh khối được xem là điện nền, riêng các nước có thêm điện hạt nhân. Dù đắt hơn, phát thải lớn hơn nhưng trong bối cảnh chưa có các nguồn thay thế thì điện than, dầu, khí vẫn phải được duy trì, huy động để đảm bảo an toàn hệ thống điện.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Điện tái tạo "không có cái nắng, cái gió thì phải có cái đó chen vào"
Ông Diên cho biết, giá than, điện, khí do thế giới ấn định. Mấy năm qua do đứt gãy nguồn cung, khiến giá thành điện dầu, khí cao hơn các nguồn khác, chưa tính phí truyền tải.
Về điện gió, điện mặt trời dù không mất tiền mua, nhưng giá thành phụ thuộc công nghệ và thiết bị. Theo tính toán của thế giới, công nghệ liên tục phát triển nên giá thành thiết bị giảm 6 - 8% hàng năm. Về lâu dài đây là nguồn rẻ nhất nếu chưa tính phí truyền tải.
Về giá năng lượng tái tạo, ông Diên cho biết, Bộ Công thương xây dựng dựa trên cơ sở các luật hiện hành và từ hợp đồng với 102 nhà máy điện mặt trời và 109 nhà máy điện gió đã ký với Bộ Công thương. Quá trình tính toán thẩm định có so sánh với cơ quan năng lượng quốc tế, lấy ý kiến Bộ tài chính, chuyên gia hội đồng tư vấn…
"Có thể khẳng định cơ chế giá cho các dự án năng lượng chuyển tiếp phù hợp thực tiễn thế và trong nước", ông Diên nói.
Đáng chú ý, về việc xử lý các dự án điện mặt trời không đủ điều kiện áp giá FIT, Bộ trưởng Công thương thừa nhận "không thể phủ nhận lãng phí nếu hàng chục dự án điện mặt trời, điện gió được đầu tư nhưng không được sử dụng". Song theo ông Diên, để không lãng phí nhưng cũng không hợp thức hóa cái sai, vi phạm pháp luật hiện hành, rất cần có ý kiến các cấp thẩm quyền, sự chấp nhận, nỗ lực của các chủ đầu tư và vào cuộc của chính quyền".
"Các dự án năng lượng tái tạo này chủ đầu tư chạy đua với thời gian để hưởng giá FIT, nên bỏ qua, thậm chí vi phạm các quy định pháp luật chuyên ngành. Chính sách giá FIT hết thời hiệu đã được thể hiện trong quyết định của Thủ tướng chứ không phải dừng đột ngột", ông Diên nói.
Thủ tướng Phạm Minh Chính lắng nghe các ý kiến tại phiên thảo luận chiều 1.6
GIA HÂN
Với 85 dự án năng lượng tái tạo đã ký hợp đồng với EVN nhưng không đủ để hưởng giá FIT có tổng công suất hơn 4.600 MW, ông Diên cho hay Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công thương ra Thông tư 15 ban hành khung giá áp cho các dự án năng lượng chuyển tiếp. Bộ Công thương đã chỉ đạo EVN thống nhát giá điện để đưa vào vận hành.
Song tới cuối tháng 3 chỉ có 1 nhà đầu tư đến nộp hồ sơ, sau đó có thêm 58 nhà máy. Hiện vẫn còn 36 nhà máy chưa gửi hồ sơ, lý do không muốn đàm phán EVN vì giá ban hành thấp.
"Bộ Công thương đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm cho chủ trương tháo gỡ, xử lý dứt điểm, tránh lãng phí nguồn lực cũng như các tổ chức thực thi không bị xem là vi phạm pháp luật", ông Diên nói.
Đặc biệt, liên quan đến việc nhập khẩu điện, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, nhâp khẩu điện là chiến lược dài hạn, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Từ năm 2020 đã nhập khẩu than, dầu để phát điện và sắp tới là nhập khẩu khí. Việt Nam cũng đã nhập khẩu điện từ Trung Quốc, Lào.
"Việc nhập khẩu điện từ Lào không chỉ là kinh tế mà còn tăng cường quan hệ toàn diện Việt Nam - Lào, đảm bảo mối quan hệ ngoại giao, an ninh quốc phòng", ông Diên nói và lý giải tỷ lệ nhập khẩu điện rất nhỏ, chỉ mới 572 MW, bằng 0,73% công suất toàn hệ thống...
Góp ý thảo luận chiều 1.6, đại biểu Nguyễn Văn Hiển, Viện trưởng Viện Lập pháp đề cập tới lãng phí trong chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo. Theo ông Hiển, sự thay đổi đột ngột về chính sách đầu tư năng lượng tái tạo khiến các nhà đầu tư gặp khó khăn, nguy cơ phá sản.
Ông Hiển cho rằng, số dự án không kịp vận hành thương mại để hưởng giá ưu đãi (giá FIT trong 20 năm), phải đàm phán với EVN theo khung giá phát điện của Bộ Công thương đưa ra đầu năm nay, với giá thấp hơn 21 - 29% so với giá FIT.
Hệ quả là một lượng lớn sản lượng điện gió, điện mặt trời không được đưa vào sử dụng, gây lãng phí và đẩy nhà đầu tư điện tái tạo vào cảnh khó khăn, nguy cơ phá sản. Về lâu dài, việc này có thể ảnh hưởng tới môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút đầu tư vào năng lượng tái tạo.
"Từ thời điểm trễ hẹn giá FIT đến thời điểm hiện nay có trên 4.600 MW từ các dự án trên không được khai thác, đưa vào sử dụng. Trong khi chúng ta đang thiếu điện và phải mua của nước ngoài", ông nói.
Viện trưởng Viện Lập pháp đề nghị, Chính phủ, Bộ Công thương cần xem xét, điều chỉnh chính sách và "phải có phương án giảm sốc, lộ trình hợp lý, tránh việc thay đổi chính sách một cách quá đột ngột, khiến các nhà đầu tư không thể dự báo và có chiến lược kinh doanh phù hợp".
Nhà chức trách cần sớm có giải pháp tháo gỡ khó khăn, phát triển bền vững ngành năng lượng tái tạo. Trong đó, cần bảo đảm cơ chế giá mua điện phù hợp, hài hòa giữa bên mua điện, các nhà đầu tư và người sử dụng.
Tương tự, ông Đào Hồng Vận, Ủy viên Ban thường vụ tỉnh ủy Hưng Yên nhận xét, khó khăn, chậm trễ trong triển khai, đầu tư các dự án, trong đó có dự án năng lượng tái tạo đã "ít nhiều làm giảm niềm tin cho nhà đầu tư trong, ngoài nước và thiệt hại cho người dân, doanh nghiệp".
Bình luận (0)