Dinh dưỡng ở trẻ không chỉ dựa vào cân nặng

Tuy nhiên, theo các bác sĩ, hiện nay khá nhiều mẹ vẫn hiểu nhầm rằng chỉ khi trẻ gầy còm, nhẹ cân, vóc dáng ốm yếu, xanh xao mới gọi là thiếu dinh dưỡng.

Trên thực tế, việc thiếu dinh dưỡng ở trẻ nhỏ có thể chia làm các mức độ khác nhau như nhẹ, vừa, nặng. Các thể suy dinh dưỡng cũng rất đa dạng, bao gồm: suy dinh dưỡng thể nhẹ cân (nhẹ cân hơn so với độ tuổi), gầy còm (nhẹ cân so với chiều cao), thấp còi (chiều cao thấp hơn so với độ tuổi) và thiếu hụt vi chất.

Trong đó, tình trạng trẻ thấp hơn so với chiều cao chuẩn của độ tuổi cũng chính là một dạng thiếu dinh dưỡng mẹ cần chú ý, vì hiện nay cứ 4 trẻ dưới 5 tuổi ở Việt Nam thì có 1 trẻ thấp còi. Chiều cao dưới chuẩn gây nên nhiều ảnh hưởng cho sự phát triển toàn diện của trẻ, không chỉ trong giai đoạn đầu đời mà còn mãi về sau.

Chiều cao, cân nặng, sức đề kháng là 3 yếu tố quan trọng để mẹ đánh giá bé có đang phát triển toàn diện hay không. Theo báo cáo từ Hướng dẫn can thiệp phòng chống suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi thuộc chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2010 (kèm theo quyết định số 3800/QĐ-BYT ngày 21.8.2017) tỷ lệ trẻ Việt Nam dưới 5 tuổi có chiều cao dưới chuẩn vẫn đang khá cao, lên đến 23,8%, nghĩa là cứ khoảng 4 trẻ sẽ có 1 trẻ suy dinh dưỡng thấp còi cần được chú ý đặc biệt để bắt kịp đà tăng trưởng.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Trong đó, nguyên nhân quan trọng bậc nhất chính là trong 5 năm đầu đời, nhiều trẻ em Việt Nam vẫn chưa được bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết giúp phát triển tối ưu chiều cao. Mẹ cần biết rằng trong 5 năm đầu đời, trẻ đã có thể đạt đến 60% chiều cao của người trưởng thành. Nếu bỏ lỡ giai đoạn vàng để phát triển tối ưu chiều cao này, trẻ sẽ chịu nhiều thiệt thòi khi đến tuổi trưởng thành với chiều cao dưới chuẩn.

Có một điều quan trọng mẹ cần biết, đó là chiều cao không hoàn toàn phụ thuộc vào gen di truyền mà còn phụ thuộc nhiều yếu tố như dinh dưỡng, môi trường, tâm lý, vận động.

Giáo sư Robert Murray, Khoa Tiêu hóa và Dinh dưỡng Nhi khoa, Trường đại học Ohio, Hoa Kỳ khẳng định: “Gen di truyền quyết định quá trình tạo xương, nhưng các yếu tố môi trường, đặc biệt là dinh dưỡng mới đóng vai trò quan trọng giúp trẻ nhỏ đạt hết tiềm năng chiều cao, bất kể những khác biệt về văn hóa hay địa lý”. Ông còn cho biết: “Việc giải quyết tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng cũng như suy dinh dưỡng cho trẻ từ sớm là điều vô cùng cần thiết, bởi điều này giúp tái khởi động tăng trưởng sụn để trẻ có thể đạt tiềm năng phát triển chiều cao tối ưu”.

Theo các nghiên cứu mới nhất trên thế giới, có một số dưỡng chất đặc biệt hỗ trợ tích cực cho quá trình này là Arginin và vitamin K2. Tiến sĩ Yen Ling Low, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Dinh dưỡng Abbott - châu Á Thái Bình Dương cho biết: “Arginin là một a xít amin quan trọng với sự phát triển chiều cao của trẻ. A xít amin này thúc đẩy sự phân chia tế bào của đĩa tăng trưởng ở đầu xương, giúp xương phát triển dài hơn. Nghiên cứu đã chỉ ra trẻ thấp còi có lượng Arginin trong máu thấp hơn hẳn so với trẻ phát triển bình thường. Thiếu Arginin trong cơ thể cũng khiến trẻ chậm phát triển hơn”.

Về vai trò của vitamin K2, tiến sĩ Yen Ling Low cũng nhấn mạnh: “Vitamin K2 tự nhiên là một dưỡng chất quan trọng giúp vận chuyển can xi vào mô xương và giúp xương chắc khỏe. Vitamin K2 là một dạng đặc biệt của vitamin K, có hiệu quả cao hơn so với vitamin K1 thường thấy ở các công thức dinh dưỡng khác”.