Quảng Ninh loay hoay bảo tồn giống lợn quý

Thời gian này, các doanh nghiệp và người chăn nuôi lợn Móng Cái như ngồi trên đống lửa khi dịch tả lợn châu Phi vẫn lây lan nhanh. Đáng chú ý, dịch có thể khiến người nuôi mất trắng hàng tỉ đồng và làm xoá sổ giống lợn quý này.

Suốt 3 tháng nay, trang trại của Công ty TNHH MTV Phát triển nông, lâm, ngư Quảng Ninh (xã Hải Đông, thành phố Móng Cái, Quảng Ninh) canh phòng nghiêm ngặt như thể đơn vị quân đội. Doanh nghiệp này huy động 5 người thay phiên nhau làm nhiệm vụ canh gác 24/7 và kiểm tra người lạ đến gần khu vực chăn nuôi lợn để phòng dịch.

Bà Lê Thuỳ Dung, Giám đốc Công ty TNHH MTV Phát triển nông, lâm ngư Quảng Ninh, cho biết công ty đang nuôi hơn 2.000 con lợn Móng Cái, trong đó có 200 con thuần chủng. "Ngày nào tôi cũng phải theo dõi sức khoẻ của đàn lợn, nếu chỉ một con nhiễm dịch là cả trang trại phải tiêu huỷ, ước tính thiệt hại khoảng 2 tỉ đồng. Doanh nghiệp đang triển khai nhiều biện pháp tại chỗ nhưng cấp bách nhất vào lúc này là cấm người lạ đến gần và không sử dụng nguồn thức ăn trôi nổi bên ngoài", bà Dung nói.

Tương tự, gia đình ông Phạm Văn Chiến (phường Hải Hoà, thành phố Móng Cái) tuy quy mô chăn nuôi nhỏ hơn với gần 500 con lợn (trong đó có 50 con lợn Móng Cái thuần chủng), nhưng cũng đứng ngồi không yên trước tình hình dịch bệnh. "Mấy tháng nay, gia đình tôi hạn chế cho người lạ đến trang trại. Từ khi có dịch, chúng tôi phải gom góp thức ăn cho lợn ở gần nhà và kiểm nghiệm kỹ hơn. Nếu dịch đến là cơ nghiệp khoảng 1 tỉ đồng sẽ mất trắng, chưa kể chi phí trả lương cho 10 người làm thuê", ông Chiến nói.

Theo Sở NN-PTNT Quảng Ninh, tình hình dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh này vẫn đang diễn biến phức tạp, đặc biệt là tại thành phố vùng biên Móng Cái, nơi giáp ranh với Trung Quốc, nguy cơ dịch bùng phát mạnh làm xoá sổ đàn lợn Móng Cái là rất cao. Chỉ tính từ đầu tháng 3 đến nay, dịch tả lợn châu Phi đã khiến 125 hộ gia đình của 11 xã, phường phải tiêu hủy hơn 1.000 con, với tổng trọng lượng trên 50 tấn.

Theo Chi cục Chăn nuôi và thú y tỉnh Quảng Ninh, số lợn nái và đực giống Móng Cái thuần chủng có thể làm nền để lai với lợn ngoại khoảng 1.700 con. Giống lợn này chủ yếu được nuôi tập trung ở 5 doanh nghiệp trên địa bàn.

Trước nguy cơ tuyệt chủng giống lợn quý, đầu tháng 6, UBND tỉnh Quảng Ninh đã lên các phương án để bảo tồn. Trong đó có tính chuyện đưa gần 1.700 con lợn Móng Cái thuần chủng ra các đảo Hòn Gạc (thành phố Cẩm Phả) và Thẻ Vàng (huyện Vân Đồn, Quảng Ninh), cách bờ chừng 20 km, để bảo tồn. Tuy nhiên, phương án này dù nhận được sự ủng hộ của người chăn nuôi nhưng các cơ quan chức năng lại cho rằng rất tốn kém về kinh phí và chưa dám chắc hiệu quả.

Ông Vũ Văn Kinh, Chủ tịch UBND thành phố Móng Cái, cho biết: "Theo tính toán, để xây dựng các khu nuôi tập trung, thuê nhân lực chăm sóc trên đảo là khoảng 10 tỉ đồng. Kinh phí như vậy là quá cao, trong khi chưa ai dám chắc lợn lên đảo sẽ an toàn, bởi ngay cả huyện đảo Cô Tô cũng công bố dịch rồi".

Theo Chi cục Chăn nuôi và thú y tỉnh Quảng Ninh, ngoài phương án đưa lợn ra đảo, đơn vị này nghiêng về việc bảo tồn giống bằng việc lưu trữ tinh và phôi để tái tạo sau khi hết dịch. Ông Trần Xuân Đông, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và thú y tỉnh Quảng Ninh, cho biết địa phương đang gặp khó khăn về cơ sở, trang thiết bị phục vụ cho việc lưu trữ tinh trùng và phôi. Chính vì vậy, đơn vị đã mời Viện Chăn nuôi trợ giúp triển khai phương án này.

Cụ thể, tỉnh Quảng Ninh dự kiến sẽ lưu trữ dạng đông lạnh 600 liều tinh, 1.020 phôi giống lợn Móng Cái. Sau khi hết dịch, có thể cho 1.434 con lợn sinh ra từ phương pháp thụ tinh nhân tạo. "Theo kế hoạch của chúng tôi thì tỉnh sẽ trích ngân sách khoảng 8 tỉ đồng để triển khai việc lưu trữ tinh trùng, phôi lợn Móng Cái. Trong đó, chủ đầu tư là Sở NN-PTNT sẽ phối hợp với Viện chăn nuôi để tham gia việc giữ giống lợn", ông Đông nói.

Một lãnh đạo Sở NN-PTNT Quảng Ninh cho biết, hiện ngoài các biện pháp phòng dịch tại chỗ thì phương án cụ thể cho việc bảo tồn giống lợn Móng Cái vẫn chưa có quyết định cuối cùng. Dự kiến vào cuối tháng 6 các cơ quan chức năng sẽ họp bàn để chốt phương án cụ thể và triển khai từ tháng 7 tới.

Lợn Móng Cái là giống nội thuần chủng có xuất xứ từ tỉnh Quảng Ninh, thích nghi với nhiều điều kiện thời tiết, khả năng tăng trưởng, sinh sản và nuôi con rất tốt. Chính vì vậy, giống lợn này được phát triển rộng rãi tại nhiều tỉnh, thành và trở thành giống lợn nội được ưa chuộng nhất hiện nay.