Đừng sợ phức tạp mà không thực hiện nhiều bộ SGK

Sáng 15.9, GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới, đã chia sẻ về đổi mới của chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và trả lời nhiều câu hỏi liên quan đến việc nên vận hành nhiều bộ sách giáo khoa (SGK) như thế nào.

Phóng viên Thanh Niên đề nghị ông Nguyễn Minh Thuyết bình luận về việc tại cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) mới đây, các ý kiến của ủy viên Thường vụ QH vẫn cho rằng cần xem xét lại việc cho phép thực hiện nhiều bộ SGK trong khi chính nghị quyết của QH đã cho phép điều này.

tin liên quan

Nhiều bộ sách giáo khoa là đòi hỏi từ thực tiễn

GS Nguyễn Minh Thuyết nói: “Đầu tiên là tôi rất ngạc nhiên, tại sao Nghị quyết 88 của QH đã ban hành rồi mà còn có ý kiến phân vân như vậy. Tôi nghĩ là về mặt thẩm quyền QH cũng có thể sửa lại Nghị quyết 88 nếu thấy cần thiết. Nhưng quy trình để ban hành một nghị quyết mới là lâu lắm. Nếu định như vậy chắc cũng phải bàn bạc nội bộ đã. Cho nên tôi xin nói điều thứ nhất là tôi thấy ngạc nhiên.

Điều thứ hai, tôi chỉ có thể bình luận là tất cả mọi người trong xã hội ta, từ người lãnh đạo cao nhất tới người dân bình thường đều phải tuân thủ pháp luật, nói và làm đúng pháp luật. Nghị quyết 88 của QH là ngang với luật, đã ban hành rồi. Tất nhiên, không ai bảo là các vị đại biểu QH không thể ra nghị quyết mới, nhưng tôi nghĩ chuyện đó phải trao đổi với Bộ GD-ĐT trước, còn nói thế này nói thật cũng làm cho nhiều anh em trong ngành giáo dục hoang mang”.

Theo GS Thuyết, nếu chắc chắn định sửa nghị quyết thì một là phải làm đúng quy trình xây dựng nghị quyết mới; hai là phải tính đến xu thế của thế giới. “Giờ mình đổi mới mà thế giới người ta một chương trình nhiều SGK, mình nhất định giữ cái cũ một chương trình một SGK thì không ổn”. Nghị quyết 88 đưa ra một chương trình nhiều SGK là tạo điều kiện cho việc huy động trí lực của xã hội. “Nhiều người giỏi lắm, nhưng có thể người ta không tham gia làm một bộ SGK đó mà làm bộ khác, như thế mình mới huy động được nguồn lực của xã hội để phát triển giáo dục. Và các nhóm tác giả mới cạnh tranh nhau được về mặt chất lượng, người học được lợi”, GS Thuyết khẳng định.

GS Thuyết cho biết thêm, ở Mỹ thậm chí có giáo viên dạy sách do mình tự soạn. Tức là giáo viên có quyền viết sách, SGK chỉ là một tài liệu tham khảo.

Từ thực tế vai trò của SGK ở nước ngoài như vậy, GS Thuyết cho rằng: “Ở nước ta thì cứ ở trên sợ dưới làm không đúng, dưới thì sợ dưới nữa làm không đúng. Nên nhiều khi mình làm cái điều cầm tay chỉ việc, hạn chế sự sáng tạo của nhau. Tôi cho rằng trong xu thế đổi mới như vậy mà mình đổi mới căn bản toàn diện, nghị quyết ra rồi, thì mình sẽ phải làm. Tất nhiên có nhiều bộ SGK sẽ có những vấn đề phức tạp nhưng không phải vì sợ những cái phức tạp đó mà không làm”.

Nhiều câu hỏi đặt ra với GS Nguyễn Minh Thuyết bày tỏ sự lo lắng về việc liệu có thể cạnh tranh lành mạnh khi có nhiều bộ SGK trong khi Bộ và các sở GD-ĐT cũng tham gia viết SGK…, rồi các nhóm tác giả lại có động thái công kích, “nói xấu” nhau bằng nhiều hình thức…

GS Nguyễn Minh Thuyết chia sẻ băn khoăn này và cho biết: “Khi chúng ta nói một chương trình nhiều SGK thì sẽ có nhiều nhóm tác giả viết, sẽ có nhiều nhà xuất bản, và rõ ràng mong muốn của chúng ta là các nhóm tác giả cạnh tranh nhau có chất lượng, chứ không phải cạnh tranh bằng cách nói xấu nhau”, nhưng ông cũng phải thừa nhận: “Làm sao tránh được! Cả các trí thức lớn, đại gia còn đi nói xấu nhau thế thì làm sao mà bảo người khác không nói xấu nhau được”.

Mặc dù vậy, GS Thuyết cũng cho rằng, không phải lần đổi mới sắp tới chúng ta mới làm quen với việc có nhiều SGK mà VN đã thực hiện điều này từ thời trước. Khoảng thời gian trước năm 1956 khi giải phóng thủ đô thì có rất nhiều SGK. Cụ Nguyễn Lân từng viết SGK và ghi tác giả Nguyễn Lân, vẫn được xuất bản, được dùng rộng rãi trong các trường phổ thông... Từ khoảng năm 1970 mới không còn SGK tư nhân nữa nhưng vẫn có nhiều SGK. Còn ở miền Nam thì từ trước cho đến năm 1975 dùng nhiều bộ SGK và cũng chẳng có vấn đề gì. “Tôi nghĩ là phải tạo ra được không khí lành mạnh”, GS Thuyết nói.

Tuy nhiên, trong thời gian tới, theo ông Thuyết để có được “không khí lành mạnh” như vậy thì phải có quy định về pháp luật. Nghị quyết 88 phê cơ sở giáo dục phổ thông được quyền lựa chọn SGK dựa trên ý kiến giáo viên, phụ huynh và học sinh. Thực hiện đúng nghị quyết của QH, việc này là của nhà trường, không phải việc của sở, của UBND, và khi chọn dựa trên ý kiến của tổ chuyên môn chứ không phải là hiệu trưởng. “Nếu thực hiện đúng như thế là tốt. Và chúng tôi mong báo chí giúp cho QH, giúp cho Chính phủ, giúp cho Bộ GD-ĐT giám sát việc này”, ông Thuyết đề nghị.