Năm 2002, giáo sư Nguyễn Quốc Trị bắt đầu đi Thư viện Quốc hội Mỹ (Library of Congress) tìm tài liệu về quan Phụ chánh Nguyễn Văn Tường. Đến tháng 7.2013, bộ sách Nguyễn Văn Tường và cuộc chiến chống đô hộ Pháp của nhà Nguyễn được in lần đầu ở Mỹ, sau đó được tái bản vào năm 2016; ấn phẩm của Khai Tâm và NXB Tổng hợp TP.HCM mới đây là lần in thứ 3, lần đầu tiên xuất bản ở Việt Nam. Cuốn sách vừa nhận giải thưởng Sách hay lần thứ 10 ở hạng mục Sách phát hiện mới.
Dù tuổi cao, sức yếu nhưng giáo sư Nguyễn Quốc Trị đã dày công sưu tra tài liệu từ rất nhiều nguồn khác nhau, ở các địa điểm khác nhau kiến độc giả nể phục về sức làm việc phi thường cùng khả năng tổng hợp tài liệu của ông. Ảnh: Tư liệu |
Dù tuổi cao, sức yếu nhưng giáo sư Nguyễn Quốc Trị (sinh năm 1929) đã dày công sưu tra tài liệu từ rất nhiều nguồn khác nhau, ở các địa điểm khác nhau, thực sự khiến chúng ta nể phục về sức làm việc phi thường cùng khả năng tổng hợp tài liệu của ông.
Công việc của tác giả, qua bộ sách Nguyễn Văn Tường và cuộc chiến chống đô hộ Pháp của nhà Nguyễn, là nhằm "minh oan" cho ông cố của mình - Phụ chánh Nguyễn Văn Tường và cả giai đoạn lịch sử của triều Nguyễn.
Sử phổ thông đã mô tả Nguyễn Văn Tường là một người có tài trí, nhưng tham lam, tàn nhẫn, gian trá và là một ông quan theo Pháp phản vua hại nước… Quan điểm này có từ thời Pháp thuộc và còn kéo dài đến ngày nay.
Tác giả - giáo sư Nguyễn Quốc Trị cho rằng, muốn hiểu rõ hành trạng của một nhân vật lịch sử như Phụ chánh Nguyễn Văn Tường, cũng như các vua quan nhà Nguyễn cùng thời với ông, thì cần gọt bỏ những gì đã ăn sâu vào tiềm thức của ba, bốn thế hệ người Việt về lịch sử trong giai đoạn đó và bắt đầu nghiên cứu lại tất cả, dựa phần lớn vào những tư liệu gốc, như các dụ, sắc, chỉ, tấu sớ, biểu của vua quan, thư từ, sắc lệnh, nghị định của các viên chức Pháp cùng các tài liệu đầu tay viết dựa theo các tài liệu gốc đó, như các bộ chính sử của nhà Nguyễn: Thực lục, Liệt truyện…
Phan Thanh Giản cũng là nhân vật được đề cập trong cuốn sách của giáo sư Nguyễn Quốc Trị Ảnh: Tư liệu |
Áp dụng phương pháp khảo cứu đó, bộ sách này tìm hiểu những gì Phụ chánh Nguyễn Văn Tường đã làm trong suốt cuộc đời hoạn lộ của mình, nhất là việc phò vua lãnh đạo công cuộc chống Pháp xâm lăng, đồng thời bao trùm luôn nhiều chuyện khác liên quan đến giai đoạn lịch sử của triều Nguyễn.
Có thể thấy, tác giả - giáo sư Nguyễn Quốc Trị đã dày công tìm ra được nhiều sử liệu mới có giá trị, cung cấp thêm những góc nhìn mới, kiến giải mới về một triều đại kéo dài cả trăm năm trong lịch sử Viêt Nam. Ngoài ra, ở cuối quyển hai có in kèm hơn 200 trang phụ bản (bản chụp thư mật, phúc trình, bản chữ Pháp và bản chữ Hán của Hiệp ước Giáp Tuất) rất có giá trị nghiên cứu.
Phụ chánh Nguyễn Văn Tường với cuộc đời đầy chìm nổi Ảnh: Tư liệu |
Nói về cuốn Nguyễn Văn Tường và cuộc chiến chống đô hộ Pháp của nhà Nguyễn, nhà nghiên cứu Cao Huy Thuần - nguyên giáo sư Đại học Picardie (Pháp), nhận xét: “Để soi sáng vấn đề trong cuộc đời chính trị của Nguyễn Văn Tường, tác giả Nguyễn Quốc Trị phải soi sáng cả một triều đại, cả một giai đoạn lịch sử và làm việc này một cách chi li, thấu đáo”.
Và bộ sách lịch sử đồ sộ 1.930 trang này đã được Khai Tâm và NXB Tổng hợp TP.HCM mạnh dạn ấn hành để độc giả có thể nhìn nhận lại những “nghi án” trong lịch sử về quan Phụ chánh Nguyễn Văn Tường cũng như tìm hiểu một giai đoạn lịch sử quan trọng của nước nhà.
Bình luận (0)