'Gồng' trả lãi vay mua nhà, ô tô

Lãi vay 17%/năm

Chị Kim Thanh (ngụ Q.10, TP.HCM) cho biết vừa lên Ngân hàng (NH) liên doanh Việt - Nga (VRB) yêu cầu cung cấp thông tin về cách tính lãi vay. Chị Kim Thanh nhận được tin nhắn từ NH thông báo số tiền cần thanh toán nợ vay vào đầu tháng 6 lên hơn 24 triệu đồng, chưa kể tiền gốc cố định hơn 20,5 triệu đồng.

NGỌC THẠCH

Năm 2017, chị Kim Thanh vay VRB số tiền 3,7 tỉ đồng để mua nhà. Lãi suất cho vay trong 3 tháng đầu tiên là 7,15%/năm, đến 6 tháng tiếp theo là 8,5%/năm. Sau đó, lãi suất vay sẽ bằng lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng cộng với biên độ 3,4%, cố định 3 tháng sẽ tính lãi suất một lần. Theo giải thích của nhân viên NH này, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng vào thời điểm 31.3 của NH là 9,7%/năm, cộng với biên độ 3,4% nên lãi vay mà chị Kim Thanh đang trả là 13,1%/năm.

Chị Kim Thanh cho biết thời điểm đó không để ý lãi suất huy động của NH. Nay nhìn lại thấy nhà băng này huy động kỳ hạn 12 tháng còn 8,4%/năm, nên có yêu cầu NH điều chỉnh giảm lãi cho tháng 6 về 11,8%/năm. Thế nhưng, nhân viên nhà băng giải thích lãi suất vay 13,1%/năm duy trì trong 3 tháng, nên phải chờ đến đầu tháng 7 mới có thể điều chỉnh giảm theo lãi suất huy động mới.

"Hơn 5 năm qua, tôi chưa bao giờ trả lãi chậm một ngày. Thế nhưng, chưa bao giờ thấy NH tính gì có lợi cho khách cả. So với lãi vay ban đầu, hiện lãi suất tăng cao gấp đôi. Tiền gốc trả được 35% nhưng tiền lãi vẫn bằng với thời điểm lúc vay. Tính từ thời điểm vay đến nay, tôi trả NH được 1,5 tỉ đồng tiền gốc thì phần tiền lãi cũng nộp cho phía NH tương ứng với số này. Thế mà nay NH giảm lãi suất huy động rồi vẫn không chịu giảm lãi vay xuống", chị Thanh bức xúc.

Cách đây 2 ngày, chị Kim Thanh lên NH trả trước hạn số tiền vay hơn 700 triệu đồng và chứng kiến vài khách hàng cũng trả trước hạn số tiền vay vì lãi vay cao quá. Có trường hợp trả trước hạn 400 triệu đồng, nộp phí trả nợ trước hạn thêm hơn 4 triệu đồng.

Không những lãi suất cũ mà cả các hợp đồng mới đối với cá nhân vay mua nhà, mua xe ô tô cũng có lãi suất cao. Chị N.H (ngụ Q.Bình Thạnh, TP.HCM) được nhân viên Vietinbank tư vấn lãi vay mua xe ô tô trong năm đầu từ 10 - 10,3%/năm, trường hợp cố định 2 năm thì lãi là 10,7%/năm, sau đó thả nổi là 12,5%/năm. Khảo sát lãi vay một số NH cho vay mua nhà, ô tô có mức lãi khá cao. Ngày 1.6, VIB công bố lãi suất cơ sở mới, theo đó lãi suất cho vay bất động sản giải ngân năm 2023 là 10,5%/năm, từ năm 2019 - 2022 là 11,5% và giải ngân trước năm 2019 là 12%. Đối với vay ô tô, lãi suất cơ sở giải ngân từ năm 2023 là 10,9%, từ 2019 - 2022 là 11,9% và giải ngân trước 2019 là 12%. Lãi suất cơ sở này cộng với biên độ của từng hợp đồng sẽ ra lãi vay.

Chị N.D (nhân viên tín dụng TPBank) cho biết lãi suất cho vay mua nhà hiện nay của NH là 12%/năm, mua xe ô tô là 12,5%/năm. Lãi suất vay mua nhà được cố định 12 tháng, sau đó sẽ tính lại theo lãi suất cơ sở (do NH công bố) cộng với biên độ 2,5%. Trong trường hợp khách hàng vay tiêu dùng, NH cho vay lãi suất 16%/năm. Những khoản vay này cần có tài sản thế chấp. Nhân viên tín dụng MSB tên P.L thông tin lãi suất cho vay thế chấp của NH hiện nay là 12,04%/năm, còn tín chấp là 17%/năm. 

Không những các NH trên mà nhiều NH cũng đang áp dụng mức lãi vay mua nhà, ô tô ở mức cao, dao động từ 10,5 - 15%/năm. Một số NH đưa ra chương trình lãi suất cho vay ưu đãi 7 - 8%/năm, nhưng cũng có thời hạn ngắn để thu hút khách hàng rồi sau đó phải chịu lãi suất thả nổi tăng vọt. Thường những hợp đồng mua nhà có thời hạn dài từ 10 - 30 năm nên nhiều khách hàng bỏ qua thông tin cách tính lãi vay sau thời gian ưu đãi. Dẫn đến khi lãi suất trên thị trường tăng lên sẽ tạo áp lực lớn, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ.

Ngân hàng "ăn dày"?

So với đầu năm, mặt bằng lãi suất huy động tiền đồng của các NH liên tục giảm nhưng như nói trên, nhiều khách hàng vay mua nhà, mua ô tô, tiêu dùng… "chết đứng" với những khoản lãi vay cao. Lãi suất huy động tiết kiệm tiền đồng hiện nay của các NH kỳ hạn dưới 6 tháng từ 4 - 5%/năm, từ 6 - 12 tháng vào khoảng 6 - 8,5%/năm. Thế nhưng lãi suất cho vay mua nhà, sửa chữa nhà, ô tô, tiêu dùng hiện nay cao hơn lãi huy động từ 40 - 100%.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu nói thẳng vừa qua các NH thương mại đã giảm lãi suất huy động nhanh, nhưng mặt bằng lãi vay đối với khách hàng cá nhân giảm chậm và rất ít, lãi vay còn đang ở mức cao. NH chưa có nhiều chia sẻ với khách hàng. Minh chứng là thống kê lợi nhuận năm 2020- 2022 của 28 NH tăng bình quân 21%, trong khi các doanh nghiệp, cá nhân lại gặp nhiều khó khăn. Tổng lãi vay mà ngành NH hỗ trợ trong năm 2022 ở mức 3.000 tỉ đồng là không nhiều. Trong khi các NH dự kiến tăng lợi nhuận 10% trong năm 2023 khiến các DN, đặc biệt là khách hàng vay cảm thấy "đắng nghét".

Ông Châu đề nghị NH giảm cho người dân mua nhà ở đang chịu mức lãi suất 12 - 13%/năm xuống mức hợp lý hơn, vào khoảng 8 - 9%/năm.

Theo số liệu thống kê từ NH Nhà nước, có khoảng 70% cá nhân mua nhà ở trong tổng dư nợ tín dụng bất động sản. Trong khi đó, 4 NH đang triển khai gói 120.000 tỉ đồng cho nhà ở xã hội với lãi suất 8,2%/năm đối người cá nhân mua nhà. Với đối tượng được vay gói này thì mức lãi suất 8,2%/năm vẫn là rất cao. Còn đối với cá nhân vay mua nhà đầu tư, kinh doanh thì lãi suất vay theo thỏa thuận.

"Hiệp hội nhận thấy việc tạo điều kiện cho người mua nhà và nhà đầu tư được vay vốn tín dụng với lãi suất hợp lý sẽ làm tăng "tổng cầu" cũng là một giải pháp rất quan trọng để tạo dòng tiền và làm tăng tính thanh khoản của thị trường bất động sản, giúp cho doanh nghiệp bất động sản vượt qua khó khăn hiện nay", ông Châu kiến nghị.