Hài kịch thắng thế

Thử lửa trăm đêm

Bệnh sĩ là vở diễn trong 10 năm nay trở đi trở lại liên tục trong kịch mục của Nhà hát Kịch VN. Xuất phát là một vở diễn để nhớ kịch tác gia Lưu Quang Vũ, như nhiều vở kịch Lưu Quang Vũ ở các nhà hát khác, Bệnh sĩ mau chóng trở thành vở kịch có duyên với thị trường. Trong đó, NSND Tuấn Hải dàn dựng và ngôi sao phòng vé Xuân Bắc thủ vai chính. Sự chững chạc của một trong những nhà hát anh cả làng kịch, cộng thêm duyên hài Xuân Bắc đã đưa vở diễn chạm mốc 400 buổi diễn trong 10 năm qua. Đây là một con số hiếm có cho thấy "tuổi thọ" của một bản dựng.

ẢNH: NHÀ HÁT CUNG CẤP

NSND Xuân Bắc, Giám đốc Nhà hát Kịch VN, chia sẻ Bệnh sĩ của nhà hát này cán mốc đêm diễn thứ 400 vào đêm diễn 16.11 tại Nhà hát Lớn Hà Nội kể từ khi đến với công chúng cách đây 10 năm. Bản dựng này cũng thành hiện tượng của sân khấu cả nước khi luôn cháy vé mỗi khi tái xuất. Cũng chính vì thế, tác phẩm luôn được đưa vào lịch diễn tại Hà Nội lẫn đi tỉnh của nhà hát.

Cùng với Bệnh sĩ, Nhà hát Kịch VN còn có nhiều vở hài kịch khác chạy xen kẽ theo các tháng. Trong đó, mới nhất là hai vở Mặc cha sự đời (Ả cave nhà hàng Maxim) và Quan thanh tra. Cả hai đều là những tác phẩm kinh điển. Nếu như Ả cave nhà hàng Maxim là niềm tự hào của sân khấu Pháp thì Quan thanh tra là tác phẩm lớn của văn học Nga. Không chỉ đơn thuần là hài kịch, cả hai đều là những vở hài kịch lớn, với cái nhìn châm biếm không khoan nhượng vào các thói hư tật xấu như sự rởm đời, thói quan liêu và tham nhũng.

Kịch Lưu Quang Vũ cũng được Nhà hát Tuổi Trẻ dựng và kéo dài thời gian diễn, trong đó có sự tái xuất của nhiều diễn viên hài gạo cội như Đức Khuê, Vân Dung... Tuy nhiên, chùm hài kịch Đời cười vẫn là món quan trọng trong thực đơn của nhà hát này. Xuất phát từ việc mở rộng "khẩu vị" khi sân khấu cuối những năm 1990 vốn quá nhiều vở kinh điển, các tiểu phẩm Đời cười dần dần quen thuộc với công chúng. Hiện tại phiên bản mới của Đời cười dự kiến sẽ ra mắt cuối tháng 10 này.

Không phải cười xong rồi thôi

"Công diễn Bệnh sĩ và Mặc cha sự đời, Nhà hát Kịch VN mong muốn khán giả thay đổi cách nhìn về hài kịch bằng những vở diễn mang tới tiếng cười giá trị nâng cao hơn", NSND Xuân Bắc nói về hai vở diễn chiếm sóng liên tục tháng 10 và tháng 11 này trên các sân khấu lớn tại Hà Nội.

ẢNH: NHÀ HÁT TUỔI TRẺ

Không chỉ Bệnh sĩ và Mặc cha sự đời, việc dựng hài kịch thời gian gần đây của nhà hát đều là thách thức. Thách thức đầu tiên đến từ việc tác phẩm đều là những kịch bản khó. Chưa kể những vở diễn này khi dàn dựng, nhà hát đã phải vất vả khi dàn quân. Họ phải tính sao cho nghệ sĩ đủ lực, diễn thật thấm, và cũng đủ phân bổ để mang vở đi nhiều nơi. Có những diễn viên được nhắm vai, nhưng sau đó do lịch trình của những tác phẩm khác mà vai đó lại chuyển cho người khác. Có tác phẩm, hầu như toàn bộ dàn lãnh đạo của nhà hát phải lên sàn như hài kịch Quan thanh tra. Ở vở diễn này, cả Giám đốc Xuân Bắc lẫn Phó giám đốc Kiều Minh Hiếu đều lên sàn.

Về phiên bản mới của Đời cười, thông tin từ Nhà hát Tuổi Trẻ cho biết các tiểu phẩm được chọn theo tiêu chí vừa mang lại tiếng cười, vừa phải có tính đương đại. Các diễn viên sẽ làm việc trực tiếp với đạo diễn NSND Lê Hùng, người trước đây từng là giám đốc nhà hát, cũng nhiều năm dựng Đời cười. Thách thức của Đời cười, cũng như của NSND Lê Hùng, chính là những yêu cầu mới của khán giả trong xu thế xem hài đã có ít nhiều thay đổi do tác động của hài trên mạng.

ẢNH: NHÀ HÁT KỊCH VN

Mặc dù vậy, lợi thế của Đời cười hiện nay là có nguồn kịch bản thuần Việt dồi dào hơn, nếu so với trước đây có lúc dùng kịch bản Trung Quốc, rồi dùng kịch bản nước ngoài Việt hóa. Bản thân NSND Lê Hùng đã cùng anh em diễn viên tự sáng tạo thêm cho kịch bản. Việc đan xen những đêm diễn hài với các vở diễn chính luận, hay tâm lý xã hội, cũng là cách để Nhà hát Tuổi Trẻ đa dạng màu sắc trình diễn trong mỗi tuần, mỗi tháng, để phục vụ đa dạng khách hơn.

Như vậy, có thể thấy, dù được diễn nhiều hơn, đan xen liên tục trong lịch diễn, các tác phẩm sân khấu hài đều có chọn lọc kỹ càng. Hài không chỉ đơn giản để cười xong rồi thôi, để bán vé mà cái cười sâu cay, cái cười xua tan cái xấu vẫn là điều các nghệ sĩ tôn trọng.