Haiti quá rối, tổng thống bị ám sát và hai người đang tranh cãi chức thủ tướng

Tình hình chính trường Haiti đang trở nên rối ren sau vụ Tổng thống Jovenel Moise bị ám sát tại nhà riêng vào rạng sáng 7.7. 

Do các vấn đề nội tại gồm chưa có cuộc bầu cử mới, Quốc hội không còn nguyên vẹn, người kế nhiệm chức tổng thống theo luật định vừa qua đời vì Covid-19, nên cái chết của ông Moise đã để lại khoảng trống quyền lực và nhiều dấu hỏi lớn. 

Chưa biết ai sẽ thay thế ông Moise làm tổng thống. Và giờ đây cả chức thủ tướng cũng rơi vào tranh cãi.

Có hai người cùng nói mình là thủ tướng gồm Thủ tướng lâm thời Claude Joseph và ông Ariel Henry - người vừa được ông Moise chỉ định làm thủ tướng, chỉ một ngày trước khi ông bị ám sát, theo Business Insider.

Sau khi ông Moise bị ám sát, ông Joseph là người đứng ra công bố các thông tin chính thức và tuyên bố tình trạng khẩn cấp, đóng cửa biên giới và ra thiết quân luật trên phạm vi toàn quốc. Ông Joseph cũng khẳng định rằng ông hiện lãnh đạo chính phủ sau khi tổng thống qua đời. 

Ông Joseph nói với AP rằng ông Henry được chỉ định làm thủ tướng nhưng chưa hề nhậm chức. "Tôi là người duy nhất là thủ tướng, người đang tại vị. Đó là những gì luật pháp và hiến pháp nêu ra", ông Joseph nói.

Trong khi đó, ông Henry lại khẳng định mình mới là thủ tướng. "Đây là tình huống ngoại lệ. Có một chút nhầm lẫn", ông Henry nói với AP. Trong cuộc phỏng vấn với tờ Le Nouvelliste của Haiti, ông Henry nói mình là thủ tướng hợp pháp, đồng thời nhấn mạnh không muốn "thêm dầu vào lửa".

Tại cuộc họp báo ngày 8.7, phái viên Liên Hiệp Quốc tại Haiti là Helen La Lime ủng hộ ông Joseph là thủ tướng và nói rằng ông Joseph có quyền nắm quyền theo điều 149 của Hiến pháp Haiti. Theo bà Lime, vào thời điểm tổng thống chết, chính phủ đương nhiệm vẫn nắm quyền nên thủ tướng của chính phủ đó sẽ có quyền và sẽ tiếp tục đưa Haiti tiến tới bầu cử và chọn ra tổng thống mới. Vòng bầu cử tổng thống đầu tiên dự kiến diễn ra vào tháng 9.  

Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price ngày 8.7 nói rằng ông Joseph là đương kim thủ tướng vào thời điểm vụ ám sát tổng thống xảy ra nên Mỹ sẽ tiếp tục làm việc với ông Joseph. Tuy vậy, ông Price cho biết thêm rằng Mỹ cũng liên lạc với cả ông Henry và hối thúc tất cả quan chức Haiti cùng nhau làm việc để kiềm chế bạo lực, theo The New York Times ngày 9.7.