Hàng triệu tấn tro xỉ đạt chuẩn san lấp, chủ đầu tư dự án không mấy mặn mà: Vì sao?

Khu vực bãi xỉ của 3 nhà máy: Nhiệt điện Duyên Hải 1, Duyên Hải 3, Duyên Hải 3 mở rộng tại Trung tâm điện lực Duyên Hải ở tỉnh Trà Vinh hiện chứa khoảng 3,8 triệu tấn tro xỉ đang cần phải tiêu thụ.

Theo Công ty Nhiệt điện Duyên Hải, là đơn vị được Tổng công ty phát điện 1 giao quản lý vận hành 3 nhà máy, thì tro xỉ của các nhà máy hàng năm đều được Viện khoa học công nghệ xây dựng – Bộ Xây dựng lấy mẫu thử nghiệm, cấp chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy dùng cho san lấp và xây dựng theo tiêu chuẩn, quy định hiện hành.

Tuy nhiên, nếu như năm 2022- 2023, tro xỉ tiêu thụ đạt khoảng 90 - 95% thì 4 tháng đầu năm 2024, chỉ đạt khoảng 80%. Trong đó, hầu hết tro xỉ tiêu thụ qua đường silo bơm cho xe bồn, xà lan để cung cấp cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng, bê tông.

Đó cũng là lý do khi thị trường xây dựng trầm lắng, tiêu thụ xi măng, bê tông giảm cũng khiến tiêu thụ tro xỉ trì trệ theo. Đặc biệt, việc tiêu thụ tro xỉ chứa ngoài bãi xỉ lại càng khó khăn khi chỉ có thể dùng cho san lấp, làm gạch không nung.

Trước đó, cuối năm 2021, Công ty Nhiệt điện Duyên Hải từng đấu giá thành công 1 triệu tấn tro xỉ làm vật liệu san lấp. Tuy nhiên, đến nay, doanh nghiệp trúng đấu giá chỉ tiêu thụ được khoảng 20.000 tấn, san lấp cho một dự án trường lái xe trên địa bàn. Khó khăn lớn nhất doanh nghiệp này gặp phải là các chủ đầu tư dự án có nhu cầu san lấp chưa mặn mà với tro xỉ, không đưa tro xỉ vào hồ sơ thiết kế.

Mặc dù với các công trình tại địa phương, chi phí sử dụng tro xỉ san lấp được xem là thấp hơn so với cát nhất là khi nguồn cát san lấp khan hiếm, giá cát bị đẩy lên cao.

Ông Nguyễn Anh Vũ, Giám đốc tài chính Công ty CP Hoàng Sơn Flyash and Cement chia sẻ: "Hiện nay các đơn vị mong muốn sử dụng tro xỉ làm vật liệu san lấp sẽ gặp một số rào cản. Rào cản thứ nhất là về chi phí, họ sẽ phải đánh giá chi phí để sử dụng san lấp, bao gồm vận chuyển, chuẩn bị các vấn đề về an toàn môi trường. Trong đấy phải chứng minh được các vấn đề phải làm sao sử dụng tro xỉ để san lấp thì sẽ an toàn về môi trường. Ở các nước tiên tiến thì trước đây họ cũng đã sử dụng tro xỉ thứ nhất để san lấp đường, thứ hai là san lấp các công trình xây dựng, ví dụ như cầu cảng.

Tuy nhiên ở Việt Nam hiện tại, vấn đề an toàn môi trường được nhà nước đặt lên hàng đầu là lý do tại sao theo chúng tôi biết là chưa có một đơn vị nào hoàn thiện đầy đủ hồ sơ pháp lý để sử dụng tro xỉ làm vật liệu san lấp".

Để thúc đẩy việc tiêu thụ tro xỉ trong thời gian tới, đại diện Tổng công ty phát điện 1 cho biết, đơn vị này có thể cam kết, đảm bảo đáp ứng được các yêu cầu tiêu chuẩn tro xỉ làm vật liệu san lấp, dùng cho xi măng…

Riêng về chi phí, giá mua bán tro xỉ, trước tiên cần xác định đây là vật liệu địa phương có tính chất địa bàn. Từ đó, cần có tính toán và đề xuất cơ quan có thẩm quyền ban hành định mức chi phí, giá thành để làm cơ sở tiến hành đấu giá.

Theo thông tin từ Công ty Nhiệt điện Duyên Hải, dù còn nhiều khó khăn, nhưng việc tiêu thụ tro xỉ tại các nhà máy vẫn đang có nhiều triển vọng khi mới đây, chủ đầu tư dự án khu công nghiệp VSIP Cần Thơ đã đến nhà máy khảo sát và đang xin các thủ tục sử dụng tro xỉ để san lấp khu công nghiệp.

Nếu thành công, nhu cầu vật liệu san lấp của dự án trên lên tới 8 triệu mét khối. Tương tự là dự án Nhà máy nhiệt điện Sông Hậu 2 (tại Hậu Giang) cũng đang nghiên cứu sử dụng tro xỉ làm vật liệu san lấp với nhu cầu khoảng 1,5 triệu mét khối.