Nói về vấn đề này, nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA) cho biết trên các cuốn lịch treo tường ngày nay, người biên soạn thường ghi tháng âm lịch bằng cách đánh số từ 1 đến 12 giống như dương lịch.
Tháng mười một ở đâu?
Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ cả về logic lẫn lịch sử thì không phải như vậy. Chúng ta có thể để ý rằng tháng thứ mười một trong năm (được gọi là "một" trong cách nói dân gian nêu trên) là tháng Tý, tức là tháng đầu tiên của một chu kỳ 12 chi.
Theo đó, 12 chi gồm có: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi.
Năm mới âm lịch bắt đầu từ tháng một hay tháng giêng?
CAO AN BIÊN
“Thực tế trong lịch sử đã có một giai đoạn khá dài người phương Đông lấy tháng này làm tháng đầu tiên của năm. Tháng Tý là tháng khởi đầu và thông thường ngày đông chí hàng năm luôn rơi vào tháng này. Sau này quy ước tính điểm khởi đầu của năm thay đổi nên tháng Dần vốn là tháng thứ ba lại được chọn làm tháng đầu tiên của năm”, nhà nghiên cứu phân tích.
Dù vậy, chuyên gia cho rằng nếu để ý ngay trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thấy nhiều người am hiểu văn hóa phương Đông vẫn xem tuổi, xem ngày trong năm với mốc là ngày đông chí.
Chẳng hạn người 40 tuổi (âm lịch) vào năm Giáp Thìn thì thực tế đã được coi là bước sang tuổi 41 vào sau ngày đông chí của năm Giáp Thìn (tức ngày 22.12.2023 mới đây). Tất nhiên, việc xem mốc tính ngày, tính tuổi này chỉ mang tính văn hóa, không có ý nghĩa vật lý nên không có giá trị thực tiễn như nhiều người vẫn tưởng.
“Như vậy, cách đếm "một, chạp, giêng, hai…” là chính xác. Tháng thứ mười một trong năm tính từ Tết Nguyên đán gọi là tháng một, còn tháng đầu tiên trong năm là tháng giêng chứ không phải tháng một như đa số hiểu nhầm ngày nay”, ông Sơn kết luận.
Bình luận (0)