Hồng Kông - địa điểm rửa tiền ưa thích của Triều Tiên

Nhìn từ bên ngoài, Easey Commercial Building là một tòa nhà văn phòng bình thường, nằm khiêm tốn trên Hennessy Road, con đường huyết mạch chạy qua quận Wan Chai bận rộn của Hồng Kông. Tuy nhiên, nơi đây lại là địa điểm ngụy trang cho một doanh nghiệp dường như chỉ tồn tại trên danh nghĩa.

Phòng 2103 nằm trên tầng 21 của Easey Commercial Building là văn phòng được Unaforte Limited Hong Kong đăng ký. Nhưng đây lại là một trong những công ty bị Liên Hiệp Quốc (UN) cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt đối với Triều Tiên vì đã giúp nước này kiếm tiền trên phạm vi quốc tế nhằm phục vụ cho chương trình vũ khí hạt nhân.

Tòa nhà văn phòng Easey Commercial Building ở Hồng Kông Ảnh chụp màn hình CNN

Ít nhất theo hồ sơ công khai của chính quyền Hồng Kông thì Unaforte được cho là ở địa chỉ nói trên. Song, khi CNN đến thăm văn phòng, họ không tìm thấy Unaforte hay Prolive Consultants Limited, công ty đóng vai trò thư ký của Unaforte. Thay vào đó, căn phòng 2103 lại là văn phòng của một công ty dường như không liên quan mang tên Cheerful Best Company Services. Văn phòng khi ấy chỉ có một người và anh ta nói với CNN rằng, có một đại diện của Prolive chỉ đến để nhận thư, còn Unaforte thì anh chưa bao giờ nghe nói đến.

Hội đồng chuyên gia của UN về Triều Tiên cho biết trong hai báo cáo gần đây rằng Unaforte đã mở và sở hữu một ngân hàng ở thành phố Rason (Triều Tiên). Theo ông Christopher Wall, luật sư chuyên về luật thương mại quốc tế tại Washington DC (Mỹ), điều này có thể đã vi phạm các biện pháp chế tài mới nhất của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc về việc cấm liên doanh quốc tế với quốc gia Đông Á. Tuy nhiên, Unaforte không phải là trường hợp duy nhất, thay vào đó họ chỉ là một trong một số rất ít các công ty vỏ bọc đã được UN xác định.

Các công ty vỏ bọc là doanh nghiệp được thành lập hợp pháp, nhưng không có tài sản đáng kể hoặc không chủ động duy trì các hoạt động kinh doanh. Trong đó có một số công ty tham gia vào các giao dịch bất hợp pháp, giúp che giấu quyền sở hữu thực sự của một doanh nghiệp hoặc các bên tham gia. Ví dụ, doanh nghiệp A muốn bán một mặt hàng bất hợp pháp cho doanh nghiệp B. Nhưng nếu các nhà điều tra đã theo dõi doanh nghiệp A, thì doanh nghiệp B có thể giao dịch với một công ty vỏ bọc thay vì kinh doanh trực tiếp với bên A. Hoặc doanh nghiệp B cũng có thể tạo ra công ty vỏ bọc của riêng mình để mua bán với bên A, điều này thậm chí làm cho mạng lưới buôn bán mở rộng hơn, mơ hồ hơn. Và một số công ty Triều Tiên được cho là đã sử dụng loại hình này để che đậy nhiều hoạt động kinh doanh, từ việc bán than đá, nhiên liệu cho đến xuất khẩu vũ khí.

Theo ông Hugh Griffiths, điều phối viên của Hội đồng chuyên gia của UN, Hồng Kông cùng với Quần đảo Virgin thuộc Anh là hai khu vực có sự hiện diện của các công ty vỏ bọc được kiểm soát bởi Triều Tiên. “Bạn có thể đếm những công ty dạng này trong các báo cáo của chúng tôi, trong đó Hồng Kông có số lượng chiếm ưu thế hơn. Không có gì ngạc nhiên khi Hồng Kông là địa điểm nổi bật. Đây là trung tâm tài chính quốc tế gần Triều Tiên nhất, đồng thời cũng là một trung tâm thương mại lớn của khu vực và trên toàn cầu. Hơn nữa, quy định và chính sách quản lý của Hồng Kông lại khá lỏng lẻo”, ông Griffiths nói với CNN.

tin liên quan

Văn hóa tiêu dùng tạo nên cuộc cách mạng mới ở Triều Tiên

Cuộc cách mạng thực sự ở Triều Tiên là sự nổi lên của văn hóa tiêu dùng.

Trong hồ sơ công khai về Unaforte xuất hiện tên của một cá nhân. Anh ta mang hộ chiếu Dominica, một quốc đảo nhỏ vùng Caribbean, ngoài ra không có thêm thông tin liên lạc nào khác như số điện thoại. Những chi tiết này đã làm sáng tỏ yêu cầu đăng ký kinh doanh khá dễ dàng của Hồng Kông. Để bắt đầu một công ty ở đặc khu hành chính của Trung Quốc, chỉ cần có ít nhất một giám đốc (phải là cá nhân) và một thư ký (có thể là cá nhân hoặc một công ty khác, nhưng phải có trụ sở ở Hồng Kông). Song, theo một quan chức của Cơ quan đăng ký doanh nghiệp Hồng Kông, mặc dù văn phòng đăng ký của công ty phải ở Hồng Kông, nhưng họ lại được phép chia sẻ văn phòng với công ty thư ký và không nhất thiết phải điều hành trực tiếp tại địa chỉ đó. “Điều này dù hợp pháp nhưng lại tạo điều kiện cho các công ty Triều Tiên ngụy trang để hoạt động kinh doanh và rửa tiền”, ông Griffiths nhận định.

Báo cáo năm 2016 về dữ liệu liên quan đến vấn đề an ninh của C4ADS, công ty phi lợi nhuận có trụ sở tại Washington, xác định có 160 công ty vỏ bọc của Triều Tiên hoạt động ở Hồng Kông. Sayari Analytics, một công ty nghiên cứu khác, đã thống kê được hơn 100 thực thể vỏ bọc ở Hồng Kông có liên quan đến Triều Tiên nằm trong danh sách bị phạt của UN. Ngoài ra, hơn 300 đơn vị Đại lục cũng được kết nối với các mạng lưới công ty vỏ bọc của nước láng giềng.

“Là một công ty cung cấp dịch vụ thư ký, chúng tôi không can thiệp vào hoạt động kinh doanh của khách hàng. Chúng tôi chỉ giúp họ thu thập giấy tờ kinh doanh cần thiết và hỗ trợ họ”, Amy Lam, người đại diện của Prolove Consultants, trả lời CNN.

Trong hầu hết các trường hợp, những công ty bị xử phạt đều không thể thực hiện giao dịch dễ dàng bằng đồng USD, vì hệ thống ngân hàng Mỹ sẽ trả lại phần giao dịch đó, đồng thời sẽ lọc và đánh dấu các đơn vị bị phạt. “Vấn đề cơ bản của Triều Tiên là họ vẫn cần phải hoạt động ít nhất là bằng USD hoặc euro. Do đồng USD có tầm quan trọng trong hệ thống tài chính quốc tế, nên không khó để phân biệt những trường hợp không được phép sử dụng đồng bạc xanh”, Sheena Greitens, Giáo sư Đại học Missouri (Mỹ), cho hay.

Tuy nhiên, vấn đề này phần nào có thể được giải quyết thông qua hệ thống Clearing House Automated Transfer System (CHATS), dịch vụ xử lý giao dịch liên quan đến đồng USD trong thanh toán giữa các ngân hàng được Hồng Kông cung cấp cho các công ty vỏ bọc. Dù CHATS được thiết kế cho mục đích hợp pháp, nhưng ông David Asher, một trong những người soạn thảo lệnh trừng phạt đối với ngân hàng Banco Delta Asia năm 2006, cho biết đã xác định và phong tỏa 25 triệu USD vốn nước ngoài của Triều Tiên thông qua CHATS.

Hiện Washington đang rất quan tâm đến việc kiểm soát dòng tiền của Bình Nhưỡng.Theo ông Christopher Wall, Mỹ có quyền trừng phạt các nước cũng như các công ty làm ăn với Triều Tiên bằng cách cấm họ tiếp cận với nền kinh tế Mỹ. Nhưng nếu chính quyền Tổng thống Mỹ không hành động thiết thực thì họ “sẽ chỉ là con hổ giấy và những lời cảnh báo không thực sự có hiệu quả”, ông Wall nói.